Η ΠΡΩΤΗ ΚΑΙ Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΓΡΑΦΗ

 

 

- «Κύριε καθηγητά, πολλή θεωρία έχω ήδη διδαχτεί, αλλά ακόμα δεν μπορώ να γράψω, ούτε καν να αρχίσω δεν μπορώ. Βλέπω το λευκό χαρτί, μάλλον εκείνο με κοιτάζει με απορία μες τη λευκότητά του κι εγώ κάθομαι με το στιλό διαρκείας μετέωρο και χάνω χρόνο. Η έκθεση πρέπει αύριο να παραδοθεί και το στιλό μού αντιστέκεται … Τι να κάνω; Φοβάμαι!»

- Κι όμως υπάρχει λύση.

Η ελεύθερη γραφή

 Πάρε το στιλό / το μολύβι / το πληκτρολόγιο (ακόμα καλύτερα) και μαύρισε το χαρτί, άφησε τα αποτυπώματα των σκέψεών σου.

 Άφησε ελεύθερο το δεξιό ημισφαίριο του εγκεφάλου σου και εφόρμησε! Κράτα την αναπνοή σου και κολύμπα ή μάλλον γράφε ασταμάτητα, ανοργάνωτα, άτακτα ό,τι σου κατεβαίνει στο κεφάλι για το θέμα.

 «Όποιος αρχίζει έχει ήδη διανύσει το μισό σχεδόν δρόμο», τόνιζε ο Αριστοτέλης. Και είχε δίκιο. Επιτάχυνε το ρυθμό σου και γράψε σχεδόν αυτόματα για 1 περίπου ώρα χωρίς διακοπή. Όταν μία λέξη δεν σου έρχεται στο νου, δεν πειράζει. Βάλε ένα (+) και συνέχισε. Ορθογραφία, στίξη, σύνταξη, λεξιλόγιο, αρθρωτικές λέξεις δεν σε ενδιαφέρουν. Επαναλήψεις, άστοχες εκφράσεις, απεραντολογίες, φλυαρίες, το ίδιο.

 Μην ξαναδιαβάζεις ό,τι γράφεις. Προχώρα μέχρι να σου τελειώσει το μελάνι.

 Όταν τελειώσεις, σήκω από το γραφείο ή όπου αλλού κάθεσαι και πήγαινε για ένα καφέ. Θα σου κάνει καλό.

Η δεύτερη γραφή – ανατροφοδότηση

Γυρνάς στο σπίτι και ξαναπιάνεις το κείμενό σου. Θα διαπιστώσεις ότι έγραψες 4-5 περίπου σελίδες άσχημα, κυρίως γιατί συνέδεσες άκομψα τις λέξεις και τις φράσεις. Ωστόσο, σε ικανοποιεί το γεγονός ότι μπόρεσες να γεμίσεις τόσες σελίδες. Τώρα, όμως, πρέπει να πιάσει δουλειά το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου σου που θα λογοκρίνει και θα διορθώσει το γραπτό σου. Όταν έχεις πια ξεχάσει τι έ-γραψες, είναι σαν να το βλέπεις για πρώτη φορά. Ξέχνα ότι το έγραψες εσύ και υποδύσου τον πιο αυ-στηρό κριτή.

Ο Peter Elbow γράφει: «Το ουσιαστικό ταλέντο στη γραφή είναι η ικανότητά σας να βλέπετε τις δυ-νατότητες του γραπτού σας. Είναι σαν να κοιτάτε μ’ ένα νέο μάτι ένα δωμάτιο του διαμερίσματός σας και να φαντάζεστε πώς θα ήταν αν αλλάζετε τη θέση των επίπλων». Καιρός για δράση! Πρέπει να δι-ορθώσεις τρεις φορές το κείμενο, μέχρι να καταλήξεις στην τελική του μορφή. Το σύνθημά μας είναι ένα:

«ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ» και για την αντιγραφή: αρχιτεκτονική σχολή Bauhaus. Έγραψες για παράδειγμα 5 σελίδες. Στις Εξετάσεις, ωστόσο, 2 1/2 σελίδες είναι ικανοποιητική έκταση. Άρα, αυτό που πρέπει να κάνεις είναι όχι να προσθέσεις λέξεις/φράσεις, περιόδους/ παραγράφους, αλλά να αφαιρέσεις και να διαγράψεις τις περιττές. Σε καθένα από τα τρία στάδια, πρέπει να «χτενίζουμε» το κείμενο και να το σμιλεύουμε ξανά και ξανά, ώστε να προβάλλουν οι ιδέες μας. «Μοιάζει με την εργασία του χρυσοθήρα, ο οποίος διαχωρίζει υπομονετικά τα ψήγματα του χρυσού από τις γαιώδεις προσμείξεις».

1η ανάγνωση / έλεγχος: Η μέθοδος «του σπαθιού» ή του “delete”

Διάβασε μονορούφι το γραπτό σου, με το στιλό στο χέρι ή το ποντίκι, αν προτιμάς, με την ταχύτητα του μελλοντικού σου αναγνώστη-καθηγητή. Σημείωσε στο περιθώριο λάθη δομής. Χρησιμοποίησε αλλού παρενθέσεις και αλλού αγκύλες για υλικό που πρέπει να διαγραφεί, να πυκνωθεί αντίστοιχα, ή να μετακινηθεί ή ακόμα και να διαγραφεί. Σκοπός σου είναι να εκτιμήσεις τις μακρο-ισορροπίες του κειμένου:
- ισορροπία των μερών μέσα στο σύνολο (πόσο ανέπτυξα το πρώτο ζητούμενο και πόσο το δεύ-τερο; // μήπως ο πρόλογος είναι εκτενής; )
- ισορροπία των παραγράφων μέσα στα μέρη
- ισορροπία των φράσεων μέσα στις παραγράφους
- ισορροπία των λέξεων μέσα στις φράσεις

2η ανάγνωση / έλεγχος: η μέθοδος του “copy – paste”

Τώρα που τελείωσα το «μοντάρισμα» του χειρογράφου, πιάνω δουλειά σε κάθε παράγραφο χωριστά: διαγράφω – προσθέτω – αλλάζω – ξαναγράφω. Κόβω και κολλάω. Να έχεις στο νου σου το εξής: «Μα πρόταση δεν πρέπει να έχει παραπάνω λέξεις ούτε μια παράγραφος παραπάνω προτάσεις, για τον ίδιο λόγο που ένα σχέδιο δεν πρέπει να έχει παραπάνω γραμμές ή μια μηχανή παραπάνω εξαρτή-ματα. Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να κάνουμε μόνο μικρές φράσεις ούτε ότι πρέπει να παραλείπουμε όλες τις λεπτομέρειες, αλλά ότι κάθε λέξη πρέπει να έχει τη σημασία της». Πρέπει να φτάσεις σε τέτοιο σημείο που να μην μπορείς να αφαιρέσεις πια καμία λέξη από τη φράση, καμία φράση από την παρά-γραφο. Εάν το επιχειρήσεις, τότε το νόημα καταστρέφεται.

3η ανάγνωση / έλεγχος: η μέθοδος του «φτερού»
Πρόκειται για τον έλεγχο του τελικού χειρογράφου: γράψιμο στο «καθαρό», με καλλιγραφία, περιθώ-ρια, είσθεση, ορθογραφία, στίξη, τονισμό, σωστή σύνταξη και έκφραση χωρίς λάθη. Στη διάρκεια της φάσης αυτής, τις περισσότερες φορές να εργάζεστε με ανοιχτό ένα λεξικό

Εφαρμογή

Θέμα: «Στο σχολείο σου διεξάγεται συζήτηση για τις σχολικές εκδρομές. Εκπροσωπώντας τους συμ-μαθητές σου, εκφωνείς μια ομιλία, επισημαίνοντας τα αρνητικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν, κατά τη γνώμη σου, τις σχολικές εκδρομές και προτείνεις ένα εναλλακτικό μοντέλο, ταιριαστό στη μαθητική σας ιδιότητα και θετικό για τη ζωή του σχολείου»

Δείγμα ελεύθερης γραφής

Ζούμε με άγχος, πίεση, όλα για τις εξετάσεις, γι’ αυτό και η πενταήμερη και οι άλλες εκδρομές στην Α’ και τη Β’ Λυκείου έχουν πολύ μεγάλη σημασία, για να παίξουμε, να διασκεδάσουμε, να εκτονωθούμε να γνωριστούμε να ξεσκάσουμε από τα μαθήματα. Είναι τελικά μεγάλη υπόθεση να έχεις λεφτά και να πηγαίνεις πενταήμερη με τους κολλητούς σου. Για πολλούς από μας είναι η πρώτη πραγματική έξοδος από το σπίτι, νιώθουμε πως ενηλικιωθήκαμε και κάνουμε ό,τι θέλουμε.

