ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΤΥΠΟΙ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΕΚΘΕΣΗΣ

1. Ποιοι οι τρόποι και τα μέσα πειθούς που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας;

[Πανελλήν. 2003]

Απάντηση

Τρόποι πειθούς:

- επίκληση στη λογική

- επίκληση στο συναίσθημα

- επίκληση στην αυθεντία

- επίκληση στο ήθος του πομπού

- επίθεση στο ήθος του αντιπάλου

Μέσα πειθούς: Αφορούν ουσιαστικά κυρίως τις επικλήσεις στη λογική και στο συναί­σθημα

Για την επίκληση στη λογική αναζητούμε:

- επιχειρήματα

- τεκμήρια (παραδείγματα, στατιστικά στοιχεία, γεγονότα, αλήθειες, δεδομένα, αποτελέσματα έρευνας, αυθεντίες).

Αναφέρουμε ένα τουλάχιστον επιχείρημα (προκείμενες και συμπέρασμα) και ένα παράδειγμα για κάθε είδος τεκμηρίου που εντοπίζουμε.

Για την επίκληση στο συναίσθημα αναζητούμε στο κείμενο:

- αφήγηση

- περιγραφή

- χιούμορ

- ειρωνεία

Ακόμη, πάντα με αναφορές στο κείμενο, ανιχνεύουμε: (τεχνικές)

- στοιχεία μεταφορικής γλώσσας

- στοιχεία ποιητικής γλώσσας

- συγκινησιακά φορτισμένες λέξεις

- οικείο ύφος

- ρητορικές ερωτήσεις

- α' και β' πρόσωπο

- επαναλήψεις κ.ά.

2. Με ποια αποδεικτικά μέσα προσπαθεί να πείσει για την αλήθεια των απόψεων του;

Απάντηση

Τα αποδεικτικά μέσα παραπέμπουν στην επίκληση στη λογική, δηλαδή σταεπιχειρήματα και τα τεκμήρια. Μόνο αυτά «αποδεικνύουν». Τα άλλα μέσα πειθούς που α­ναφέρονται στην επίκληση στο συναίσθημα δεν αποτελούν αποδεικτικά στοιχεία. Άρα, στην ερώτηση αυτή απαντάμε αναφέροντας μόνο τα είδη των τεκμηρίων και τα επιχει­ρήματα που χρησιμοποίησε ο συγγραφέας .

3. Χαρακτηρίστε το συλλογισμό.

Απάντηση

Η απάντηση έχει δύο άξονες: χαρακτηρισμός με βάση τη συλλογιστική πορεία, δη­λαδή:παραγωγικός (από το γενικό προς το ειδικό), επαγωγικός (από το ειδικό προς το γενικό) ή αναλογικός (από το ειδικό προς το ειδικό), και

χαρακτηρισμός με κριτήριο το είδος των προτάσεων του συλλογισμού, δηλαδή:κατηγορικός, υποθετικός ή διαζευ­κτικός.

4. Αξιολογήστε το συλλογισμό.

Απάντηση

Εξετάζουμε την εγκυρότητα και την αλήθεια του συλλογισμού. Αν διαθέτει και τα δύο είναι ορθός (απόδειξη)

1^ο βήμα:

Η αλήθεια.: εξετάζουμε χωριστά κάθε προκείμενη και το συμπέρασμα. Θα πρέπει να ισχύουν στην πραγματικότητα με γνώμονα την κοινή λογική και εμπειρία. Αφορά το περιεχόμενο, την ουσία του επιχειρήματος.

2^ο βήμα:

Η εγκυρότητα: εξετάζουμε τη σχέση των δύο (κατά κανόνα) προκείμενων με το συ­μπέρασμα, θα πρέπει οι δύο προκείμενες να οδηγούν με λογική αναγκαιότητα στο συμπέρασμα. Αφορά τη μορφή του επιχειρήματος.

(Λεπτομέρειες που ίσως φανούν χρήσιμες

Αν ο συλλογισμός που μας δίνεται είναι εμφανώς αναπτυγμένος με τη μέθοδο της γενίκευσης, τότε ανιχνεύουμε αν η γενίκευση είναι αυθαίρετη ή ασφαλής. Ελέγχου­με δηλαδή αν τα ειδικά στοιχεία (ερευνούμε τις προκείμενες) αρκούν ή όχι για να θεωρηθεί βέβαιο ή πιθανολογικού χαρακτήρα το συμπέρασμα και, ανάλογα. Τέλεια ή ατελής η επαγωγή. Στην ουσία ελέγχουμε έτσι την εγκυρότητα του συλλογι­σμού.

