ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ- ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2011- Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ́ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 20

ΜΑÏΟΥ 2011 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

∆ιδαγμένο κείμενο Πλάτωνος Πολιτεία 519 Β– D 

Τί δέ; Τόδε οὐκ εἰκός, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ ἀνάγκη ἐκ τῶν προειρημένων, μήτε τοὺς 
ἀπαιδεύτους καὶ ἀληθείας ἀπείρους ἱκανῶς ἄν ποτε πόλιν ἐπιτροπεῦσαι, μήτε
τοὺς ἐν παιδείᾳ ἐωμένους διατρίβειν διὰ τέλους, τοὺς μὲν ὅτι σκοπὸν ἐν τῷ βίῳ
οὐκ ἔχουσιν ἕνα, οὗ στοχαζομένους δεῖ ἅπαντα πράττειν ἃ ἂν πράττωσιν ἰδίᾳ τε
καὶ δημοσίᾳ,τοὺς δὲ ὅτι ἑκόντες εἶναι οὐ πράξουσιν, ἡγούμενοι ἐν μακάρων νήσοις
ζῶντες ἔτι ἀπῳκίσθαι;
Ἀληθῆ, ἔφη.

Ἡμέτερον δὴ ἔργον, ἦν δ’ ἐγώ, τῶν οἰκιστῶν τάς τε βελτίστας φύσεις ἀναγκάσαι ἀφικέσθαι
πρὸς τὸ μάθημα ὃ ἐν τῷ πρόσθεν ἔφαμεν εἶναι μέγιστον, ἰδεῖν τε τὸ ἀγαθὸν καὶ ἀναβῆναι 
ἐκείνην τὴν ἀνάβασιν, καὶ ἐπειδὰν ἀναβάντες ἱκανῶς ἴδωσι, μὴ ἐπιτρέπειν αὐτοῖςὃ νῦν ἐπιτρέπεται.

Τὸ ποῖον δή;

Τὸ αὐτοῦ, ἦν δ’ ἐγώ, καταμένειν καὶ μὴ ἐθέλειν πάλιν καταβαίνειν παρ’ ἐκείνους 
τοὺς δεσμώτας μηδὲ μετέχειν τῶν παρ’ ἐκείνοις πόνων τε καὶ τιμῶν, εἴτε φαυλότεραι 
εἴτε σπουδαιότεραι. Ἔπειτ’, ἔφη, ἀδικήσομεν αὐτούς, καὶ ποιήσομεν χεῖρον ζῆν, 
δυνατὸν αὐτοῖς ὂν ἄμεινον; 

Α1.

Από το παραπάνω κείμενο να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του αποσπάσματος:

«Τί δέ; ...ὃ νῦν ἐπιτρέπεται.»

Μονάδες 10

B.

Να απαντήσετε στις ακόλουθες ερωτήσεις:

Β1.

Να προσδιορίσετε το περιεχόμενο των όρων–φράσεων του κειμένου:

ἐν παιδείᾳ (μονάδες 6), ἀναβῆναι ἐκείνην τὴν ἀνάβασιν (μονάδες 9).

Μονάδες 15

Β2.

Με βάση το κείμενο που σας δίνεται να προσδιορίσετε ποιοι δεν είναι κατάλληλοι

να αναλάβουν πολιτικές εξουσίες και γιατί.

Μονάδες 15

Β3.

Πώς εξηγεί ο Πλάτωνας τη μετάβαση από τη ∆ημοκρατία στην Τυραννίδα και ποια είναι, σύμφωνα με τον φιλόσοφο, τα χαρακτηριστικά των δύο αυτών πολιτευμάτων;

Μονάδες 10

Β4.

Να βρείτε στο παραπάνω διδαγμένο κείμενο μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις της νέας ελληνικής:

απόρρητος, ντροπαλός, αντιβιοτικό, αποχή, δυσπραγία, μονοκατοικία, προφήτης, είδωλο, βάθρο, ανυπόμονος

Μονάδες 10 

Γ. Αδίδακτο κείμενο Ξενοφῶντος Συμπόσιον Ι, 11-12  

Ἐκεῖνοι μὲν οὖν σιωπῇ ἐδείπνουν, ὥσπερ τοῦτο ἐπιτεταγμένον αὐτοῖς ὑπὸ κρείττονός

τινος. Φίλιππος δ’ὁ γελωτοποιὸς κρούσας τὴν θύραν εἶπε τῷ ὑπακούσαντι

εἰσαγγεῖλαι ὅστις τε εἴη καὶ δ’ ὅ τι κατάγεσθαι βούλοιτο, συνεσκευασμένος 

τε παρεῖναι ἔφη πάντα τὰ ἐπιτήδεια ὥστε δειπνεῖν τἀλλότρια, καὶ τὸν παῖδα

δὲ ἔφη πάνυ πιέζεσθαι διά τε τὸ φέρειν μηδὲν καὶ διὰ τὸ ἀνάριστον εἶναι. ὁ 

οὖν Καλλίας ἀκούσας ταῦτα εἶπεν· Ἀλλὰ μέντοι, ὦ ἄνδρες, αἰσχρὸν στέγης γε

φθονῆσαι· εἰσίτω οὖν. καὶ ἅμα ἀπέβλεψεν εἰς τὸν Αὐτόλυκον, δῆλον 

ὅτι ἐπισκοπῶν τί ἐκείνῳ δόξειε τὸ σκῶμμα εἶναι.

-----------

ὁ ἀνάριστος: ο νηστικός

Γ1.

Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του παραπάνω κειμένου. 

Μονάδες 20 

Γ2.Να γράψετε στο τετράδιό σας τον τύπο που ζητείται για καθεμιά

από τις παρακάτω λέξεις:

κρείττονος: την αιτιατική πληθυντικού του ίδιου βαθμού στο θηλυκό γένος

ὅτι: τη γενική ενικού του ίδιου γένους 

ἔφη: το τρίτο ενικό πρόσωπο της ευκτικής του ενεστώτα

πάντα: τη δοτική πληθυντικού στo ίδιο γένος

φέρειν: το απαρέμφατο αορίστου β ́ στην ίδια φωνή

ταῦτα: την ονομαστική πληθυντικού του θηλυκού γένους

ἄνδρες: την κλητική του ενικού

αἰσχρόν: τη δοτική ενικού του συγκριτικού βαθμού στο ίδιο γένος

εἰσίτω: το δεύτερο ενικό πρόσωπο στην ίδια έγκλιση στον ίδιο χρόνο

δόξειε: το τρίτο ενικό πρόσωπο της οριστικής του ίδιου χρόνου

Μονάδες 10 

Γ3α.

Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων: 
αὐτοῖς, τῷ ὑπακούσαντι, διὰ τὸ φέρειν, ἀνάριστον, φθονῆσαι, ἐκείνῳ

(μονάδες 6)

Γ3β.

«εἶπε τῷ ὑπακούσαντι εἰσαγγεῖλαι ὅστις εἴη»:

Να μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ. Να ληφθεί υπόψη ότι ο πλάγιος
λόγος εξαρτάται από το «εἶπε τῷ ὑπακούσαντι».(μονάδες 4)

Μονάδες 10