Ο στόχος για το 90% των παιδιών είναι να πάνε, να τα πιούνε και να περάσουν καλά. Να τα δώσουν όλα. Είναι η πρώτη επαφή με την ανεξαρτησία τους. Φυσικό είναι όλοι να έχουν το μυαλό τους στη διασκέδαση και στο ξεφάντωμα. Κάνουμε όμως ό,τι πραγματικά θέλουμε; ή μας αναγκάζουν να πάμε όπου θέλουν τα πρακτορεία και να κάνουμε ό,τι είναι της μόδας; Είναι μαθητικές εκδρομές ή κάτι προκατ … Πολλοί είναι εκείνοι που έρχονται, να εκμεταλλευτούν την ανάγκη αυτή των μαθητών και να αυγατίσουν τα κέρδη τους πατώντας πάνω σε αυτήν. Το μεγαλύτερο αλισβερίσι γίνεται, ωστόσο, καιρό τώρα με τις σχολικές εκδρομές. Μια συζήτηση που ανοίγει κατά καιρούς, όχι όταν προετοιμάζονται (Οκτώβρη-Γενάρη) αλλά κυρίως σε περιόδους που πραγματοποιούνται οι πολυήμερες σχολικές εκδρομές, με αφορμή τραγικά περιστατικά, ατυχήματα, δηλητηριάσεις κτλ.. Στην ουσία δεν υπάρχει επιμορφωτικό στοιχείο σε μια τέτοια, πολυήμερη εκδρομή… Τα παιδιά θέλουν μεγάλο ξενοδοχείο με ανέσεις και μπουζούκια για να ξεσαλώσουν. Τα μεγάλα τουριστικά νησιά έχουν γίνει πιάτσες, όπου όλα μπορούν να συμβούν.

Οι σχολικές εκδρομές δυστυχώς είναι η ευκαιρία για πολλούς συμμαθητές μας να βγάλουν λεφτά, να πάρουν μίζες από πρακτορεία και κέντρα διασκέδασης, μια μικρογραφία δηλαδή της κοινωνίας έχουμε γίνει. Πασχίζουν να μας μάθουν από μικρή ηλικία τις «αξίες» τους. Το να ανταγωνίζεσαι με το συμμαθητή σου για το ποιος θα φάει ποιον και να μαθαίνεις να παίρνεις μίζες από όπου μπορείς εις βάρος των άλλων! Ο επιμορφωτικός τους χαρακτήρας είναι απλώς για τα... μάτια, και οι εκδρομές στην ουσία εξυπηρετούν τις επιθυμίες των μαθητών και την τουριστική βιομηχανία. Ο τζίρος των ξενοδοχείων, εστιατορίων, μπαρ και πρακτορείων είναι τεράστιος - υπολογίζεται στα 120 εκατ. ευρώ ετησίως. Και όχι μόνο. Υπάρχουν περιπτώσεις που έχει αποκαλυφθεί ότι ακόμη και οι ντίλερ ναρκωτικών ακολουθούσαν τα αθηναϊκά σχολεία στην Κέρκυρα, στην Κρήτη και στη Ρόδο για να μη χάσουν μια πελατεία που θέλει «να τα δώσει όλα.... Ο λόγος του καθηγητή σε αυτά τα παιδιά δεν περνάει. Οι εκπαιδευτικοί πηγαίνουν στις εκδρομές, χωρίς να πληρώνονται, για να μην κοιμούνται όλο το βράδυ - διαφορετικά δεν μπορείς να ελέγξεις τους μαθητές…

Κι ας έρθουμε τώρα στο κόστος των εκδρομών που είναι πράγματι μεγάλο και γι’ αυτό πολλοί συμμαθητές μας δεν έρχονται, γιατί οι δικοί τους δεν έχουν λεφτά να τους δώσουν και μένουν σπίτι τους, ενώ οι συμμαθητές τους διασκεδάζουν. 300-500 ευρώ «το κεφάλι» κοστίζει σε μια οικογένεια να στείλει το παιδί της σε μια πενθήμερη εκδρομή που διοργανώνει το σχολείο! Τόσο πληρώνουν τα εισιτήρια και το δωμάτιο. Συμπληρωματικά σε αυτά τα έξοδα μπαίνει το χαράτσι για την κραιπάλη σε μπουζούκια και κλαμπ (συνήθως αποθήκες διαμορφωμένες ειδικά για τις πενθήμερες) όπου στοιβάζουν 3.000 άτομα σε χώρους των 1.500-2.000. Όλα αυτά, για εκδρομές που συμπεριλαμβάνονται υποτίθεται στην εκπαιδευτική διαδικασία και όπως τα βιβλία, τα θρανία και οι καθηγητές θα έπρεπε να χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό!

Η επικίνδυνη πολιτική τους μπλέκει σε συνεχώς και χειρότερα παρατράγουδα τους μαθητές. Ωστόσο, κάποια περιστατικά, όπως οι τροφικές δηλητηριάσεις που σημειώθηκαν δεν μπορούν να προβλεφθούν, όταν τρία σχολεία επέστρεφαν εσπευσμένα με γαστρεντερίτιδα. Άλλωστε, δεν είναι λίγα τα τραγικά περιστατικά που συνέβησαν τα τελευταία χρόνια κατά τη διάρκεια των σχολικών εκδρομών, με πρώτα αυτά των Τεμπών και του Μαλιακού. Ένας 18χρονος μαθητής από το τεχνικό λύκειο Γλαύκης Ξάνθης πνίγηκε στην πισίνα του ξενοδοχείου στην Κέρκυρα, όπου διέμενε το σχολείο του.

Οι σχολικές εκδρομές θα έπρεπε να έχουν μορφωτικό περιεχόμενο, να γνωρίσουν τα παιδιά μνημεία, αξιοθέατα, την πολιτιστική μας κληρονομιά, τα μουσεία μας, αλλά και τα ήθη ενός τόπου. Καλή και η διασκέδαση αλλά δε φτάνει. Το σχολείο άλλωστε πρέπει να σου μαθαίνει την ποιότητα της ψυχαγωγίας.

Η διοργάνωση των σχολικών εκδρομών να αφορά όλους τους μαθητές, να είναι σύμφωνη με τις προτεραιότητες που θα βάλουν οι ίδιοι οι μαθητές και όχι σύμφωνη με τα καλούπια που βάζουν οι πράκτορες για τα κέρδη τους. Οι ίδιοι οι μαθητές να διαλέγουν τον προορισμό που αρέσει σε εκείνους και όχι αυτόν που θέλουν τα τουριστικά γραφεία, να διαμορφώσουν το περιεχόμενο των εκδρομών σύμφωνα με τις ανησυχίες και τα ενδιαφέροντά τους, να παλέψουν για την εξασφάλιση κονδυλίων για την εκδρομή τους.

Πρέπει το Υπουργείο Παιδείας να χρηματοδοτεί τις εκδρομές, να τις θεωρεί κομμάτι της ζωής του σχολείου και όχι ευκαιρία για τα πρακτορεία να καθορίσουν εκείνα την τουριστική κίνηση των μαθητών στα νησιά που θέλουν. Από την αρχή της χρονιάς οργανωμένα όλα τα παιδιά με το σύλλογο καθηγητών και γονέων να επιλέγουμε και να προγραμματίζουμε τις επισκέψεις και τις εκδρομές για όλη τη χρονιά, με σκοπό όχι μόνο να εκτονωθούμε αλλά και να μάθουμε, να δούμε, να ακούσουμε.

Οι σχολικές εκδρομές είναι κομμάτι της ζωής του σχολείου. Για όλα τα άλλα που μας αφορούν οι άλλοι αποφασίζουν για μας, χωρίς να μας ρωτήσουν. Ας μην τους το επιτρέψουμε. Θέλουμε τη ζωή μας εμείς να την επιλέγουμε και να φτιάξουμε ένα σχολείο στα μέτρα μας και για τις ανάγκες μας.

Δείγμα δεύτερης γραφής
 

Στο σχολείο της πίεσης, του άγχους και της ημιμάθειας, κάπου ανάμεσα στη διαδρομή σχολείο-φροντιστήριο-σπίτι, η σκέψη της πενθήμερης εκδρομής - αλλά και των άλλων πολυήμερων εκδρομών στην Α’ και Β’ Λυκείου - αποτελεί για τον καθένα από μας πολύ σπουδαία υπόθεση. Εκεί που μοχθούμε και αγχωνόμαστε για το μέλλον μας μετά το σχολείο, προσμένουμε ανυπόμονα μια μοναδική ευκαιρία να διασκεδάσουμε με όλους τους συμμαθητές μας, να ξεφύγουμε για λίγο, να δεθούμε μεταξύ τους, να κρατήσουμε ξεχωριστές εμπειρίες.

Η εκδρομή στην τελευταία τάξη του Λυκείου σηματοδοτεί το πρώτο βήμα προς την ελευθερία της ενήλικης ζωής, και είναι ίσως ένα «bachelor πάρτι». «Είμαι ελεύθερος!» Έτσι αισθάνεται ο/η 18χρονος/η.

