ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ- ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2007- Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ́ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 29 

ΜΑÏΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

∆ιδαγμένο κείμενο Πλάτωνος Πολιτεία 615 C – 616 A Αρδιαίος ο τύραννος

Ἔφη γὰρ δὴ παραγενέσθαι ἐρωτωμένῳ ἑτέρῳ ὑπὸ ἑτέρου ὅπου εἴη Ἀρδιαῖος 

ὁ μέγας. Ὁ δὲ Ἀρδιαῖος οὗτος τῆς Παμφυλίας ἔν τινι πόλει τύραννος ἐγεγόνει, 

ἤδη χιλιοστὸν ἔτος εἰς ἐκεῖνον τὸν χρόνον, γέροντά τε πατέρα ἀποκτείνας 

καὶ πρεσβύτερον ἀδελφόν, καὶ ἄλλα δὴ πολλά τε καὶ ἀνόσια εἰργασμένος, ὡς

ἐλέγετο. Ἔφη οὖν τὸν ἐρωτώμενον εἰπεῖν, « Οὐχ ἥκει,» φάναι, «οὐδ’ ἂν ἥξει

δεῦρο. Ἐθεασάμεθα γὰρ οὖν δὴ καὶ τοῦτο τῶν δεινῶν θεαμάτων· ἐπειδὴ ἐγγὺς τοῦ

στομίου ἦμεν μέλλοντες ἀνιέναι καὶ τἆλλα πάντα πεπονθότες, ἐκεῖνόν τε κατείδομεν

ἐξαίφνης καὶ ἄλλους− σχεδόν τι αὐτῶν τοὺς πλείστους τυράννους· ἦσαν δὲ καὶ

ἰδιῶταί τινες τῶν μεγάλα ἡμαρτηκότων− οὓς οἰομένους ἤδη ἀναβήσεσθαι οὐκ ἐδέχετο

τὸ στόμιον, ἀλλ’ ἐμυκᾶτο ὁπότε τις τῶν οὕτως ἀνιάτως ἐχόντων εἰς πονηρίαν ἢ μὴ ἱκανῶς

δεδωκὼς δίκην ἐπιχειροῖ ἀνιέναι. Ἐνταῦθα δὴ ἄνδρες, ἔφη, ἄγριοι, διάπυροι ἰδεῖν, παρεστῶτες

καὶ καταμανθάνοντες τὸ φθέγμα, τοὺς μὲν διαλαβόντες ἦγον, τὸν δὲ Ἀρδιαῖον καὶ

ἄλλους συμποδίσαντες χεῖράς τε καὶ πόδας καὶ κεφαλήν, καταβαλόντες καὶ 
ἐκδείραντες, εἷλκον παρὰ τὴν ὁδὸν ἐκτὸς ἐπ’ ἀσπαλάθων κνάμπτοντες, καὶ τοῖς
ἀεὶ παριοῦσι σημαίνοντες ὧν ἕνεκά τε καὶ ὅτι εἰς τὸν Τάρταρον ἐμπεσούμενοι ἄγοιντο.» 

Α.

Από το κείμενο που σας δίνεται να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το απόσπασμα:

«ἐπειδὴ ἐγγύς...ἄγοιντο».

Μονάδες 10

Β.

Να γράψετε στο τετράδιό σας τις απαντήσεις των παρακάτω ερωτήσεων:

Β1.

Με βάση συγκεκριμένα δεδομένα του χωρίου αυτού, να δείξετε ότι κατά τον Πλάτωνα οι ποινές στον Κάτω Κόσμο για τα εξαιρετικώς βαριά εγκλήματα είναι μεγάλης διάρκειας, κάποτε ίσως

και αιώνιες.

Μονάδες 15

Β2.

Από ποια συγκεκριμένη διατύπωση του χωρίου αυτού προκύπτει ότι ο Πλάτων

ανακαλύπτει τους μεγάλους αμαρτωλούς κυρίως στις τάξεις των «τυράννων»;

Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Μονάδες 15

Β3.

