12 πράγματα που χρειάζεσαι για να ξεκινήσεις να γράφεις

Στην αναγνωστική ζωή μου έχω δει πολλές φορές να επαναλαμβάνονται τα ίδια και τα ίδια και τα ίδια λάθη στη ρουτίνα της συγγραφής, από ανθρώπους που έχουν όλη την καλή διάθεση να μην κάνουν χοντρά λάθη γενικώς. Ήθελα όλα αυτά τα πράγματα που βλέπω διαβάζοντας και γράφοντας να τα μοιραστώ με κάποιον. Κι επειδή εσείς είστε οι «κάποιοι» με τους οποίους προτιμώ να μοιράζομαι πράγματα, σας έπεσε το βαρύ αυτό φορτίο…

Χώρισα, λοιπόν, τη διαδικασία της συγγραφής σε δώδεκα μέρη, από πριν αρχίσει κανείς να γράφει έως και μετά το τέλος της γραφής αυτής καθεαυτής και κάθε μέρος το χώρισα σε δώδεκα επίσης βήματα. Σκέφτομαι να ανεβάζω ένα τόπικ κάθε μήνα, κάθε 31/30/28 του μηνός, για να έχουμε χώρο και χρόνο να τα κουβεντιάζουμε. Ποιος ξέρει, μπορεί να βγει κάτι καλό από αυτά.

Disclaimer: όλα όσα ακολουθούν δεν είναι τυφλοσούρτης. Καλείστε πριν τα εφαρμόσετε, να τα σκεφτείτε καλά και να πειραματιστείτε μαζί τους. Επίσης, και πάαααρα πολύ σημαντικό, μην ξεχνάτε ποτέ ότι αυτή είναι η προσωπική μου γνώμη, για την οποία α) διατηρώ το δικαίωμα να την αλλάξω στην πορεία της συζήτησης (εφόσον κάποιος φέρει τα κατάλληλα επιχειρήματα) και β) μπορεί να μην εξυπηρετεί τις δικές σας ανάγκες και τη δική σας ιδιοσυγκρασία. You have been warned.
-------------------------------------

1. Βρες το χώρο σου.

Η συγγραφή είναι μια διεργασία που απαιτεί το μέγιστο των εγκεφαλικών σου λειτουργιών. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να φροντίσεις να μην απασχολείται το μυαλό σου από κάτι που να σε αποσπά ή να σε ενοχλεί. Σου αρέσει να γράφεις σε υπολογιστή με τους αγκώνες ακουμπισμένους στο τραπέζι; Φτιάξε το γραφείο σου έτσι ώστε να μην κρέμονται κάτω. Σε ενοχλεί το άμεσο φως; Βάλε τον υπολογιστή σε σημείο που να μην πέφτει ο ήλιος. Γουστάρεις να μπουμπουνίζει μια σόμπα κουκουνάρα στην πλάτη σου; Αγόρασε μία και γύρνα το διακόπτη στο φουλ. Προτιμάς την ανάκληση στο κρεβάτι και το λάπτοπ στα πόδια, αλλά σε απασχολεί ιδιαίτερα το πρόβλημα της θερμοκρασίας; Υπάρχουν ειδικά τραπεζάκια, σαν αυτά για να τρως πρωινό στο κρεβάτι, που μπορούν να φανούν πολύ χρήσιμα. Αν σου αρέσει η μοναξιά, κλείνε την πόρτα πριν ξεκινήσεις να γράφεις. Αν σου αρέσει η δροσιά, άνοιξε το παράθυρο. Αν σου αρέσει η ζέστη κι οι χουχουλιάρικες μυρωδιές, βρες το χώρο σου στο τραπέζι της κουζίνας. Ή μήπως εκτός σπιτιού, σε μια καφετέρια, σε ένα αναγνωστήριο, στο πάρκο;

2. Βρες το χρόνο σου.

