Η Ενθύμηση των τρένων, Παντελής Λιάκας

Η ΕΝΘΥΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΡΕΝΩΝ

Τρένα
που ήρθαν
από την ομιχλώδη μνήμη του χθες
και χάθηκαν
στην αβέβαιη λήθη του αύριο
με προορισμό
την διαρκή αιωνιότητα της στιγμής.
Ταξίδι
στις ακαθόριστες διαδρομές των σκέψεων
του νου
μέσα στο εφήμερο στοιχείο της ζωής του τώρα.
Νοσταλγία
των στιγμών που λησμονήθηκαν
στις σκέψεις
των γρήγορων μετατοπίσεων των εικόνων
που έφυγαν
χωρίς να προφτάσουμε να αντικρίσουμε.
Συναίσθημα
της προσμονής που νιώσαμε
για μια στιγμή
προτού χαθεί στην ανάκλαση του φωτός
πάνω στα σκοτεινά οράματα των εικόνων που δημιουργήσαμε.
Λύτρωση
της φαντασίας στην πραγματικότητα
μέσω ενός ψεύτικου ονείρου,
του θανάτου στη ζωή
μέσω μιας ονειρικής ψευδαίσθησης.
Ζωή
σαν τρένο που ήλθε και απήλθε
όπως οι παραστάσεις που διακρίναμε
στα φωτεινά παράθυρα
της σκοτεινής μας μνήμης.



Λιάκας Παντελής, tovivlio.net

Η Φυγή των τρένων, Παντελής Λιάκας

Η ΦΥΓΗ ΤΩΝ ΤΡΕΝΩΝ

Βυθισμένος στο κενό
των διηνεκών σκέψεων
αναλογίζομαι τους ήχους
των χρόνων που πέρασαν
αθόρυβα
μεταφέροντας τα όνειρα και τις αναμνήσεις
σαν αόρατα τρένα
στη σκόνη
της άγνωστης πορείας τους
μακριά από τον σταθμό
της πλάνης της ζωής
στη σιωπηρή αβεβαιότητα
του αύριο
υπό τους ήχους συριγμάτων
ακαθόριστων αλλά τόσο ρυθμικών
σαν μουσική συγχορδία
που περιχαρακώνει το κενό
και το εναποθέτει παραλλαγμένο
στο τοπίο της αέναης σιωπής
με κατεύθυνση
το άπειρο
της στιγμιαίας μας αυταπάτης.

 
Λιάκας Παντελής, tovivlio.net

ΕΝΑΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ

Γ. Αδίδακτο κείμενο

Θουκυδίδου Ἱστορίαι Α.15.1-2 (εκδ. Teubner)

(Πανελλήνιες 2015)

Τά μὲν οὖν ναυτικὰ τῶν Ἑλλήνων τοιαῦτα ἦν, τά τε παλαιὰ καὶ τὰ ὕστερον γενόμενα. ἰσχὺν δὲ περι εποιήσαντο ὅμως οὐκ ἐλαχίστην οἱ προσσχόντες αὐτοῖς χρημάτων τε προσόδῳ καὶ ἄλλων ἀρχῇ· ἐπιπλέοντες γὰρ τὰς νήσους κατεστρέφοντο, καὶ μάλιστα ὅσοι μὴ διαρκῆ εἶχον χώραν. κατὰ γῆν δὲ πόλεμος, ὅθεν τισὶ καὶ δύναμις παρεγένετο, οὐδεὶς ξυνέστη· πάντες δὲ ἦσαν, ὅσοι καὶ ἐγένοντο, πρὸς ὁμόρους τοὺς σφετέρους ἑκάστοις, καὶ ἐκδήμους στρατείας πολὺ ἀπὸ τῆς ἑαυτῶν ἐπ’ ἄλλων καταστροφῇ οὐκ ἐξῇσαν οἱ Ἕλληνες. οὐ γὰρ ξυνειστήκεσαν πρὸς τὰς μεγίστας πόλεις ὑπήκοοι, οὐδ’αὖ αὐτοὶ ἀπὸ τῆς ἴσης κοινὰς στρατείας ἐποιοῦντο[...].

-----------------------------------------------------------------

ἐξῇσαν στρατείας= έκαναν εκστρατείες

Γ1.

Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του κειμένου.

Μονάδες 20

Γ2.

Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις

παρακάτω λέξεις του κειμένου:

Ἦν: το τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα

ἐλαχίστην: τη δοτική πληθυντικού του συγκριτικού

βαθμού στο ίδιο γένος

προσσχόντες: το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο

υποτακτικής του ίδιου χρόνου στην ίδια φωνή

ἐπιπλέοντες: το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο προστακτικής του ίδιου χρόνου στην ίδια φωνή

κατεστρέφοντο: το τρίτο ενικό πρόσωπο προστακτικής

παρακειμένου στην ίδια φωνή

μάλιστα: τον θετικό βαθμό 

 

διαρκῆ: την κλητική ενικού του αρσενικού γένους

ἐκδήμους: τη δοτική πληθυντικού του θηλυκού γένους

οὐδείς: τη γενική ενικού του θηλυκού γένους

ἐξῇσαν: το απαρέμφατο του αορίστου β ́.

Μονάδες 10

Γ3.α.

Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω

τύπων:

τὰ ναυτικά, αυτοῖς, ἄλλων (το πρώτο στο κείμενο), ἐπὶ καταστροφῇ, ὑπήκοοι.

μονάδες 5

Γ3.β.

«ἰσχὺν δὲ περιεποιήσαντο ὅμως οὐκ ἐλαχίστην οἱ προσσχόντες αὐτοῖς»:

Να μεταφέρετε την παραπάνω πρόταση στον πλάγιο λόγο με όλους τους δυνατούς τρόπους, με εξάρτηση από τη φράση:

«Ἅπαντες γιγνώσκουσι».

μονάδες 5

Μονάδες 10


ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Γ1
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ 
 

Οι ναυτικές δυνάμεις των Ελλήνων, λοιπόν, ήταν τέτοιες και στα παλιά χρόνια και αργότερα. Αυτοί που έστρεψαν την προσοχή τους σε αυτές , όμως, απέκτησαν πολύ μεγάλη δύναμη με την αύξηση των προσόδων και την κυριαρχία σε άλλους. Διότι κάνοντας επιδρομές υπέτασσαν τα νησιά και κυρίως όσοι δεν είχαν αρκετή γη. Στη στεριά, όμως, κανένας πόλεμος δεν ξέσπασε, από όπου να προκύψει ισχύς για κάποιους. Όσοι πόλεμοι έγιναν, όλοι ήταν ανάμεσα σε γείτονες και οι Έλληνες δεν έκαναν εκστρατείες έξω από τη χώρα τους για την υποταγή άλλων. Διότι, δεν προσχωρούσαν ως ιπήκοοι στις πολύ μεγάλες πόλεις, ούτε πάλι οι ίδιοι έκαναν από κοινού εκστρατείες ως ισότιμοι.  

Γ2 

ἔσται

ταῖς ἐλλάτοσι (ν)

πρόσσχωμεν

ἐπιπλεῖτε

κατεστράφθω

μάλα

ὦ διαρκές

ταῖς ἐκδήμοις

οὐδεμιᾷς

εξελθεῖν

Γ3

τὰ ναυτικά: υποκείμενο στο ην, αττική σύνταξη

αυτοῖς: Αντικείμενο στη μετοχή προσσχόντες

ἄλλων: Γενική ως ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, γενική αντικειμενική στο αρχη

ἐπὶ καταστροφῇ: Επιρρηματικός προσδιορισμός, εμπρόθετος προσδιορισμός του σκοπού (τελικό αίτιο) στο
ἐξῇσαν. 


ὑπήκοοι: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο υποκείμενο του ξυνεστείκεσαν, οι Έλληνες εννοείται.


Γ3.Β

Ἅπαντες γιγνώσκουσι ότι ἰσχὺν δὲ περιποιήσαντο ὅμως οὐκ ἐλαχίστην οἱ προσσχόντες αὐτοῖς, 
ειδική πρόταση

Ἅπαντες γιγνώσκουσι ἰσχὺν δὲ περιεποιήσασθαι ὅμως οὐκ ἐλαχίστην τους προσσχόντας αὐτοῖς, 

ειδικό απαρέμφατο

Ἅπαντες γιγνώσκουσι ἰσχὺν δὲ περιποιησαμένους ὅμως οὐκ ἐλαχίστην τους προσσχόντας αὐτοῖς, 
κατηγορηματική μετοχή 

 

ΟΓΔΟΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ

Γ. Αδίδακτο κείμενο Αἰσχίνου, Περὶ παραπρεσβείας 80 

 (Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2010)