Αν ο συλλογισμός έχει αναπτυχθεί με τη μέθοδο αίτιο - αποτέλεσμα (πιθανότατα τότε έχει μόνο δύο σκέλη - προτάσεις), τότε κυρίως ελέγχουμε αν η σχέση είναι χρονολο­γική ή αιτιώδης. Αν είναι αιτιώδης, ελέγχουμε αν η αιτία είναι αναγκαία (απαραίτητη για να προκύψει το αποτέλεσμα) και επαρκής (αν αρκεί και μόνο αυτή για να προκύψει το αποτέλεσμα). Μόνο τότε είναι βέβαιο το συμπέρασμα – αποτέλεσμα, άρα τέλεια η επαγωγή.)

5. Αποτελεί παραλογισμό ο "χ" συλλογισμός;

Απάντηση

Ναι, αν δείχνει έγκυρος και δεν είναι αληθής

Π χ.: Όσοι δεν εργάζονται είναι φυγόπονοι.

Ο Δημήτρης δεν εργάζεται.

Ο Δημήτρης είναι φυγόπονος.

Βλέπουμε ότι διαθέτει εγκυρότητα αλλά δεν είναι αληθής, αφού η πρώτη προκείμενη δεν ισχύει, δεν είναι αληθής, καθώς υπάρχουν και άνθρωποι που δεν εργάζονται γιατί δεν βρίσκουν εργασία.

6. Αποτελεί σόφισμα ο "χ" συλλογισμός;

Απάντηση

Πρέπει να εξετάσουμε μέσα από το κείμενο τη διάθεση - πρόθεση Αν υπάρχει πρόθεση εξαπάτησης, τότε μόνο χαρακτηρίζουμε τον παραλογισμό σόφισμα.

7. Ποια συλλογιστική πορεία ακολούθησε ο συγγραφέας στην παράγραφο ή στο κείμενο του;

[Πανελ. 2002]

Απάντηση.

Α) παραγωγική –από το γενικό στο ειδικό – συγκεκριμένα……

Β) επαγωγική – από το ειδικό στο γενικό - συγκεκριμένα……

Γ)αναλογική- ειδικό-ειδικό συγκεκριμένα…… [σπάνια]

πηγές:

1."Έκθεση-έκφραση " ΟΕΔΒ 

2."Θηρεύοντας το Λόγο"Εκδ. όμιλος συγγραφέων καθηγητών 

3."Νεοελληνική Γραμματική"Μανόλη Τριανταφυλλίδη, ΟΕΔΒ  

4."Βελτιώστε ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΑΣ" Γ. Μηνά

Το άρθρο

-Βλέπε και το σχολ. βιβλίο Έκφραση Έκθεση Γ΄ Λυκείου σελ.166 και 171-

(Αποσπάσματα από δουλειά του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου)

Ορισμός1

Το άρθρο είναι δημοσιευμένο κείμενο σε εφημερίδα ή περιοδικό που αναφέρεται σε ειδικό θέμα και έχει ειδησεογραφικό χαρακτήρα. Είναι ενταγμένο σε ένα επικοινωνιακό γλωσσικό περιβάλλον και έχει ως βασικό σκοπό την πειθώ. Πραγματεύεται θέματα της πρώτης γραμμής της επικαιρότητας, αλλά και ζητήματα ευρύτερου επιστημονικού, εγκυκλοπαιδικού καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος, που σε κάποια στιγμή αποτέλεσαν θέμα επικαιρότητας και εξακολουθούν να απασχολούν την κοινή γνώμη. Ο αρθρογράφος προσεγγίζει το θέμα του τεκμηριωμένα, χρησιμοποιεί πολλές φορές ειδικό λεξιλόγιο και υιοθετεί το δικό του ύφος. (σοβαρό, ουδέτερο, αυστηρό).

