10 Μύθοι για την εκμάθηση της δεξιότητας της παραγωγής γραπτού λόγου.

Ή αλλιώς
Πώς να μάθουμε να γράφουμε κείμενα
Έχετε καλές αναμνήσεις από το μάθημα της έκθεσης στο σχολείο; Οι περισσότεροι θα έλεγαν «Όχι!» και πιθανόν θα συμπλήρωναν, «Η έκθεση ήταν δύσκολη –ποτέ δεν τα κατάφερα!»
Το να μάθει κανείς να γράφει είναι πράγματι δύσκολο. Αλλά μερικές φορές οι άνθρωποι απογοητεύονται για τους λάθος λόγους. Πέφτουν στην παγίδα να πιστεύουν πράγματα που απλά δεν ισχύουν.
Τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου των Εκπαιδευτικών Αγγλικής γλώσσας του Ιλλινόις (ΗΠΑ), μέσα από τους 10 μύθους που ακολουθούν, προσπαθούν να βάλουν τα πράγματα στις σωστές τους βάσεις.


1. Τα παιδιά μισούν το γράψιμο.
Είναι λυπηρό αλλά πράγματι ισχύει ότι μερικά παιδιά μισούν το γράψιμο ακριβώς γιατί είχαν κακές εμπειρίες. Παρόλα αυτά κανείς δε γεννιέται να μισεί το γράψιμο. Για παράδειγμα, τα παιδιά τρελαίνονται να διηγούνται ιστορίες –τις δικές τους ιστορίες– για γεγονότα που συμβαίνουν στο σχολείο, για άλλα παιδιά, για ό,τι βλέπουν στην τηλεόραση, για τις ονειροπολήσεις τους. Όταν τα παιδιά ξεκινούν να γράφουν τις δικές τους ιστορίες, μαθαίνουν να αγαπούν το γράψιμο.


2. Όσοι έχουν ταλέντο γράφουν πηγαία χωρίς να κάνουν λάθη. 
 Οι περισσότεροι από μας δεν μπορούν να γράψουν ούτε τη λίστα για τα ψώνια χωρίς να κάνουν λάθη. Ακόμη και διάσημοι συγγραφείς, ποιητές και αρθρογράφοι θα πρέπει να γράψουν πρόχειρα κάποια πράγματα πριν φτάσουν στο τελικό τους κείμενο. Το πιο σημαντικό είναι να συνεχίσει κανείς να γράφει μέχρι να γράψει αυτό που πραγματικά εννοεί.


3. Τα παιδιά δεν έχουν να πουν τίποτα το ενδιαφέρον.
Μιλάμε σοβαρά; Όποιος περνά έστω και λίγο χρόνο ανάμεσα σε παιδιά ξέρει ότι πάντα έχουν φρέσκιες και μοναδικές ιδέες για τον κόσμο γύρω τους. Και πάντα έχουν κάτι να πουν στους φίλους τους. Αν απλά δώσουμε στα παιδιά την ευκαιρία να γράψουν τις δικές τους ιδέες θα εκπλαγούμε με αυτά που θα δούμε.


4. Θα πρέπει να ξέρει κανείς τι θα γράψει πριν ξεκινήσει να γράφει.
Το περίεργο με το γράψιμο είναι ότι στην πραγματικότητα σε βοηθά να σκεφτείς. Πολλοί συγγραφείς ανακαλύπτουν τι ακριβώς θέλουν να πουν αφού πρώτα γράψουν μερικές σελίδες. Το γράψιμο όχι μόνο βοηθάει τα παιδιά να σκεφτούν περισσότερο, αλλά τα βοηθά να ανακαλύψουν και τι ήδη ξέρουν –όχι μόνο στη γλώσσα αλλά και σε άλλα μαθήματα, από τα μαθηματικά μέχρι τη βιολογία και τη μουσική. 


5. Αν δεν ξέρεις ορθογραφία, δεν μπορείς να γράψεις.
Και φυσικά μπορείς! Οι καλοί συγγραφείς πρώτα γράφουν όλες τις σκέψεις και τις ιδέες τους. Και μετά αναθεωρούν πολλές φορές μέχρι να μείνουν ικανοποιημένοι ότι έχουν γράψει αυτό που ήθελαν να γράψουν. Τότε –και μόνο τότε– είναι ώρα για να κάνει κανείς διορθώσεις σε επίπεδο ορθογραφίας και άλλων κανόνων όπως η χρήση των κεφαλαίων, η στίξη, η χρήση των λέξεων.


