ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ

Πλάτωνος Νόμων Α, 631b – c 

«Ὦ ξένε, οἱ Κρητῶν νόμοι οὐκ εἰσὶν μάτην ἐν πᾶσιν διαφερόντως εὐδόκιμοι τοῖς Ἕλλησιν· ἔχουσιν γὰρ ὀρθῶς, τοὺς αὐτοῖς χρωμένους εὐδαίμονας ἀποτελοῦντες. πάντα γὰρ τἀγαθὰ πορίζουσιν. διπλᾶ δὲ ἀγαθά ἐστιν, τὰ μὲν ἀνθρώπινα, τὰ δὲ θεῖα· ἤρτηται δ” ἐκ τῶν θείων θάτερα, καὶ ἐὰν μὲν δέχηταί τις τὰ μείζονα πόλις, κτᾶται καὶ τὰ ἐλάττονα, εἰ δὲ μή, στέρεται ἀμφοῖν. ἔστι δὲ τὰ μὲν ἐλάττονα ὧν ἡγεῖται μὲν ὑγίεια, κάλλος δὲ δεύτερον, τὸ δὲ τρίτον ἰσχὺς εἴς τε δρόμον καὶ εἰς τὰς ἄλλας πάσας κινήσεις τῷ σώματι, τέταρτον δὲ δὴ πλοῦτος οὐ τυφλὸς ἀλλ” ὀξὺ βλέπων, ἄνπερ ἅμ” ἕπηται φρονήσει».
--------------------------------------------------------------------------------

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

ἤρτηται: ἐξήρτηται

---------------------------------------------------------------------------------

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Γ1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το παραπάνω κείμενο.
Μονάδες 20

Γ2. Να γράψετε τον τύπο που σας ζητείται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
μείζονα : αιτιατική ενικού θετικού βαθμού στο ίδιο γένος
κάλλος : ονομαστική πληθυντικού.
εἰσὶν : γ¢ ενικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα
ἔχουσιν : γ' ενικό πρόσωπο ευκτικής αορίστου β'
ἡγεῖται : απαρέμφατο αορίστου μέσης φωνής.
Μονάδες 10

Γ3α. «ἐὰν μὲν δέχηταί τις … ἐλάττονα«:
Να χαρακτηρίσετε τον υποθετικό λόγο και να τον μετατρέψετε σε υποθετικό λόγο που να δηλώνει την απλή σκέψη του λέγοντος.
Μονάδες 5

Γ3β. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις παρακάτω λέξεις:
εὐδόκιμοι, αὐτοῖς, πάντα, πόλις, ὧν.
Μονάδες 5
---------------------------------------------------------------------------------


ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Γ1.
Ξένε, οι νόµοι των Κρητών δεν είναι τυχαία ιδιαίτερα φηµισµένοι (ανάµεσα) σε όλους τους Έλληνες: γιατί είναι σωστοί, καθιστώντας ευτυχείς αυτούς που τους χρησιµοποιούν. Διότι εξασφαλίζουν όλα τα αγαθά. Και είναι δύο ειδών τα αγαθά, από τη µια τα ανθρώπινα, απ. την άλλη τα θεία: εξαρτώνται όµως και τα δύο από τα θεία, κι αν κάποια πόλη δέχεται τα µεγαλύτερα (σπουδαιότερα), αποκτά και τα λιγότερο σηµαντικά, αν όχι, στερείται και τα δύο. Υπάρχουν και τα λιγότερο σηµαντικά, στα οποία προηγείται η υγεία, δεύτερη (εννοείται: έρχεται) η οµορφιά, τρίτη η δύναµη στο δρόµο και σ. όλες τις κινήσεις (που γίνονται) µε το σώµα/σωµατικές κινήσεις, και τέταρτο ο πλούτος όχι ο τυφλός αλλά αυτός που βλέπει δυνατά, αν βέβαια ακολουθεί µαζί µε τη σύνεση/συµβαδίζει µε τη σύνεση.

Γ2.

• µείζονα: µέγα
• κάλλος: κάλλη
• εἰσὶν: ἔσται
• ἔχουσιν: σχοίη
• ἡγεῖται: ἡγήσασθαι

Γ3α.

• Ο υποθετικός λόγος «ἐὰν μὲν δέχηταί τις τὰ μείζονα πόλις (υπόθεση), κτᾶται καὶ τὰ ἐλάττονα (απόδοση)», δηλώνει την αόριστη επανάληψη σε παρόν και μέλλον.
• Για να δηλώνει την απλή σκέψη του λέγοντος µετατρέπεται σε «εἰ µέν δέχοιτό τις τά µείζονα πόλις, κτᾶται καί τά ἐλάττονα».

---Επιπλέον η απόδοση µπορεί να πάρει και τη µορφή δυνητικής ευκτικής: ἄν κτῷτο.

Γ3β.

• εὐδόκιµοι: κατηγορούµενο στον όρο «οἱ Κρητῶν νόμοι».
• αὐτοῖς: αντικείµενο της µετοχής «τούς χρωµένους».
• πάντα: ονοµατικός οµοιόπτωτος κατηγορηµατικός προσδιορισµός στη λέξη «τἀγαθά».
• πόλις: υποκείµενο του ρήµατος «δέχηται».
• ὧν: αντικείµενο του ρήµατος «ἡγεῖται».