Ωστόσο, πολλά είναι τα σύννεφα που έχουν μαζευτεί τα τελευταία χρόνια πάνω από τις σχολικές εκδρομές, που κάθε άλλο παρά σχολικές μπορεί κάποιος ψύχραιμος να τις χαρακτηρίσει. Σε αυτού του είδους τις εκδρομές, δυστυχώς, δεν εξασφαλίζονται ούτε οι μορφωτικοί στόχοι ούτε η υγιεινή και η ασφάλεια των παιδιών. Υπάρχει, όμως, η πολιτική βούληση να καταργηθούν αυτού του είδους οι εκδρομές, τη στιγμή που εξυπηρετούνται ισχυρά οικονομικά συμφέροντα; Το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο των σχολικών εκδρομών εξυπηρετεί μόνο τη βιομηχανία των ξενοδοχείων, νυχτερινών κέντρων και πρακτορείων. Δεν εξυπηρετούν κανένα μορφωτικό ή εκπαιδευτικό χαρακτήρα.

Η εμπορευματοποίηση των εκδρομών έχει θύματα και τα ίδια τα παιδιά. Πολλές είναι οι περιπτώσεις όπου συμμαθητές μας χρηματίζονται από επιτήδειους ιδιοκτήτες τουριστικών γραφείων ή νυχτερινών κέντρων, προκειμένου να προτιμήσουν τη δική τους επιχείρηση. Εξάλλου, οι διακινητές ναρκωτικών στοχοποιούν τις εκδρομές μας, για να πουλήσουν την «πραμάτεια» τους στα ανυποψίαστα και αφελή παιδιά.

Όσον αφορά στο ρόλο του καθηγητή-συνοδού, ο λόγος του στα περισσότερα παιδιά δεν έχει πειστικότητα εκτός σχολείου. Το μέλημά του είναι να μη νοικιάσουν μηχανάκια και να μην πάνε μεθυσμένα στην πισίνα, να είναι ασφαλή. Στις εκδρομές ο συνοδός εκπαιδευτικός δεν κοιμάται καθόλου. Νιώθει ανίσχυρος μπροστά στο ενδεχόμενο του κινδύνου, που για τους εφήβους λειτουργεί πολλαπλασιαστικά. Πρέπει να είναι δάσκαλος, αστυνομικός, ψυχολόγος και διαιτητής, έτσι ώστε να μπορεί να χειριστεί παραλογικές καταστάσεις αγοραίου γούστου (π.χ. νυχτερινές διασκεδάσεις) αλλά και κανιβαλικές εκφράσεις χουλιγκανισμού (π.χ. διαμάχες σχολείων).

Παράλληλα, για τις σχολικές εκδρομές ο Έλληνας γονιός βάζει αρκετά βαθιά το χέρι στην τσέπη. Σύμφωνα με στοιχεία, οι εκπαιδευτικές εκδρομές των μαθητών κοστίζουν ετησίως στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς περισσότερα από πενήντα εκατομμύρια ευρώ (50.000.000). Αν και εφόσον χαρακτηρίζονται εκπαιδευτικές, θα έπρεπε να επιδοτούνται 100% από το υπουργείο Παιδείας. Πολλά παιδιά, μάλιστα, δεν πηγαίνουν στις πενθήμερες εκδρομές, γιατί δεν έχουν να καλύψουν το κόστος τους που ανέρχεται σε 400 με 500 ευρώ το άτομο.

Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα τελευταία χρόνια πολλοί συμμαθητές μας έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια σχολικών εκδρομών. Τα Τέμπη και ο Μαλιακός βάφτηκαν με το αίμα παιδιών στο βωμό αδίστακτων επιχειρηματικών συμφερόντων και μιας πολιτικής που διαιωνίζει το πρόβλημα. Ως πότε πια θα θρηνούμε θύματα;

Πολλοί είναι αυτοί που ζητούν να καταργηθούν οι σχολικές εκδρομές, καθώς πλέον εξυπηρετούν μόνο οικονομικά συμφέροντα και όχι εκπαιδευτικά ή μορφωτικά. Γεγονός που όλοι παραδέχονται είναι ότι οι σχολικές εκδρομές έχουν μετατραπεί σε… αγρυπνίες. Σύσσωμη πλέον η εκπαιδευτική κοινότητα απαιτεί την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου των σχολικών εκδρομών.

Μιλάμε πάντα για ένα κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας όπως είναι οι σχολικές εκδρομές, που σκοπό έχουν τη διαπαιδαγώγηση και τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του μαθητή, που του δίνουν την ευκαιρία να γνωρίσει διαφορετικούς τόπους, την πολιτιστική και περιβαλλοντική ομορφιά του τόπου μας.

Η διοργάνωση των σχολικών εκδρομών μπορεί και πρέπει να γίνει υπόθεση όλων των μαθητών, του 15μελούς και των 5μελών, να είναι σύμφωνη με τις προτεραιότητες που θα βάλουν οι ίδιοι οι μαθητές και όχι σύμφωνη με τις επιταγές των επιχειρηματιών. Οι ίδιοι οι μαθητές μπορούν να επιλέξουν τον προορισμό που τους αρέσει και όχι αυτόν που επιτάσσουν τα συμφέροντα του τουριστικού κεφαλαίου, να διαμορφώσουν το περιεχόμενο των εκδρομών σύμφωνα με τις ανησυχίες και τα ενδιαφέροντά τους, να παλέψουν για την απαραίτητη χρηματοδότησή τους.

Για το πρόβλημα μια λύση υπάρχει: να αναλάβει η Πολιτεία και το αρμόδιο Υπουργείο εξολοκλήρου την ευθύνη της ασφάλειας των μαθητών και το κόστος των εκδρομών και να πάρει τα μέτρα του να εντάξει τις εκδρομές στο σχολικό πρόγραμμα, σαν συστατικό στοιχείο της συνολικής μορφωτικής διαδικασίας και αγωγής. Το πρόγραμμα των επισκέψεων για όλη τη χρονιά με πρόταση κάθε καθηγητή και με τη συμμετοχή των εκπροσώπων των μαθητών για κάθε τάξη (για όλους τους μαθητές της τάξης), να αποφασίζεται στο Σχολικό Συμβούλιο από τις αρχές της σχολικής χρονιάς.

Όλα αποδεικνύουν αυτό που οι ίδιοι ξέρουν πολύ καλά. Ότι δε πάει άλλο με το σχολείο και τη ζωή που άλλοι φτιάχνουν για μάς. Οι ίδιοι οι μαθητές μπορούν να φτιάξουν το μέλλον και τη ζωή που έχουν ανάγκη. Το σχολείο των αναγκών των μαθητών και το σχολείο που τους αξίζει είναι αυτό για το οποίο παλεύουν και πρέπει να παλέψουν ακόμα πιο δυναμικά και οργανωμένα.



ΠΗΓΗ
Δημήτρης Χριστόπουλος

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ/ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΥ ΑΠΟΨΗΣ ΣΕ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟ

Κατανόηση κειμένου είναι μία διαδικασία κατασκευής νοήματος μέσω της αλληλεπίδρασης αναγνώστη και κειμένου. Η κατανόηση κειμένου προϋποθέτει την ύπαρξη τριών οντοτήτων:

1. του αναγνώστη που κατανοεί,

2. του κειμένου προς κατανόηση και

3. της δραστηριότητας - αλληλεπίδρασης η οποία είναι μέρος της κατανόησης.

ΒΗΜΑΤΑ:

1. Διαβάζουμε πολλές φορές το απόσπασμα.

2. Το εντάσσουμε στη συνολική λογική του κειμένου, για να το κατανοήσουμε καλύτερα. Πολλές φορές, διευκρινίσεις για όρους του αποσπάσματος περιέχονται σε άλλα σημεία του κειμένου.

3. Υπογραμμίζουμε τις λέξεις-κλειδιά.

4. Διαπιστώνουμε εάν ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τη γλώσσα λογικά ή συνυποδηλωτικά.

5. Στη δεύτερη περίπτωση αποσυμβολίζουμε το απόσπασμα και το διατυπώνουμε κυριολεκτικά.

6. Διαπιστώνουμε τη λογική σχέση που συνδέει τις προτάσεις / φράσεις / λέξεις του αποσπάσματος. Συνήθως, η σχέση αυτή καθορίζει και το βασικό τρόπο ανάπτυξης της δικής μας παραγράφου.

7. Αφού αναδιατυπώσουμε το απόσπασμα (με δικές μας λέξεις), το τοποθετούμε ως θεματική περίοδο στην προς ανάπτυξη παράγραφο.

8. Από τη στιγμή αυτή, η θεματική περίοδος αποτελεί την αποδεικτέα θέση που καλού-μαστε να αποδείξουμε.