Χρὴ δέ, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τοὺς μὲν πρέσβεις θεωρεῖν πρὸς τὸν καιρὸν καθ’ ὃν ἐπρέσβευον, τοὺς δὲ στρατηγοὺς πρὸς τὰς δυνάμεις ὧν ἡγοῦντο. καὶ γὰρ τὰς εἰκόνας ἵστατε, καὶ τὰς προεδρίας καὶ τοὺς στεφάνους καὶ τὰς ἐν πρυτανείῳ σιτήσεις δίδοτε, οὐ τοῖς τὴν εἰρήνην ἀπαγγείλασιν, ἀλλὰ τοῖς τὴν μάχην νικήσασιν. εἰ δ’ ἔσονται τῶν πολέμων αἱ μὲν εὔθυναι τῶν πρέσβεων, αἱ δὲ δωρεαὶ τῶν στρατηγῶν, ἀσπόνδους καὶ ἀκηρύκτους τοὺς πολέμους ποιήσετε˙ οὐδεὶς γὰρ ἐθελήσει πρεσβεύειν.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

αἱ εἰκόνες = τα αγάλματα

αἱ προεδρίαι = οι τιμητικές θέσεις, η πρωτοκαθεδρία

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
  

Γ1.

Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του παραπάνω κειμένου.

Γ2

1. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

τοὺς πρέσβεις: την αιτιατική ενικού.

θεωρεῖν: το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού στην ίδια φωνή.

ὃν: τη δοτική πληθυντικού στο θηλυκό γένος.

ἐπρέσβευον: το απαρέμφατο παρακειμένου στην ίδια φωνή.

τὰς δυνάμεις: την κλητική ενικού.

ἵστατε: το τρίτο ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα στη μέση φωνή.

ἀπαγγείλασιν: το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο ευκτικής του μέλλοντα στην ίδια φωνή.

νικήσασιν: τη γενική ενικού της μετοχής του ενεστώτα στο αρσενικό γένος.

ἔσονται: το δεύτερο ενικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού.

δωρεαὶ: τη γενική πληθυντικού.

2. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων:  

Ἀθηναῖοι, θεωρεῖν, πρὸς τὸν καιρόν, τοῖς ἀπαγγείλασιν, τῶν πρέσβεων, ἀκηρύκτους.

3. «οὐδεὶς γὰρ ἐθελήσει πρεσβεύειν»: Να μετατρέψετε την πρόταση σε πλάγιο λόγο με όλους τους δυνατούς τρόπους, με εξάρτηση από το «Οὗτος ἔλεγεν».

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Γ1

Μετάφραση: Θα πρέπει, άνδρες Αθηναίοι, να εξετάζετε τους πρεσβευτές σε σχέση με το χρόνο που ήταν πρεσβευτές, ενώ τους στρατηγούς σε σχέση με τις δυνάμεις που διοικούσαν. Και να στήνετε αγάλματα, και να προσφέρετε τις τιμητικές θέσεις, τα στεφάνια και τις δωρεάν διατροφές στο πρυτανείο, όχι σ’ εκείνους που ανήγγειλαν την ειρήνη, αλλά σ’ εκείνους που κέρδισαν τη μάχη. Αν, όμως, η απόδοση ευθυνών για τους πολέμους ανήκει στους πρεσβευτές, ενώ οι δωρεές στους στρατηγούς, θα κάνετε τους πολέμους να μην έχουν ανακωχή και απροειδοποίητους· γιατί κανείς δεν θα θέλει να γίνεται πρεσβευτής.  


Γ2

1.

τόν πρεσβευτήν 

ἐθεωρεῖτε

αἷς

πεπρεσβευκέναι 

δύναμι 

ἱστάσθω   

ἀπαγγελοῖμεν  

νικῶντος 

ἦσθα 

δωρεῶν

2.

Ἀθηναῖοι: Επιθετικός προσδιορισμός στο ἄνδρες

θεωρεῖν: Τελικό απαρέμφατο ως υποκείμενο στο απρόσωπο ρήμα χρη. Ως υποκείμενο του απαρεμφάτου, λόγω ετεροπροσωπίας, εννοείται το ὑμᾶς

πρὸς τὸν καιρόν:Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αναφοράς στο απαρέμφατο θεωρεῖν

τοῖς ἀπαγγείλασιν: Επιθετική μετοχή ως έμμεσο αντικείμενο του ρήματος δίδοτε

τῶν πρέσβεων: Γενική κατηγορηματική κτητική μέσω του συνδετικού ἔσονται στο αἱ εὔθυναι

ἀκηρύκτους: Κατηγορούμενο του αντικειμένου «τοὺς πολέμους» του ρήματος ποιήσετε

3.

Πλάγιος λόγος:

- Οὗτος ἔλεγεν ὅτι οὐδεὶς γὰρ ἐθελήσοι πρεσβεύειν

- Οὗτος ἔλεγεν οὐδένα γὰρ ἐθελήσειν πρεσβεύειν

ΛΥΜΕΝΗ ΑΣΚΗΣΗ

Να συμπληρώσετε τα κενά με τους κατάλληλους τύπους των ρημάτων που είναι σε παρένθεση:

1. Εἰ μὴ εἴχομεν ὀφθαλμούς, ὅμοιοι τοῖς τυφλοῖς ἂν ............(εἰμί). 