Ποιες οι θεμελιώδεις αρετές της ιδεώδους πολιτείας κατά τον Πλάτωνα και πώς συσχετίζονται με τη διάρθρωση των κοινωνικών τάξεων της πολιτείας του;

Μονάδες 10

Β4. 

Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας, 

απλές ή σύνθετες, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου

ἔτος, κατείδομεν , πλείστους, ἐδέχετο, ἐμπεσούμενοι.

Μονάδες 10 

Γ.Αδίδακτο κείμενο Πλάτων, Ἀλκιβιάδης Α ́ 133 Β−C

ΣΩΚΡ. Ὀφθαλμὸς ἄρ’ εἰ μέλλει ἰδεῖν αὑτόν, εἰς ὀφθαλμὸν αὐτῷ βλεπτέον, καὶ

τοῦ ὄμματος εἰς ἐκεῖνον τὸν τόπον ἐν ᾧ τυγχάνει ἡ ὀφθαλμοῦ ἀρετὴ ἐγγιγνομένη· ἔστι

δὲ τοῦτό που ὄψις;− ΑΛΚ. Οὕτως. ΣΩΚΡ.Ἆρ’ οὖν, ὦ φίλε Ἀλκιβιάδη, καὶ ψυχὴ 
εἰ μέλλει γνώσεσθαι αὑτήν, εἰς ψυχὴν αὐτῇ βλεπτέον, καὶ μάλιστ’ εἰς τοῦτον αὐτῆς
τὸν τόπον ἐν ᾧ ἐγγίγνεται ἡ ψυχῆς ἀρετή, σοφία, καὶ εἰς ἄλλο ᾧ τοῦτοτυγχάνει 
ὅμοιον ὄν;−ΑΛΚ. Ἔμοιγε δοκεῖ, ὦ Σώκρατες. ΣΩΚΡ. Ἔχομεν οὖν εἰπεῖν ὅτι ἐστὶ 
τῆς ψυχῆς θειότερον ἢ τοῦτο, περὶ ὃ τὸ εἰδέναι τε καὶ φρονεῖν ἐστιν;− ΑΛΚ . Οὐκ 
ἔχομεν. ΣΩΚΡ. Τῷ θεῷ ἄρα τοῦτ’ ἔοικεν αὐτῆς, καί τις εἰς τοῦτο βλέπων καὶ πᾶν
τὸ θεῖον γνούς, θεόν τε καὶ φρόνησιν, οὕτω καὶ ἑαυτὸν ἂν γνοίη μάλιστα. 
Γ1.
Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το κείμενο.

Μονάδες 20 
Γ2.α. 
Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: 

ἰδεῖν: το δεύτερο ενικό πρόσωπο προστακτικής του ίδιου χρόνου της ίδιας φωνής.

τυγχάνει: το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παρατατικού.

γνώσεσθαι: το γ ́πληθυντικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου β ́.

εἰδέναι: το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο υποτακτικής ενεστώτα. 

ἔχομεν: το τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου της ίδιας φωνής.

Μονάδες 5

Γ2.β.

Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

ὄμματος: τη δοτική του ενικού αριθμού.

τοῡτον: την ονομαστική του πληθυντικού αριθμού του αρσενικού γένους.

ὅμοιον: τη δοτική του πληθυντικού αριθμού του ουδέτερου γένους.

πᾱν: τη γενική ενικού αριθμού του θηλυκού γένους.

φρόνησιν: τη δοτική του πληθυντικού αριθμού.

Μονάδες 5 

Γ3.α.

Να προσδιορίσετε τη συντακτική θέση των παρακάτω λέξεων:

ἰδεῑν, ἐγγιγνομένη, αὑτήν, ὅμοιον, τὸ εἰδέναι.

Μονάδες 5

Γ3.β. 

«Τῷ θεῷ. . . μάλιστα»:

Να αναγνωρίσετε τον λανθάνοντα υποθετικό λόγο και να τον αναλύσετε.

Μονάδες 5