9. Για να την αναπτύξουμε μπορούμε να θέσουμε – με βάση την αποδεικτέα θέση – ορισμένα θεμελιώδη ερωτήματα: ΤΙ – ΓΙΑΤΙ – ΣΥΝΕΠΩΣ – ΑΝ ΔΕΝ – ΜΗΠΩΣ ΔΕΝ – ΠΩΣ, τα οποία ενεργοποιούν σκέψεις και συλλογισμούς.

10. Με βάση την αποδεικτέα θέση, συγκεντρώνουμε αποδεικτικό υλικό (θεωρητικό και πρακτικό) και οργανώνουμε την επιχειρηματολογία μας με τις 11 μεθόδους οργάνωσης των επιχειρημάτων:

1. ορισμός – διευκρίνιση

2. διαίρεση

3. αιτιολόγηση

4. αποτέλεσμα-σκοπός

5. αντίθεση

6. ερώτηση-απάντηση

7. προϋποθέσεις

8. ιστορική αναφορά

9. μαρτυρία

10. αξιολόγηση

11. συμπέρασμα

Εφαρμογή

 «Ο Τύπος αποτελεί το βασικό μέσο άσκησης κριτικής στην εξουσία».

1 Η δημοκρατία είναι το μόνο πολίτευμα που απαιτεί την άσκηση σοβαρής, αμείλικτης και συνεχούς κριτικής, 2 προκειμένου να αποκαλύπτονται οι όποιες αδυναμίες κατά την άσκηση της εξουσίας και οι τυχόν ατασθαλίες. 3 Κι αυτό γιατί το δημοκρατικό πολίτευμα, ενώ είναι το καλύτερο των πολιτευμάτων, είναι ταυτόχρονα και το πιο εύθραυστο, 4 με την έννοια ότι κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή από τους υπονομευτές του. 5 Γι’ αυτό στα πλουραλιστικά πολιτικά καθεστώτα, ο Τύπος ως «τέταρτη εξουσία» είναι επιφορτισμένος με το καθήκον να επιβλέπει την ομαλή λειτουργία των τριών άλλων εξουσιών, να κα-ταγγέλλει τις παραλείψεις τους, να διαφωτίζει τις αποφάσεις τους, ασκώντας έλεγχο και κριτική προς πάσα κατεύθυνση. 6 Αντίθετα, στα ολοκληρωτικά καθεστώτα, αυτή η λειτουργία βρίσκεται εξ ολοκλήρου στην υπηρεσία των κρατούντων. 7 Εφόσον, λοιπόν, η πολιτική κριτική του Τύπου είναι αντικειμενική, αμερόληπτη, ακριβοδίκαιη και αδογμάτιστη, 8 τότε σίγουρα ο Τύπος αποτελεί εγγύηση για το δημοκρατικό πολίτευμα.

Η πρόταση 1 αποτελεί αξιολογική κρίση

Η πρόταση 2 δηλώνει τον επιδιωκόμενο σκοπό της πρότασης 1

Η πρόταση 3 αιτιολογεί την πρόταση 2

Η πρόταση 4 διευκρινίζει την πρόταση 3

Η πρόταση 5 αποτελεί λογικό συμπέρασμα της πρότασης 4

Η πρόταση 6 δίνει την αντίθεση της πρότασης 5

Η πρόταση 7 αποτελεί προϋπόθεση με την οποία ισχύει η πρόταση 5

Η πρόταση 8 αποτελεί το τελικό συμπέρασμα.

Παραδείγματα
1. Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο 80 έως 100 λέξεων το περιεχόμενο του παρακάτω αποσπάσματος του κειμένου: … με το ένα βιβλίο ν’ ανασκευάζει ή να πολεμάει τ’ άλλο, όλα μαζί σε γυμνάζουν στη διαδικασία του διαλόγου… (Ημερήσια, 2009)

Η διαλεκτική σχέση ανάμεσα στα βιβλία εκγυμνάζει τον άνθρωπο στη διαδικασία του διαλόγου. Το βιβλίο είναι χώρος έκφρασης, διακίνησης και αντιπαράθεσης ιδεών, από-ψεων και θεωριών. Η ύπαρξη διαφορετικών, ακόμη και αντίθετων οπτικών απέναντι σε ένα θέμα συμβάλλει στην πολυπρισματική θέαση της πραγματικότητας και στον πλου-ραλισμό των ιδεών. Όλα αυτά αποτελούν έναυσμα πνευματικής αναζήτησης και κριτικής προσέγγισης, αποδεσμεύουν το άτομο από προκαταλήψεις και δογματισμούς, φραγμούς στην επικοινωνία με τους άλλους και προάγουν το διάλογο. Συνεπώς, το άτομο μαθαίνει να σέβεται τις απόψεις των άλλων και αποκτά πνευματική ανεκτικότητα. (87 λέξεις)

2. Να αναπτύξετε σε 100-120 λέξεις το περιεχόμενο του ακόλουθου αποσπά-σματος από το κείμενο: «Και η Ελευθερία είναι υ π ε ύ θ υ ν η. Τούτο σημαίνει πως δεν είναι μεγάλη η ευθύνη του ανθρώπου μονάχα όταν έχει χάσει την Ελευθερία του αλλά κι όταν την έχει κερδίσει.»  (Επαναληπτικές Ημερησίων 2007)

Ελευθερία και ευθύνη είναι έννοιες αλληλένδετες. Κατ’ αρχάς, εξαρτάται από τον καθένα μας να κατακτήσει την εσωτερική του ελευθερία. Αλλά και όταν την κατακτήσει, είναι υπεύθυνος να την αξιοποιήσει, για να πετύχει τους υψηλούς στόχους που θέτει στη ζωή του και όχι να την σπαταλήσει σε άγονες περιπλανήσει. Επίσης, έχει ευθύνη να προφυλάξει την ελευθερία από τους εχθρούς της. Κι αυτό γιατί η ελευθερία είναι ένα διαρκές αγώνισμα, μια ανάβαση στην κλίμακα του πολιτισμού, μια δοκιμασία εις το διηνεκές. Αντίθετα, η ανευθυνότητα είναι εχθρός της ελευθερίας. Ο ανεύθυνος είναι και ανελεύθερος, εφόσον αποποιείται την ελευθερία του και δεν αποδέχεται τις ευθύνες για ό,τι πράττει και για όσα παραλείπει να πράξει.

3. "H δημόσια, κι όχι μόνο, ζωή, πάσχει όπως έχουμε επισημάνει κι άλλες φορές από έναν έντονο επικοινωνισμό". Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 200-250 λέξεων το περιεχόμενο του αποσπάσματος.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η επιμέλεια της δημόσιας εικόνας των κυβερνήσεων έχει, για πολλούς λόγους, κερδίσει έδαφος σε βάρος της παραγωγής πολιτικής τα τελευταία 30 χρόνια. Στην Ελλάδα το φαινόμενο αναπτύχθηκε γρήγορα τα τελευταία 15 χρόνια. Επικοινωνισμός είναι η κυριαρχία της εικόνας στην πολιτική. Όταν μόνος στόχος της πολιτικής είναι η εικόνα. Δικαιολογημένα, η κατάληξη -ισμός προδιαθέτει αρνητικά. Ο επικοινωνισμός ακούγεται σαν να είναι μια ασθένεια της σύγχρονης πολιτικής ζωής στην Ελλάδα. Αν λοιπόν ήταν ιός ο επικοινωνισμός, τότε είναι ισχυρός και αρκετά μεταλλαγμένος, γιατί προσβάλλει οριζόντια τους φορείς του συστήματος της πολιτικής – και όχι μόνο - επικοινωνίας στη χώρα μας. Ας θυμηθούμε πόσες φορές προφέρονται και γράφονται το επίθετο ‘επικοινωνιακός’ και το επίρρημα ‘επικοινωνιακά’ στα ΜΜΕ. Από το πιο σπουδαίο μέχρι το ασήμαντο, τα πάντα στην πολιτική ανάγονται, αργά ή γρήγορα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στη διάσταση της επικοινωνίας. Παλιά ο πολιτικός στηριζόταν στην προσωπική επαφή του με τον κόσμο, στο πολιτικό του αισθητήριο και τη διορατικότητά του. Σήμερα όλα αυτά έχουν αντικατασταθεί από τους δημοσκόπους. Οι δημοσκοπήσεις όχι μόνο δεν προσφέρουν ασφαλή στοιχεία, αλλά απλούστατα οι πολιτικοί τις χρησιμοποιούν απλώς για να βρουν τρόπους επικοινωνιακής διαχείρισης των τάσεων της κοινής γνώμης και όχι σαν εργαλεία διάγνωσης και επίλυσης των σημαντικών για την κοινωνία προβλημάτων. Γίνεται φανερό πως ο ‘επικοινωνισμός’ είναι εδώ και πλήττει όχι μόνο τους πολιτικούς. Εξίσου, αν όχι περισσότερο, αφορά τους δημοσιογράφους. Αλλά και το κοινό της πολιτικής που όλο και πιο εθισμένο σε αυτόν αλλά και δύσπιστο εξαιτίας του γίνεται.



