ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Η επίδραση του διαδικτύου στις κοινωνικές σχέσεις

Πολλοί μιλάνε για την επανάσταση στις σχέσεις που φέρνει η εξάπλωση της χρήσης του internet. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν το διαδίκτυο όχι μόνο ως πηγή αναζήτησης πληροφοριών αλλά και ως μέσο κοινωνικής δικτύωσης και παραγωγής νέας πληροφορίας (σε έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ το 2009 βρέθηκε ότι το 40% των ενήλικων χρηστών του διαδικτύου παράγει νέο περιεχόμενο στο διαδίκτυο προς τέρψη των ιδίων και των φίλων τους – π.χ. φωτογραφίες, βίντεο, μουσική κτλ.) .

Τα προσωπικά blog κατακλύζουν τον κυβερνοχώρο και δίνουν βήμα έκφρασης και ανταλλαγής απόψεων και ιδεών για όποιο θέμα και αν φανταστεί κάποιος. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (facebook, twitter, linkedin, youtube κ.α.) χρησιμοποιούνται όλο και εκτενέστερα όχι μόνο από την νέα γενιά αλλά όλο και περισσότερο και από μεγαλύτερες ηλικίες. Σύμφωνα για παράδειγμα με το Pew Research Center που έκανε μια σχετική έρευνα στις ΗΠΑ βρέθηκε ότι 70% της ηλικιακής ομάδας 50-65 και 38% της ομάδας των 65+ χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για μια σειρά από δραστηριότητες. Τελευταία,  έχω εκπλαγεί από τον αυξανόμενο αριθμό ιστοριών για εμπειρίες τους στον κυβερνοχώρο που φέρουν οι θεραπευόμενοι μου στην θεραπεία.

Οι δυνατότητες που δίνει το internet θολώνουν τα όρια μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου, μεταξύ χρόνου εργασίας και χρόνου αναψυχής, μεταξύ οικογένειας και καριέρας.

Αυτοί που βλέπουν περισσότερο τις θετικές πλευρές αυτής της επανάστασης στις σχέσεις υποστηρίζουν ότι οι χρήστες του internet μιλάνε περισσότερο και ευκολότερα για θέματα που τους ενδιαφέρουν με δυνητικά απεριόριστο αριθμό άλλων ανθρώπων με κοινά ενδιαφέροντα. Σημειώνουν επίσης ότι την τελευταία πενταετία υπάρχει η τάση ανθρώπων που συναντιούνται στον κυβερνοχώρο να επιδιώκουν και συχνά να εγκαθιδρύουν και κοινωνικές σχέσεις πρόσωπο με πρόσωπο.

Στον αντίποδα κάποιοι υποστηρίζουν ότι πίσω από την ανωνυμία του διαδικτύου οι άνθρωποι βγάζουν τον χειρότερο εαυτό τους ή ότι διασκεδάζουν την μοναξιά τους μέσα από «εικονικές» σχέσεις που στερούνται αυθεντικότητας και αμεσότητας. Κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν ότι πολλοί άνθρωποι «σκορπίζονται» μέσα με μια συνεχή και άναρχη ροή πληροφοριών που τους παρέχει το διαδίκτυο. Ερευνητές νευροεπιστήμονες στο UCLA βρήκαν ότι η αναζήτηση στο διαδίκτυο είναι επωφελής για τους ηλικιωμένους γιατί ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την λήψη αποφάσεων και σύνθετες λογικές επεξεργασίες. 

Από την άλλη μεριά η ίδια ερευνητική ομάδα επισημαίνει ότι οι χρήστες του διαδικτύου τείνουν να κάνουν πολλές ενέργειες ταυτόχρονα: π.χ. ελέγχουν την αλληλογραφία τους, πληρώνουν λογαριασμούς, ψάχνουν κάτι στο διαδίκτυο, «πηδάνε» από το ένα site στο άλλο, κατεβάζουν οπτικοακουστικό υλικό. Αυτό έχει ώς αποτέλεσμα να διασπάται η προσοχή τους συνέχεια, να μην ολοκληρώνουν τις εργασίες που αρχικά είχαν σχεδιάσει, και γενικότερα να δυσκολεύονται να επικεντρωθούν σε δραστηριότητες που θέλουν συγκέντρωση και αφαιρετική σκέψη (π.χ. στο διάβασμα ενός βιβλίου).

Παρότι το διαδίκτυο έχει τέτοια διείσδυση στην καθημερινότητα μας και ουσιαστικά επιφέρει μια επανάσταση στον τρόπο που οι άνθρωποι μπορούν να σχετίζονται, κατά την γνώμη μου δύο πράγματα είναι ξεκάθαρα: είναι εδώ για να μείνει (και να επεκταθεί εκθετικά) και ως εκ τούτου το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να «εκπαιδευτούμε» ώστε να το αξιοποιούμε προς όφελος μας παρά να το «δαιμονοποιούμε».





ΠΗΓΗ
Psychotherapy Networker τεύχος Σεπτ/Οκτ 2010