6. Γράψιμο σημαίνει να «χτίζω» μια πρόταση κάθε φορά.
Ο γραπτός λόγος μπορεί να αποτελείται από λέξεις και προτάσεις αλλά πρωταρχικά περιλαμβάνει νοηματικές ομάδες. Τα παιδιά δε χρειάζεται να έχουν κατακτήσει τη δομή της πρότασης πριν προχωρήσουν στην παράγραφο. Απλά θα πρέπει να ξεκινήσουν να γράφουν με όποιον τρόπο μπορούν –οι διορθώσεις έρχονται αργότερα.


7. Μόνο οι μεγάλοι συγγραφείς μπορεί να είναι δημιουργικοί.
Τρίχες! Τα διαφορετικά είδη κειμένων –ακόμη και αυτά που ονομάζονται δημιουργικά όπως η ποίηση και το θέατρο– αποτελούν διαφορετικές προκλήσεις για τους συγγραφείς, αλλά δεν υπάρχει τίποτα που να υποχρεώνει τα παιδιά να μάθουν κάποιο είδος πρώτα. Το σημαντικό είναι ότι τα παιδιά επιλέγουν το καλύτερο είδος γι’ αυτό που θέλουν να πουν –είτε είναι ποίημα, είτε γράμμα ή μια έκθεση.


8. Οι καλοί συγγραφείς δουλεύουν απομονωμένοι.
Πιθανόν να υπάρχει κάπου κάποιος καταξιωμένος συγγραφέας στον οποίο αρέσει να γράφει κλεισμένος στην ντουλάπα. Αλλά οι περισσότεροι συγγραφείς σήμερα είναι άνθρωποι που εργάζονται σε γραφεία γεμάτα φασαρία ή σε σχολικές αίθουσες, και πολλές φορές οι ιδέες τους προέρχονται από συνεργάτες και το περιβάλλον γύρω τους. Οι νεαροί συγγραφείς μαθαίνουν περισσότερα πράγματα ως μέλη μιας «κοινότητας» -μοιράζονται ιδέες, κάνουν ερωτήσεις, αναθεωρούν το γραπτό τους.


9. Ο καλός συγγραφέας φαίνεται με την πρώτη ματιά.
Δεν υπάρχει γονίδιο του καλού συγγραφέα! Δε μοιάζουν όλοι οι καλοί συγγραφείς, δε μαθαίνουν όλοι με τον ίδιο τρόπο, ούτε χρησιμοποιούν όλοι τις ίδιες μεθόδους. Μερικοί κρατούν πολλές σημειώσεις πριν αρχίσουν να γράφουν∙ άλλοι ξεκινούν αμέσως να γράφουν∙ κάποιοι κάνουν σχεδιαγράμματα∙ κάποιοι άλλοι μουτζουρώνουν στο περιθώριο καθώς σκέφτονται∙ άλλοι γράφουν καλύτερα ακούγοντας μουσική∙ κάποιοι άλλοι όταν κάθονται κάτω από δέντρα. Το θέμα είναι ότι ο καθένας έχει τη δική του προσωπικότητα και επιχειρεί να εξακριβώσει με ποιον τρόπο λειτουργεί καλύτερα.


10. Οι κακοί βαθμοί κάνουν τους καλούς συγγραφείς.
Το κείμενο ενός μαθητή γεμάτο κόκκινα σημάδια παντού δε θα κάνει τον καλό συγγραφέα. Τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα όταν δέχονται ανατροφοδότηση, αλλά η λεπτομερής και πολλές φορές σκληρή διόρθωση δεν είναι ο καλύτερος τρόπος. Οι συγγραφείς βελτιώνονται όταν επικεντρώνονται πρώτα σε όσα έγραψαν σωστά και μετά σε όσα θα πρέπει να δουλέψουν περισσότερο.






ΠΗΓΗ
Μαρία Μουμτζή (μετάφραση).
Εθνικό Συμβούλιο Εκπαιδευτικών Αγγλικής Γλώσσας (Illinois, USA)