ΠΗΓΗ
Δημήτρης Χριστόπουλος

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΜΟΡΦΩΣΗΣ (με την πέννα του Οδυσσέα Ελύτη)

 

 

...από μικρό παιδί αγαπούσα τη λογοτεχνία και ανακατευόμουνα με τα βιβλία. Κάποτε, μια παράξενη διαίσθηση με έκανε να σκέπτομαι ότι ένα άλλο στρώμα, βαθύτερο, κάτω από το στρώμα των φαινομένων, αποτελούσε την αληθινή ζωή. Και ότι η περιγραφική, η λογική τάξη του λόγου, όπως τη συναντούσα στα μυθιστορήματα που διάβαζα τότε, δεν κατόρθωνε πάντοτε να την αποδώσει. Αλλά ότι υπήρχε μια εντελώς διαφορετική χρήση της γλώσσας, που την έλεγαν λυρική και ότι αυτή είχε τη δύναμη να πλησιάζει και ν' αποκαλύπτει την πραγματικότητα στη βαθύτερη ουσία της, ήταν ένα πράμα που μήτε καν το υποψιαζόμουνα. 

Χρειάστηκε να περάσει καιρός. Είχα τελειώσει πια το γυμνάσιο, όταν, μια μέρα, ένα τυχαίο γεγονός με έφερε σε επαφή με μερικά από τα καλύτερα έργα συγχρόνων ευρωπαίων ποιητών. Είπα, ένα τυχαίο γεγονός. Αλλά η τύχη, όπως κατάλαβα αργότερα, για έναν ποιητή τουλάχιστον, δεν είναι η απλή σύμπτωση, αλλά το φανέρωμα μιας δύναμης που ο αόρατος μηχανισμός της μας διαφεύγει.

[....] Ως τη στιγμή που έπιασα την πέννα, η προσωπική εμπειρία μου ήταν εντοπισμένη σ' έναν πολύ συγκεκριμένο φυσικό χώρο, που ήταν ο χώρος του Αιγαίου. Ολόκληρη η κατασκευή μου άλλωστε, και η αγωγή μου μπορώ να πω, ήταν νησιωτική - γι' αυτό δεν υπήρχε αμφιβολία. Είχα γεννηθεί στην Κρήτη. 

Μέσα μου έκλεινα, σαν σε σπόρο, τη μνήμη μιας ατέλειωτης σειράς προγόνων από τη Λέσβο. Και είχα περάσει όλα τα μυθικά καλοκαίρια των παιδικών μου χρόνων σ' ένα μικρό νησί του Αργολικού, απ' αυτά που είχανε παίξει τόσο μεγάλο ρόλο στην Επανάσταση. 

Μέσα σ' αυτό το θαλασσινό σχολείο, ένα παιδί με μοναχικές τάσεις, ήτανε φυσικό ν' αποκτήσει μιαν εντελώς ιδιότυπη ευαισθησία. Η φαντασία μου αποθησαύριζε εικόνες που αργότερα, όσο μεγάλωνα, έμελλαν να πάρουν μέσα μου προεκτάσεις άλλες, αισθητικές, ψυχικές και ηθικές ακόμη. 

Ακρογιάλια έρημα μέσα στο εκτυφλωτικό φως του μεσημεριού' μουράγια με παλιά σκουριασμένα κανόνια' όρμοι παρθένοι κι ανέγγιχτοι, γεμάτοι από τη μυστική ζωή των ψαριών' κήποι κλειστοί και κρεμασμένοι πάνω από τον παφλασμό των κυμάτων' νύχτες που μυρίζανε δεντρολίβανο και ξεχειλίζανε από μυριάδες τριζόνια... 

Κι αυτά όλα, κατοικημένα από απίθανα πλάσματα, από μυθικές μορφές γυναικών με μακριά μαλλιά και διάφανα σώματα, που κρατούσαν κι έφερναν στα χέρια τους μιαν άλλου είδους αγνότητα. Αυτή ίσως που αντιστοιχούσε στο τοπίο και έλειπε από τη ζωή γύρω μου.

Μιαν αγνότητα από ολοκληρωμένες αισθήσεις, που καθαγίαζε ό,τι είχαμε συνηθίσει να ονομάζουμε ταπεινό ή χυδαίο, και που δεν ξεχώριζε το ιδανικό από την ύλη.

Από κει άρχισε να κεντρίζει το ενδιαφέρον μου ο μυστικός μηχανισμός των μεταμορφώσεων που έκλεινε σε λανθάνουσα κατάσταση η πραγματικότητα, και που μόνον η φαντασία μπορούσε ν' αποκαλύψει.



ΠΗΓΗ 
περιοδικό η λέξη - τ.164/165, Αύγ. 2001

ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ

Γ. Αδίδακτο κείμενο 
Θουκυδίδου Ἱστοριῶν Ζ28  
(Επαναληπτικές εξετάσεις πανελληνίων 2013)

 

Μηνύεται οὖν ἀπὸ μετοίκων τέ τινων καὶ ἀκολούθων περὶ μὲν τῶν Ἑρμῶν οὐδέν, ἄλλων δὲ ἀγαλμάτων περικοπαί τινες πρότερον ὑπὸ νεωτέρων μετὰ παιδιᾶς καὶ οἴνου γεγενημέναι,

καὶ τὰ μυστήρια ἅμα ὡς ποιεῖται ἐν οἰκίαις ἐφ’ ὕβρει· ὧν καὶ τὸν Ἀλκιβιάδην ἐπῃτιῶντο. Καὶ αὐτὰ ὑπολαμβάνοντες οἱ μάλιστα τῷ Ἀλκιβιάδῃ ἀχθόμενοι ἐμποδὼν ὄντι σφίσι μὴ αὐτοῖς τοῦ δήμου βεβαίως προεστάναι, καὶ νομίσαντες, εἰ αὐτὸν ἐξελάσειαν, πρῶτοι ἂν εἶναι, ἐμεγάλυνον καὶ ἐβόων ὡς ἐπὶ δήμου καταλύσει τὰ τε μυστικὰ καὶ ἡ τῶν Ἑρμῶν περικοπὴ γένοιτο καὶ οὐδὲν εἴη αὐτῶν ὅτι οὐ μετ’ ἐκείνου ἐπράχθη, ἐπιλέγοντες τεκμήρια τὴν ἄλλην αὐτοῦ ἐς τὰ ἐπιτηδεύματα οὐ δημοτικὴν παρανομίαν.

---------------------------------------------------------

μεγαλύνω: μεγαλοποιώ

δημοτική: δημοκρατική

-----------------------------------------------------------

Γ1.

Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του παραπάνω κειμένου. 

Μονάδες 20

Γ2.

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον τύπο που ζητείται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
 
τινων: την αιτιατική ενικού στο θηλυκό γένος

ὕβρει: την αιτιατική ενικού

ὄντι: τη δοτική πληθυντικού στον ίδιο τύπο

μάλιστα: τον θετικό βαθμό του ιδίου τύπου

ἐπῃτιῶντο: το β ́ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή
 

ὑπολαμβάνοντες: τη δοτική πληθυντικού της μετοχής του αορίστου της παθητικής φωνής στο ίδιο γένος
 
ἐξελάσειαν: το γ ́ πληθυντικό πρόσωπο της ευκτικής του μέλλοντα στην ίδια φωνή

ἐβόων: το απαρέμφατο του ενεστώτα στην ίδια φωνή

εἴη: το γ ́ ενικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα

ἐπράχθη: το γ ́ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή.

Μονάδες 10

Γ3α.

Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων και φράσεων:
περὶ τῶν Ἑρμῶν, ὑπὸ νεωτέρων, τὰ μυστήρια, τὸν Ἀλκιβιάδην, δήμου(το δεύτερο στο κείμενο), αὐτοῦ
(μονάδες 6).

Γ3 β. Να γράψετε τον υποθετικό λόγο του κειμένου

(μονάδες 2)
και να τον χαρακτηρίσετε ως προς το είδος του
(μονάδες 2).