Αυτό είναι λιγάκι θέμα ενστίκτου, αλλά μπορείς και να το παρακολουθήσεις. Στην ιδανική περίπτωση, κάνεις μερικά δοκιμαστικά και σημειώνεις τις επιδόσεις σου. 8-10 το πρωί του Σαββάτου αποδίδω 3000 λέξεις. 12-2 τη νύχτα της Πέμπτης πέφτω στις 2400. Τρίτη, 6-8 το απόγευμα με ξεμυαλίζει το καινούργιο επεισόδιο του Epic Meal Time στο YouTube, οπότε πέφτω στο ζερό. Άνοιξη με πιάνει ο τεταρταίος, καλοκαίρι βαριέμαι τη ζωή μου, Δεκέμβριο τρέχω με τις γιορτές και δεν προφταίνω. Αυτό θα σου δώσει και ένα είδος προοικονομίας. Περιμένω (εγώ προσωπικά, ας πούμε) ότι μέσα Απριλίου θα μου έρθει μια σούπερ ιδέα, που θα με κάνει να βάζω το ρολόι κάθε Σαββάτο στις 7:30 και να ξεπετάω το ένα κεφάλαιο μετά το άλλο. Αν από την άλλη σου αρέσουν τα εντελώς αυθόρμητα πράγματα, σκέψου κι επινόησε εκ των προτέρων τρόπους να ξεκλέβεις χρόνο από τις τρέχουσες υποχρεώσεις σου, ώστε να μπορείς να γράψεις με την άνεσή σου όταν σου προκύψει.

3. Βρες το χούι σου.

Εκτός από το χώρο και το χρόνο υπάρχουν κι άλλα πράγματα που μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά τη διαδικασία της συγγραφής. Λόγου χάρη, να έχεις δίπλα σου μια κούπα καφέ ή τα τσιγάρα σου. Να έχεις κάτι φαγώσιμο ή κάτι που να σε εμπνέει, όπως, λέμε τώρα, τη φωτογραφία του θεομίσητου καθηγητή σου από το γυμνάσιο που σου είπε μπροστά σε όλην την τάξη ότι δε θα μάθεις να γράφεις έκθεση ποτέ. Πάααρα πολύ σημαντική είναι και η συμβολή της μουσικής. Αν δε σου αρέσει, φρόντισε να μειώσεις τους ήχους εκείνη την ώρα. Αν πάλι τη χρειάζεσαι, φτιάξε εκ των προτέρων μια-δυο playlist στο μηχάνημά σου, και ονομάτισέ την κατάλληλα, π.χ. Epic_Space_Battles ή Creepy_Little_Lunatics ή Gently_Dancing_Elves. Με ένα κλικ είσαι έτοιμος/η να ξεκινήσεις, αντί να ψάχνεις για τούτο και για κείνο κάθε φορά.

4. Βρες το μέσο σου.

Υπολογιστής; Χαρτί; Μαγνητοφωνάκι για τα προφορικά; Πάπυρος; Πήλινες πινακίδες; Τι σε εμπνέει; Τι σε βοηθάει; Λάπτοπ για την ευκολία ή το ντέσκτοπ που θα έχεις και τη δυνατότητα να καλείς αρχεία με πληροφορίες πολύ βαριά για να τα σηκώσουν τα 250 GB; Ένα moleskin για τις σημειώσεις σου; Ένα μπλε σχολικό τετράδιο για το νοσταλγικό του θέματος; Τον Parker στυλό που σου χάρισε ο νονός σου όταν του είπες ότι θες να γίνεις συγγραφέας; Χρωματιστά μολύβια; Post-it; Ντοσιέ για να τυπώνεις και να αρχειοθετείς το κάθε τι; Συνδυασμός όλων των ως άνω; Μάθε πώς λειτουργεί το μέσο σου, εκμεταλλεύσου όλες του τις δυνατότητες. Το Word διαθέτει ορθογραφικό έλεγχο, αλλά και δυνατότητα να προσθέτεις σημειώσεις εκτός κειμένου, και δυνατότητα να συγκρίνεις δύο αρχείο το ένα πλάι στο άλλο, και δυνατότητα να κάνει αυτόματα save κάθε 20 δευτερόλεπτα-ξέρω-‘γω. Το Y-write σε βοηθάει στην ταξινόμηση των κεφαλαίων. Κι αφού βρεις και μάθεις το μέσο σου, φρόντισε να είσαι έτοιμος/η για τις στιγμές που δε θα το έχεις ή για τις στιγμές που θα σε προδώσει. Π.χ. αν σου αρέσει η μαλακή μύτη ενός μολυβιού, μην τρέχεις τρεις η ώρα το ξημέρωμα να βρεις ξύστρα στα διανυκτερεύοντα περίπτερα της γειτονιάς σου.