2. Εἴ τις ἀδικεῖ καὶ ἐπιορκεῖ καὶ ψεύδεται, οὐ.............(δύναμαι) εὐδαιμονεῖν.

3. Εἰ πάντες οἱ ἄνθρωποι ἀλλήλους...............(φιλῶ = αγαπώ), κάλλιστος ἂν ἦν ὁ βίος.

4. Εἰ οἱ Ὀλύνθιοι πεισθέντες ὑφ’ ὑμῶν ἀνείλοντο (= ανελάμβαναν) τὸν πόλεμον, σφαλεροὶ (= αβέβαιοι) σύμμαχοι ἂν..........(εἰμί).

5. Εἰ ἄλλον εἵλεσθε (= αν εκλέγατε άλλον) στρατηγὸν οὐκ ἂν ἐγὼ.............(πολεμῶ). 

6. Εἰ .....................(πιστεύω = έχω εμπιστοσύνη) αὐτῷ, δεῖ ποιεῖν ἡμᾶς ἅπαντα, ὅσα συμβουλεύει.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1. ἦμεν

Μη πραγματικό

(=Αν δεν είχαμε μάτια, θα ήμασταν όμοιοι με τους τυφλούς)

2. δύναται

Πραγματικό

(=Αν κάποιος αδικεί, δίνει ψευδείς όρκους και λέει ψέματα, δεν μπορεί να ευτυχήσει)

3. ἐφίλουν 

Μη πραγματικό 

(=Αν όλοι οι άνθρωποι αγαπούσαν ο ένας τον άλλη, η ζωή θα ήταν πολύ καλύτερη)

4. ἦσαν

Μη πραγματικό 

(=Αν οι Ολύνθιοι έχοντας πεισθεί από εσάς ανελάμβαναν τον πόλεμο, θα ήταν αβέβαιοι σύμμαχοι)

5. ἐπολέμουν  

Μη πραγματικό 

(=Αν εκλέγατε άλλον στρατηγό, εγώ δεν θα πολεμούσα) 
 

6. πιστεύομεν  

Πραγματικό 

(=Αν έχουμε εμπιστοσύνη σε αυτόν, θα πρέπει να κάνουμε όλα όσα μας συμβουλεύει)

ΛΥΜΕΝΗ ΑΣΚΗΣΗ

Να συμπληρώσετε τα κενά με τους κατάλληλους τύπους των ρημάτων που είναι σε παρένθεση:

1. Ἐὰν τοῦτον ἀποκτείνητε, .............. (βλάπτω) ὑμᾶς αὐτούς (= τους εαυτούς σας). 

2. Ἢν ἐγγὺς ἔλθῃ θάνατος, οὐδεὶς ..............(βούλομαι) θνῄσκειν. 

3. Ἐὰν τὰ ἀγαθὰ................(πράττω), χαρὰν μεγάλην τῇ μητρὶ καὶ τῷ πατρὶ παρέχομεν. 

4.Ἀπολούμεθα (= θα καταστραφούμε), ἐὰν μίαν ἔτι τοιαύτην νίκην......................(νικῶ).

5. Ἐὰν τὰ ὅπλα παραδῶτε, σπονδαὶ ..................(εἰμί). 

6. Ἐάν τις, παῖς ὤν, καλῶς ................(παιδεύομαι), ἀνὴρ ὤν, τὰ καλὰ ἐπιτηδεύει (= με τα καλά ασχολείται).

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1. βλάψετε

Προσδοκώμενο 
(=Αν σκοτώσετε αυτόν, θα βλάψετε τους εαυτούς σας) 

2. βούλεται

Αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον (=Αν πλησιάσει ο θάνατος, κανείς δε θέλει να πεθάνει) 

3. πράττωμεν

Αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον 
(=Αν κάνουμε τα σωστά πράγματα, δίνουμε μεγάλη χαρά στη μητέρα και τον πατέρα) 

4. νικήσωμεν

Προσδοκώμενο 
(=Θα καταστραφούμε, αν νικήσουμε ακόμη μια τέτοια νίκη)

5. έσονται

Προσδοκώμενο 
(=Αν παραδώσετε τα όπλα, θα γίνουν επίσημες συνθήκες)

6. παιδεύηται

Αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον 
(=Εάν κάποιος, όσο είναι παιδί, εκπαιδεύεται σωστά, όταν γίνει άνδρας, θα ασχολείται με τα καλά)