Μονάδες 10 

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 

Γ1

Έτσι, κάποιοι μέτοικοι και κάποιοι υπηρέτες δεν κατάγγειλαν μεν τίποτα σχετικά με τις στήλες του Ερμή, καταθέσανε όμως ότι παλαιότερα είχαν γίνει μερικοί ακρωτηριασμοί άλλων αγαλμάτων από μεθυσμένους νεαρούς που διασκέδαζαν, επίσης ότι σε κάποια σπίτια γίνονταν παρωδίες των Μυστηρίων για να τα χλευάσουν. Γι' αυτές τις παρωδίες κατηγορούσαν μεταξύ άλλων τον Αλκιβιάδη. Τις κατηγορίες τις υιοθετούσαν όσοι απεχθάνονταν τον Αλκιβιάδη που τους στεκόταν εμπόδιο στην προσπάθεια να πάρουν γερά στα χέρια τους την ηγεσία της δημοκρατικής παράταξης. Και πιστεύοντας πως εάν πετύχαιναν να τον διώξουν από την πόλη θα γίνονταν αυτοί πρώτοι, μεγαλοποιούσαν τις κατηγορίες και ωρύονταν ότι και η υπόθεση των Μυστηρίων και η καταστροφή των στηλών του Ερμή αποσκοπούσαν στην κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος, και ότι σε αυτά δεν υπήρχε τίποτα στο οποίο να μην έχει συμμετοχή ο Αλκιβιάδης, επικαλούμενοι ως απόδειξη τον τρόπο ζωής του που δεν ανταποκρινόταν στο δημοκρατικό ήθος. 
 

Γ2.

τινων: τινά

ὕβρει: ὕβριν

ὄντι: οὖσι(ν)

μάλιστα: μάλα

ἐπητιῷντο: ἐπαιτιῶ

ὑπολαμβάνοντες: ὑποληφθεῖσι

ἐξελάσειαν: ἐξελῷεν

ἐβόων: βοᾶν

εἴη: ἔσται

ἐπράχθη: πεπράχθω

Γ3α.

περί τῶν Ἑρμῶν: εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς στο «οὐδέν μηνύεται».

ὑπό νεωτέρων: ποιητικό αίτιο στη μτχ. γεγενημέναι.

τὰ μυστήρια: υποκείμενο στο ρήμα «ποιεῖται» και αττική σύνταξη (πρόταξη υποκειμένου).

τὸν Ἀλκιβιάδην: αντικείμενο στο ρήμα «ἐπητιῷντο».

ἐπί δήμου: γεν. αντικειμενική στο «ἐπί καταλύσει».

αὐτοῦ: γεν. υποκειμενική στο «παρανομίαν».

Γ3β.

Υποθετικός λόγος: «εἰ αὐτόν ἐξελάσειαν, πρῶτοι ἄν εἶναι».

Εξαρτημένος υποθετικός λόγος (από τη μτχ. «νομίσαντες») που δηλώνει την απλή σκέψη του λέγοντος.

Ευθύς υποθετικός λόγος: «εἰ αὐτόν ἐξελάσαιμεν, πρῶτοι ἄν εἶμεν».

 

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑ

Τράπεζα Θεμάτων: Αρχαία Ελληνικά Α΄ Λυκείου

Απαντήσεις στις λεξιλογικές ασκήσεις της Ιστορίας του Θουκυδίδη
(Απαντήσεις στα θέματα: 75, 78, 120, 156, 159, 177, 204, 207, 258, 264, 267, 291, 357, 402, 456 )

ΘΕΜΑ 291ο: Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 76-77.

α) ανδρεία, κόμιστρο, έναρξη, ελλιμενισμός, πολιτικός: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

ανδρεία: Τῆς δὲ στάσεως ἐν τούτῳ οὔσης τετάρτῃ ἢ πέμπτῃ ἡμέρᾳ μετὰ τὴν τῶν ἀνδρῶν ἐς τὴν νῆσον διακομιδὴν αἱ ἐκ τῆς Κυλλήνης Πελοποννησίων νῆες

κόμιστρο: Τῆς δὲ στάσεως ἐν τούτῳ οὔσης τετάρτῃ ἢ πέμπτῃ ἡμέρᾳ μετὰ τὴν τῶν ἀνδρῶν ἐς τὴν νῆσον διακομιδὴν αἱ ἐκ τῆς Κυλλήνης Πελοποννησίων νῆες

έναρξη: ἦρχε δὲ αὐτῶν Ἀλκίδας͵ ὅσπερ καὶ πρότερον͵ καὶ Βρασίδας αὐτῷ ξύμβουλος ἐπέπλει.

ελλιμενισμός: Ὁρμισάμενοι δὲ ἐς Σύβοτα λιμένα τῆς ἠπείρου ἅμα ἕῳ ἐπέπλεον τῇ Κερκύρᾳ.

πολιτικός: Οἱ δὲ πολλῷ θορύβῳ καὶ πεφοβημένοι τά τ’ ἐν τῇ πόλει καὶ τὸν ἐπίπλουν παρεσκευάζοντό

β) ἰδόντες, ἐξέπεμπον, ἐπιγενέσθαι, ἐμάχοντο, ταραχήν: Να γράψετε από μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.

ἰδόντες → όραση, ιδέα

ἐξέπεμπον → πομπός, παραπομπή

ἐπιγενέσθαι → γένος, απόγονος

ἐμάχοντο → μάχη, μαχητής

ταραχήν → ταραξίας, ατάραχος

ΘΕΜΑ 456ο: Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 70, 1-5.

α) στασιαστής, εχέγγυο, ανέφικτο, υπαγωγή, επίκειται: Να σχηματίσετε από μία σύντομη φράση στη νέα ελληνική γλώσσα με καθεμία από τις παραπάνω λέξεις.

στασιαστής → Μόλις αποκαταστάθηκε η τάξη, τιμωρήθηκε σκληρότατα ως στασιαστής.

εχέγγυο → Το σχέδιο αυτό έχει όλα τα εχέγγυα για να πετύχει.

ανέφικτο → Η εφαρμογή αυτής της πολιτικής κρίθηκε ανέφικτη εξαιτίας της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης.

υπαγωγή → Υπάρχουν διάφορες προϋποθέσεις για την υπαγωγή μιας επιχείρησης σε καθεστώς πτώχευσης.

επίκειται → Επίκειται συνάντηση των δύο πρωθυπουργών.

β) προσποιῆσαι, ἀποστήσωσιν, καταδουλοῦν, τέμνειν, ταξάμενοι: Να γράψετε από μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.

προσποιῆσαι → χειροποίητος

ἀποστήσωσιν → αποστασία, επιστάτης

καταδουλοῦν → υποδούλωση

τέμνειν → τομή, τόμος

ταξάμενοι → τάγμα, τάξη

ΘΕΜΑ 264ο: Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 76-77.

α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄                                                      Β΄

1. θόρυβος                                        α) κενῶ

2. κόσμος                                          β) φίλοι

3. ὕστερον                                         γ) καινῶ

4. ἐναντίοι                                         δ) πρότερον

5. πληρῶ                                           ε) πολέμιοι

                                                          στ) ἀκοσμία

                                                          ζ) ἡσυχία

1: ζ (θόρυβος ≠ ἡσυχία)

2: στ (κόσμος ≠ ἀκοσμία)

3: δ (ὕστερον ≠ πρότερον)

4: β (ἐναντίοι ≠ φίλοι)

5: α (πληρῶ ≠ κενῶ)

β) παρουσία, ναύτης, έναρξη, διάπλους, εκπλήρωση: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

παρουσία: Τῆς δὲ στάσεως ἐν τούτῳ οὔσης τετάρτῃ ἢ πέμπτῃ ἡμέρᾳ μετὰ τὴν τῶν ἀνδρῶν ἐς τὴν νῆσον διακομιδὴν αἱ ἐκ τῆς Κυλλήνης Πελοποννησίων νῆες

ναύτης: Τῆς δὲ στάσεως ἐν τούτῳ οὔσης τετάρτῃ ἢ πέμπτῃ ἡμέρᾳ μετὰ τὴν τῶν ἀνδρῶν ἐς τὴν νῆσον διακομιδὴν αἱ ἐκ τῆς Κυλλήνης Πελοποννησίων νῆες  / Ἰδόντες δὲ οἱ Πελοποννήσιοι τὴν ταραχὴν εἴκοσι μὲν ναυσὶ πρὸς τοὺς Κερκυραίους ἐτάξαντο

έναρξη: ἦρχε δὲ αὐτῶν Ἀλκίδας͵ ὅσπερ καὶ πρότερον͵ καὶ Βρασίδας αὐτῷ ξύμβουλος ἐπέπλε

διάπλους: μετὰ τὸν ἐκ τῆς Ἰωνίας πλοῦν ἔφορμοι οὖσαι͵ παραγίγνονται τρεῖς καὶ πεντήκοντα

εκπλήρωση: Οἱ δὲ πολλῷ θορύβῳ καὶ πεφοβημένοι τά τ’ ἐν τῇ πόλει καὶ τὸν ἐπίπλουν παρεσκευάζοντό τε ἅμα ἑξήκοντα ναῦς καὶ τὰς αἰεὶ πληρουμένας ἐξέπεμπον πρὸς τοὺς ἐναντίους

ΘΕΜΑ 357ο: Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 79-80,1.