5. Βρες το χάρισμά σου.

Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Είσαι στο σημείο που πρέπει να αποφασίσεις μεταξύ εκείνου που σου αρέσει και εκείνου στο οποίο είσαι καλός. Καλό θα είναι αυτά τα δύο να ταυτίζονται, αλλά πολλές φορές οι φιλοδοξίες μας δε συνάδουν με τις ικανότητές ή τις δυνατότητές μας. Βρες το χάρισμά σου λοιπόν, είτε αυτό είναι το είδος του λόγου (πρόζα, ποίηση, θέατρο, σενάριο), είτε αυτό είναι το είδος του κειμένου (μικρο-διηγήματα, διηγήματα, νουβέλες, μυθιστορήματα, τριλογίες, ν-λογίες, χάι-κου, δεκαπεντασύλλαβος ιαμβικός), είτε αυτό είναι το είδος του θέματος (λογοτεχνία του φανταστικού, mainstream, χρονογράφημα, ταξιδιωτικοί οδηγοί). Δε λέμε να απογοητευτείς που είσαι καλός/ή στο μικρο-διήγημα, αλλά εσένα σου αρέσει να γράφεις θεατρικά των δυόμιση ωρών. Απλά να συνειδητοποιήσεις τις δυνατότητές σου και να δουλέψεις ώστε να εξελιχθείς σε αυτό που σου αρέσει.

6. Βρες τη γλώσσα σου.

Η επιλογή της γλώσσας με την εθνική υπόσταση της λέξης (ελληνικά, αγγλικά, σουαχίλι) είναι σαφώς πολύ σημαντική. Όχι μόνο επηρεάζει το τελικό αποτέλεσμα σχετικά με την εικόνα του γραπτού, αναλόγως της ευφράδειας που έχεις στη συγκεκριμένη γλώσσα, αλλά και την πιθανή πορεία του κειμένου σου, όταν εκείνο ολοκληρωθεί. Πέρα όμως από την επιλογή αυτή, και η επιλογή του λεξιλογίου που θα χρησιμοποιήσεις είναι πολύ σημαντική. Θα μου πεις «Καλά, πώς θα επιλέξω το λεξιλόγιό μου, αν δεν έχω ακόμη αποφασίσει τι θα γράψω;» Σωστό. Κοίτα να δεις όμως τι γίνεται. Αν έχεις συνειδητοποιήσει εξαρχής ότι είσαι κάπως αδύνατος/η στην ιατρική ορολογία, τότε έχεις θέσει αμέσως-αμέσως το πλαίσιο τη γραφής σου: δε μπορείς να έχεις για ήρωα έναν γιατρό (γιατί πιθανόν οι ατάκες του να μην είναι ιδιαίτερα αληθοφανείς) ή να περιγράψεις μια σκηνή μέσα σε ένα νοσοκομείο. Στην αντίθετη περίπτωση, που έχεις γνώσεις ιατρικής ορολογίας, μπορείς να τις χρησιμοποιήσεις για να κάνεις τη γραφή σου πιο πικάντικη, να της δώσεις βαρύτητα και κύρος και προπάντων πειστικότητα.

7. Βρες το κίνητρό σου.

Μεγάλο θέμα ανοίγουμε και μάλιστα θέμα που χωράει πολλές και μεγάλες συζητήσεις. Θα ήθελα, προσωπικά, οι συγγραφείς που διαβάζω να γράφουν κάτι που θέλουν πραγματικά να το πουν. Αυτό να προσπαθείς να κάνεις, να γράφεις όταν πραγματικά θες να πεις κάτι. Απαρνήσου το «Μπορώ να γράψω ένα βιβλίο» και ασπάσου το «Θέλω να γράψω ένα βιβλίο». Το «μπορώ» καταλήγει μοιραία σε βαρεμάρα και για μένα και για σένα. Εσύ βαριέσαι γιατί δεν είναι και καμιά ιδιαίτερη πρόκληση να αποδείξεις ότι μπορείς να γράψεις. Στο κάτω-κάτω, ο αναλφαβητισμός είναι πολύ περιορισμένος στη χώρα μας πια. Εγώ θα βαρεθώ, γιατί, οκέι, μου επέδειξες ότι μπορείς να γράψεις ένα βιβλίο, ε, και; ΟΛΟΙ μπορούμε. Το περιεχόμενο είναι αυτό που με ενδιαφέρει και το «μπορώ» σπάνια ασχολείται με κάτι ενδιαφέρον. Το «θέλω», όμως… θα μας φέρει πιο κοντά, πιο κοντά, πιο κοντά. Επίσης, και πολύ σημαντικό, μη γράφεις θυμωμένος, βαριεστημένος ή πικαρισμένος. Προπάντων μη γράφεις στρατευμένος. Την Ιδέα (όποια ιδέα κι αν είναι αυτή) πολύ ηγάπησαν, τον φορέα αυτής ουδείς. 


8. Λίγη έρευνα δεν έβλαψε ποτέ κανέναν. 
Ο ήρωάς σου θα διασχίσει ένα χιονισμένο τοπίο γεμάτο ηφαίστεια, προκειμένου να σώσει την κοπέλα που απήγαγε ο κακός μάγος. Γκούγκλαρε εικόνες με τοπία της Ισλανδίας, θα σου πάρει πέντε λεπτά, θα σου δώσει την αίσθηση του τοπίου και μετά θα γράψεις παπάδες, στο εγγυώμαι. Η ηρωίδα σου πρέπει να αποβάλει, ώστε το νεκρό μωρό της να στοιχειώσει τη σπηλιά. Γκούγκλαρε βοτάνια που προκαλούν αποβολή και βάλε την να φάει ένα τυχαία. Στον πλανήτη που έφτασες κατοικούν εξωγήινες Αμαζόνες. Διάβασε τίποτε για το πώς λειτουργεί μια μητριαρχική κοινωνία. Ποτέ σε κανέναν δεν άρεσε να τον πιάσουν να λέει μπούρδες. Κανόνισε να μη σου συμβεί.

9. Διάβασε απ’ όλα, καλά και κακά βιβλία.

Ένα καλό βιβλίο θα το ζηλέψεις και θα προσπαθήσεις να το μιμηθείς, ή ακόμα καλύτερα, θα σου δώσει το κίνητρο να γράψεις κάτι δικό σου. Ένα κακό βιβλίο θα λειτουργήσει ως εμβόλιο: θα δεις κάτι κακό (π.χ. μια ανόητη και κακότεχνα γραμμένη σκηνή), θα γελάσεις μαζί του και αυτό θα σου δημιουργήσει αντισώματα. Όταν θα έρθει εκείνη η ώρα που θα είσαι στα όρια να γράψεις μια παρόμοια κακότεχνη κι ανόητη σκηνή, θα θυμηθείς το γέλιο που έριξες, και θα αποφύγεις το σκόπελο στο τσακ. Μην απορρίπτεις τα κακά βιβλία, μην τα εξοβελίζεις από το αναγνωστικό σου πρόγραμμα. Πρώτον, θα γελάσεις με την καρδιά σου και δεύτερον, θα αποτρέψεις άλλους να γελάσουν με την καρδιά τους εις βάρος σου.