α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την ομόρριζή της στη Β΄στήλη (δύο λέξεις της Β΄στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ                                         Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. ἀνηγάγοντο                                   α) αποβάθρα

2. πόλιν                                             β) ναύτης

3. νῆες                                               γ) κατάληψη

4. ἀναλάβωσιν                                   δ) αναλυτής

5. ἀποβάντες                                     ε) παράλειψη

                                                          στ) αναγωγή

                                                          ζ) πολιτεία

1: στ (ἀνηγάγοντο → αναγωγή)

2: ζ (πόλιν → πολιτεία)

3: β (νῆες → ναύτης)

4: γ (ἀναλάβωσιν → κατάληψη)

5: α (ἀποβάντες → αποβάθρα)

β) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους ένα ομόρριζο ουσιαστικό (απλό ή σύνθετο) της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται:

ρηματικοί τύποι           κατάληξη   ομόρριζα ουσιαστικά

ἔχοντες                           -μα              σχήμα

ἐφύλασσον                     -ή                φυλακή

σωθήσεται                      -ήρ              σωτήρ

παραινοῦντος                 -ις               παραίνεσις

ἐπόρθουν                       -τής             πορθητής

ΘΕΜΑ 156ο: Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 74, 1-3.

α) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους ένα ομόρριζο ουσιαστικό (απλό ή σύνθετο) της αρχαίας ελληνικής, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται:

ρηματικοί τύποι           κατάληξη   ομόρριζα ουσιαστικά

διαλιπούσης                   -μα              διάλειμμα  

βάλλουσαι                      -ή                βολή

κρατήσειεν                     -ος              κράτος

διαφθείρειεν                   -ά                διαφθορά

ἡσυχάσαντες                  -ία               ησυχία

β) φύσις, θόρυβος, τροπή, ἀγορά, μάχη: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.

φύσις → φύω

θόρυβος → θορυβέω-ῶ

τροπή → τρέπω

ἀγορά → ἀγοράζω

μάχη → μάχομαι

ΘΕΜΑ 177ο: Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 74, 1-3.

Να γράψετε από ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β΄ στήλη) και επίθετο (Γ΄στήλη) (απλό ή σύνθετο) της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμιά από τις λέξεις της Α΄ στήλης.

Α΄ ΣΤΗΛΗ          Β΄ ΣΤΗΛΗ                     Γ΄ΣΤΗΛΗ

Λέξεις                  Ουσιαστικά                   Επίθετα

ἐπίκουρος             επικουρία                       επικουρικός

μάχη                     συμμαχία                        μαχητικός

πόλις                    πολιτική                         πολιτειακός

δῆμος                   δήμαρχος                       δημοτικός

πλῆθος                  πληθυσμός                     πληθωρικός

ΘΕΜΑ 159ο: Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 74, 1-3

α) φυτικός, ανατρεπτικός, αλλοτρίωση, ακίνδυνος, λαθραίος: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

φυτικός:  αἵ τε γυναῖκες αὐτοῖς τολμηρῶς ξυνεπελάβοντο βάλλουσαι ἀπὸ τῶν οἰκιῶν τῷ κεράμῳ καὶ παρὰ φύσιν ὑπομένουσαι τὸν θόρυβον

ανατρεπτικός: Γενομένης δὲ τῆς τροπῆς περὶ δείλην ὀψίαν͵ δείσαντες οἱ ὀλίγοι μὴ αὐτοβοεὶ ὁ δῆμος τοῦ τε νεωρίου κρατήσειεν ἐπελθὼν καὶ σφᾶς διαφθείρειεν

αλλοτρίωση: φειδόμενοι οὔτε οἰκείας οὔτε ἀλλοτρίας͵ ὥστε καὶ χρήματα πολλὰ ἐμπόρων κατεκαύθη καὶ ἡ πόλις ἐκινδύνευσε πᾶσα διαφθαρῆναι

ακίνδυνος: φειδόμενοι οὔτε οἰκείας οὔτε ἀλλοτρίας͵ ὥστε καὶ χρήματα πολλὰ ἐμπόρων κατεκαύθη καὶ ἡ πόλις ἐκινδύνευσε πᾶσα διαφθαρῆναι

λαθραίος: καὶ τῶν ἐπικούρων οἱ πολλοὶ ἐς τὴν ἤπειρον λαθόντες διεκομίσθησαν

β) διαλείπω, ξυνεπιλαμβάνομαι, ἐμπίπρημι, κατακαίομαι, ἐπίφορος: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους.

διαλείπω: διά & λείπω

ξυνεπιλαμαμβάνομαι: συν & επί & λαμβάνομαι (λαμβάνω)

ἐμπίπρημι: ἐν & πίπρημι

κατακαίομαι: κατά & καίομαι (καίω / κάω)

ἐπίφορος: ἐπί & φέρω

ΘΕΜΑ 75ο: Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 70, 3-6

α) Να σχηματίσετε για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης ένα παράγωγο επίθετο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη που δίνεται στη Β΄ στήλη.

Α’ ΣΤΗΛΗ            Β’ ΣΤΗΛΗ                    Γ’ ΣΤΗΛΗ

λέξεις                   κατάληξη                       παράγωγο επίθετο

ἀνήρ                     -εῖος                               ἀνδρεῖος

δῆμος                   -ιος                                 δημόσιος

νόμος                   -ιμος                               νόμιμος

ἄλλος                    -οῖος                               ἀλλοῖος

φίλος                    -ιος                                 φίλιος

β) εξόφληση, υποδούλωση, διάταξη, επιτυχία, πειστικός: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

εξόφληση → Ὀφλόντων δὲ αὐτῶν καὶ πρὸς τὰ ἱερὰ ἱκετῶν καθεζομένων διὰ πλῆθος τῆς ζημίας͵ ὅπως ταξάμενοι ἀποδῶσιν

υποδούλωση → Καὶ (ἦν γὰρ Πειθίας ἐθελοπρόξενός τε τῶν Ἀθηναίων καὶ τοῦ δήμου προειστήκει) ὑπάγουσιν αὐτὸν οὗτοι οἱ ἄνδρες ἐς δίκην͵ λέγοντες Ἀθηναίοις τὴν Κέρκυραν καταδουλοῦν.

διάταξη → Ὀφλόντων δὲ αὐτῶν καὶ πρὸς τὰ ἱερὰ ἱκετῶν καθεζομένων διὰ πλῆθος τῆς ζημίας͵ ὅπως ταξάμενοι ἀποδῶσιν

επιτυχία → (ἐτύγχανε γὰρ καὶ βουλῆς ὤν)

πειστικός → ὁ Πειθίας (ἐτύγχανε γὰρ καὶ βουλῆς ὤν) πείθει ὥστε τῷ νόμῳ χρήσασθαι

ΘΕΜΑ 267ο: Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 76-77.

α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την ομόρριζή της στη Β΄στήλη (δύο λέξεις της Β΄στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ                                       Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. διακομιδήν                                    α) γένεση

2. ὁρμισάμενοι                                  β) παραγωγή

3. νῆες                                               γ) διακόσμηση

4. κόσμος                                          δ) γέννηση

5. παραγίγνονται                               ε) ορμίσκος

                                                          στ) νεώριο

                                                          ζ) μετακόμιση

1: ζ (διακομιδήν → μετακόμιση)

2: ε (ὁρμισάμενοι → ορμίσκος)

3: στ (νῆες → νεώριο)

4: γ (κόσμος → διακόσμηση)

5: α (παραγίγονται → γένεση)

β) Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με λέξεις (απλές ή σύνθετες) της νέας ελληνικής γλώσσας, ομόρριζες των ρημάτων που δίνονται σε παρένθεση.

Οι Κερκυραίοι μαζί με τους Αθηναίους ετοιμάζονται να παραταχθούν σε ναυμαχία κατά των Πελοποννησίων (τάσσομαι).

Στην Αρχαία Αθήνα οι εννέα άρχοντες κληρώνονταν ανάμεσα στους πλούσιους (ἂρχω).

Η υπερβολική εκπομπή καυσαερίων από τα αυτοκίνητα επιβαρύνει την ατμόσφαιρα (ἐκπέμπω)

Στη μάχη του Μαραθώνα οι Αθηναίοι νίκησαν τους Πέρσες. (μάχομαι).

Δεν ήταν συνεπής στην εκπλήρωση των υποσχέσεών του προς τους γονείς του (πληρῶ).

ΘΕΜΑ 78ο: Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 70, 3-6.

νόμος: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα με πρώτο ή δεύτερο συνθετικό τη λέξη νόμος και να σχηματίσετε με καθένα από αυτά μια σύντομη φράση.

παράνομος: Το παράλιο οίκημα κρίθηκε παράνομο και κατεδαφίστηκε.

νομοθεσία: Η νομοθεσία σχετικά με το κάπνισμα σε κλειστούς χώρους είναι εξαιρετικά αυστηρή.

νομομάθεια: Ο νεαρός αυτός δικηγόρος είναι περιβόητος για τη νομομάθειά του.

νομότυπος: Οι διευθύνοντες βρήκαν ένα νομότυπο τρόπο να καταμερίσουν την ευθύνη της καταστροφής μεταξύ θυτών και θυμάτων.