10. Κράτα σημειώσεις, γραπτές ή νοερές.

Το μέσο της σημείωσης ποικίλει από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά η ίδια η σημείωση είναι κάτι αναπόφευκτο. Αν σκεφτείς ότι η συγγραφή είναι μια επί το πλείστον χρονοβόρα διαδικασία, η σημείωση είναι η εγγύηση ότι αυτό που ξεκίνησες να πεις δε θα το ξεχάσεις στο δρόμο. Η σημείωση επίσης μπορεί να περισώσει μια έμπνευση της στιγμής, που μέσα στη φούρια της καθημερινής ζωής μπορεί να χαθεί ανεπανόρθωτα. Προσωπικά, μια μέρα εκεί που έτρωγα σκέφτηκα μια εκπληκτική ιδέα για να «σκοτώσω» με αιφνίδιο τρόπο μια μεσήλικη γυναίκα διατηρώντας ωστόσο την δυνατότητα να έχει τις αισθήσεις της ως την τελευταία της στιγμή, ώστε να προωθήσω έτσι την πλοκή μου. Δεν τη σημείωσα εκείνη την ιδέα. Τρία χρόνια μετά ακόμα προσπαθώ να τη θυμηθώ. Και στο μεταξύ η Τέρψη πέθανε από πνευμονία. Χρμφ.

11. Μάθε από τα λάθη σου του παρελθόντος.

Όλα σου τα μυθιστορήματα/τριλογίες έμειναν μισά, γιατί βαρέθηκες ή δεν προλαβαίνεις να τα ολοκληρώσεις. Ε, γράψε ένα διήγημα αυτή τη φορά. Ξεκίνησες να γράφεις για έναν κόσμο και πριν σκεφτείς οτιδήποτε άλλο, έπιασες να γράψεις πώς επιδιορθώνουν τη Μεγάλη ΓκρανΚάσα Για Το Χορό Του Ήλιου όταν ξεχειλώνει, αλλά κάπου εκεί σκάλωσες και δεν το συνέχισες. Ε, άσε τις περιγραφές και κοίτα να σκεφτείς καμιά ενδιαφέρουσα ιστορία να μας πεις. Μην πετάς τα παλιά σου γραπτά, ξαναγύρνα σε αυτά, δες τι δε σου αρέσει και σκέψου πώς θα μπορούσες να το μετατρέψεις σε κάτι που να σου αρέσει. Μη σκαλώνεις σε κάτι που δε δουλεύει, ξανακοίταξέ το, βρες που είναι το σημείο που στραβώνει και λάβε δραστικά μέτρα. Οι Ινδιάνοι έλεγαν «πονάει χέρι, κόψει χέρι». Μη φτάσεις σε ακρότητες, αλλά διαλογίσου πάνω σε αυτές. Μπορεί τελικά να σου προσφέρουν μια κάποια λύση.

12. Μην ακούς τον κάθε έναν ειδήμονα.

Πάνω από την εμπειρία και τις συμβουλές των «φτασμένων» συγγραφέων υπάρχει κάτι που λέγεται μοναδικότητα. Αυτό το κάτι είναι που θέλουμε εμείς ως αναγνώστες από σένα, να μας πεις παλιές ή νέες ιστορίες με το δικό σου τρόπο. Ό,τι κι αν διδαχτείς από «διδασκάλους» θα είναι ανεπαρκές, αν δεν βρεις ένα φίλτρο που να μετατρέπει όλες αυτές τις συμβουλές σε κάτι χρήσιμο για σένα. Μη δέχεσαι άκριτα καμία μα καμία συμβουλή και κυρίως αυτές τις δώδεκα που μόλις έκανες τον κόπο να διαβάσεις. 



ΠΗΓΗ
community.sff.gr