νομοτέλεια: Τα δυσάρεστα γεγονότα που σημειώνονται στην περιοχή μας, φέρουν τη σφραγίδα της ιστορικής νομοτέλειας.

ΘΕΜΑ 204ο: Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 75, 1-4.

α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης µε την αντώνυµή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄                                  Β΄

1. αἲτιος                         α) ἀνίστηµι

2. ἐχθρός                        β) κενῶ

3. ἴσος                            γ) καινῶ

4. καθίζω                       δ) ἄνισος

5. πληρῶ                        ε) φίλος

                                      στ) ἐναντίος

                                      ζ) ἀναίτιος

1: ζ (αἲτιος ≠ ἀναίτιος)

2: ε (ἐχθρός ≠ φίλος)

3: δ (ἴσος ≠ ἄνισος)

4: α (καθίζω ≠ ἀνίστηµι)

5: β (πληρῶ ≠ κενῶ)

β) πιθανός, ελλιπής, ποµπός, κατάληψη, προσποίηση: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας µε τις λέξεις του κειµένου µε τις οποίες έχουν ετυµολογική συγγένεια.

πιθανός: ξύµβασίν τε ἔπρασσε καὶ πείθει ὥστε ξυγχωρῆσαι ἀλλήλοις δέκα µὲν ἄνδρας τοὺς αἰτιωτάτους κρῖναι͵ οἳ οὐκέτι ἔµειναν /  Καὶ ὁ µὲν ταῦτα πράξας ἔµελλεν ἀποπλεύσεσθαι· οἱ δὲ τοῦ δήµου προστάται πείθουσιν αὐτὸν πέντε µὲν ναῦς τῶν αὐτοῦ σφίσι καταλιπεῖν

ελλιπής: οἱ δὲ τοῦ δήµου προστάται πείθουσιν αὐτὸν πέντε µὲν ναῦς τῶν αὐτοῦ σφίσι καταλιπεῖν

πομπός: ∆είσαντες δὲ ἐκεῖνοι µὴ ἐς τὰς Ἀθήνας ἀποπεµφθῶσι καθίζουσιν ἐς τὸ τῶν ∆ιοσκόρων ἱερόν

κατάληψη: τά τε ὅπλα αὐτῶν ἐκ τῶν οἰκιῶν ἔλαβε καὶ αὐτῶν τινὰς οἷς ἐπέτυχον͵ εἰ µὴ Νικόστρατος ἐκώλυσε͵ διέφθειραν ἄν.

προσποίηση: τοὺς δ’ ἄλλους οἰκεῖν σπονδὰς πρὸς ἀλλήλους ποιησαµένους καὶ πρὸς Ἀθηναίους

ΘΕΜΑ 207ο: Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 75, 1-4.

α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης µε την οµόρριζή της στη Β΄στήλη (δύο λέξεις της Β΄στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ                                        Β΄ ΣΤΗΛΗ

1. ἐπιγιγνοµένη                                 α) διάλειµµα

2. σπονδάς                                        β) ανάστηµα

3. καταλιπεῖν                                     γ) σύγκριση

4. ἀνίστη                                           δ) κατάληψη

5. κρῖναι                                            ε) περίλυπος

                                                          στ) γένος

                                                          ζ) οµοσπονδία

1: στ (ἐπιγιγνοµένη → γένος)

2: ζ (σπονδάς → ομοσπονδία)

3: α (καταλιπεῖν → διάλειμμα)

4: β (ἀνίστη → ανάστημα)

5: γ (κρῖναι → σύγκριση)

β) Να συµπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων µε λέξεις (απλές ή σύνθετες) της νέας ελληνικής γλώσσας, οµόρριζες των ρηµάτων που δίνονται σε παρένθεση.

Κέρασε όλους τους φίλους για την επιτυχία στις εξετάσεις. (ἐπιτυγχάνω).

Παρά την επιχειρηµατολογία του, τελικά δεν ήταν ιδιαίτερα πειστικός, γι’ αυτό και η πρότασή του απορρίφθηκε (πείθω. )

Η σύλληψη του δράστη προκάλεσε ανακούφιση στους κατοίκους της περιοχής, όπου γίνονταν οι κλοπές (λαµβάνω).

Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν πολλές περιπτώσεις διαφθοράς στη δηµόσια ζωή της χώρας (διαφθείρω).

∆εν ήταν συνεπής στην εκπλήρωση των υποσχέσεών του προς τους γονείς του (πληρῶ).

ΘΕΜΑ 402ο: Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 81,1-3

α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη σημασία της στη Β΄ στήλη (δύο στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄ΣΤΗΛΗ                               Β΄ΣΤΗΛΗ

1. ἀποκτείνω                           α) απομακρύνομαι

2. ἀποκομίζομαι                      β) φονεύω

3. οἲχομαι                                γ) τάχα, δήθεν

4. τάχος                                   δ) αποικίζω

5. κελεύω                                 ε) έχω φύγει

                                                στ) ταχύτητα

                                                ζ) διατάζω

1: β (ἀποκτείνω = φονεύω)

2: α (ἀποκομίζομαι = απομακρύνομαι)

3: ε (οἲχομαι = έχω φύγει)

4: στ (τάχος = ταχύτητα)

5: ζ (κελεύω = διατάζω)

β) συγκομιδή, διάπλους, αγωγή, όραση, κατανάλωση: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

συγκομιδή: Οἱ μὲν οὖν Πελοποννήσιοι τῆς νυκτὸς εὐθὺς κατὰ τάχος ἐκομίζοντο ἐπ΄ οἴκου παρὰ τὴν γῆν·

διάπλους: καὶ ὑπερενεγκόντες τὸν Λευκαδίων ἰσθμὸν τὰς ναῦς͵ ὅπως μὴ περιπλέοντες ὀφθῶσιν͵ ἀποκομίζονται

αγωγή: Κερκυραῖοι δὲ αἰσθόμενοι τάς τε Ἀττικὰς ναῦς προσπλεούσας

τάς τε τῶν πολεμίων οἰχομένας͵ λαβόντες τούς τε Μεσσηνίους ἐς τὴν πόλιν ἤγαγον πρότερον ἔξω ὄντας

όραση: Οἱ δὲ πολλοὶ τῶν ἱκετῶν͵ ὅσοι οὐκ ἐπείσθησαν͵ ὡς ἑώρων τὰ

γιγνόμενα͵ διέφθειρον αὐτοῦ ἐν τῷ ἱερῷ ἀλλήλους

κατανάλωση: καὶ ἐκ τῶν δένδρων τινὲς ἀπήγχοντο͵ οἱ δ’ ὡς ἕκαστοι ἐδύναντο ἀνηλοῦντο.

ΘΕΜΑ 120ο: Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 71-72.

α) πράγµατα, ἔχοντες, κατέλαβον, δῆµος, ἀγοράν: Να γράψετε από µία οµόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεµία από τις παραπάνω λέξεις του κειµένου.

πράγματα → διαπραγμάτευση, άπρακτος

ἔχοντες → κατοχή

κατέλαβον → παραλαβή

δῆµος → απόδημος

ἀγοράν → αγοραστής

β) ἳδρυµα, ἳδρυσις, οἰκήτωρ, οἴκηµα, οἴκησις,: Να κατατάξετε τις παραπάνω οµόρριζες προς τους ρηµατικούς τύπους ἱδρύθη και ᾢκουν λέξεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην κατάλληλη στήλη, ανάλογα µε το τι σηµαίνει η καθεµία.

ενέργεια ή κατάσταση    πρόσωπο που ενεργεί     αποτέλεσµα ενέργειας

ἳδρυσις                           οἰκήτωρ                         ἳδρυµα

οἴκησις                                                                  οἴκηµα

ΘΕΜΑ 258ο: Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 76-77

α) κόσμος: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα ομόρριζα με τη λέξη κόσμος.

υπόκοσμος

διακοσμητής

διακοσμητικός

υπερκόσμιος

άκοσμος

β) απόσταση, άρχων, ηπειρωτικός, παρασκευαστήριο, υπόλοιπο: Να σχηματίστε από μία πρόταση στη νέα ελληνική γλώσσα με καθεμία από τις παραπάνω λέξεις.

απόσταση: Οι μαραθωνοδρόμοι καλύπτουν τρέχοντας μια απόσταση περίπου 42 χιλιομέτρων.

άρχων: Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι ο ανώτατος άρχοντας του τόπου.

ηπειρωτικός: Η Αρκαδία είναι νομός της ηπειρωτικής Ελλάδας.

παρασκευαστήριο: Ο ειδικά εξοπλισμένος χώρος για την παρασκευή προϊόντων ονομάζεται παρασκευαστήριο.

υπόλοιπο: Το υπόλοιπο του τραπεζικού σας λογαριασμού είναι μηδενικό. 

ΠΗΓΗ

latistor.gr