Βασικά χαρακτηριστικά του άρθρου

Έχει τίτλο

• έχει επίκαιρο χαρακτήρα

• δημοσιεύεται σε εφημερίδα, σε περιοδικό, στο διαδίκτυο, κ.α

• καταπιάνεται με θέματα ποικίλου ή και συγκεκριμένου περιεχομένου

• συνήθως δεν έχει προσωπικό οικείο τόνο

• είναι περιορισμένης έκτασης

• διαφοροποιείται από τη λογοτεχνία

Δομή2

Η τυπική δομή άρθρου έχει ως εξής:

1 Πρόλογος ► Εκτίθεται το θέμα ή η προβληματική του.

2 Κύριο μέρος ► Παράθεση επαρκούς αποδεικτικού υλικού για:

• διασαφήνιση της κυρίαρχης ιδέας

• τεκμηρίωση της θέση-ισχυρισμού που διατυπώθηκε στην εισαγωγική παράγραφο

• ανασκευή θέσης

Επίλογος ► Συμπυκνωμένη θεώρηση των θέσεων του κύριου θέματος

Ενδεικτικό άρθρο/ βασικά χαρακτηριστικά

Πρόλογος

Πνευματικός άνθρωπος, που πιστεύει πως είναι «επαρκής καθ’ εαυτόν», είναι στείρος εγωιστής και άγονος ομφαλοσκόπος. Ο αληθινός πνευματικός άνθρωπος όχι μόνο στοχάζεται για τον εαυτό του και τους άλλους, μα και κάτι περισσότερο: δρα για τους άλλους. Όσο σοφός, όσο «ευλογημένος» κι αν είναι, άμα παραμένει αδρανής, καταντά άχρηστος.3

Κύριο μέρος

Και το χρέος αυτό του πνευματικού ανθρώπου γίνεται πολλαπλάσιο σε ώρες κρίσης – κρίσης ιδεών, αρχών, θεσμών, δικαιωμάτων.4 Τότε, προπάντων, έχει καθήκον ο πνευματικός άνθρωπος να δράσει, να μιλήσει, ν’ αγωνιστεί, για να υπερασπίσει τα «παλλάδια» τα δικά του και της κοινωνίας, για να φωτίσει τους αφώτιστους να νικήσει τους νωθρούς, να γαλβανίσει τους ενθουσιώδεις, να ξεσκεπάσει τους καπήλους, να καταγγείλει τους επιτήδειους.5 Τότε, όταν απειλείται η ελεύθερη σκέψη, ο ελεύθερος λόγος, δηλαδή, η ίδια η υπόσταση του πνευματικού και κάθε ανθρώπου, θα δείξει ο πνευματικός άνθρωπος αν «τηρεί» πραγματικά την «πίστη» που επαγγέλλεται. Σωπαίνοντας από αυταρέσκεια, δειλία ή καιροσκοπία, όχι μόνο προδίνεται αλλά και προδίνει. «Αδικεί πολλάκις ου μόνον ο ποιών τι, αλλά και ο μη ποιών», λέει ο Μάρκος Αυρήλιος.6 Και ο πνευματικός άνθρωπος που σωπαίνει στις κρίσιμες ώρες αδικεί όχι μόνο τους άλλους μα, σε τελευταία ανάλυση, και τον ίδιον τον εαυτό του. Γιατί, κλείνοντας τα μάτια του στο εξανδραποδισμό των γύρω του, θα τ’ ανοίξει μια μέρα και θα δει πως έχει γίνει ανδράποδο και ο ίδιος.7

Επίλογος

Σε τέτοιες ώρες κρίσης δείχνει ο πνευματικός άνθρωπος αν είναι οδηγός ή οδηγούμενος, «όρθιος ή ορθούμενος», αν στέκεται όρθιος μόνος του ή τον στήνουν όρθιο οι άλλοι. Αλλά πνευματικός άνθρωπος που δέχεται το ρόλο του ουραγού της αγέλης, που παραδέχεται να «πειθαρχεί» σε κατάσταση ανδρείκελου, που απαρνιέται το σπουδαιότερο κι ευγενικότερο μέρος της αποστολής του, παύει να είναι πνευματικός ηγέτης [...].8

Μ. Πλωρίτης

1 Βλέπε, Έκφραση Έκθεση, Γ ΄ Λυκείου, σελ. 166.

2 Δ.Ν. Φαρμάκης, Η Διδακτική της Έκφρασης Έκθεσης, Τεχνικές Παραγωγής Λόγου, εκδόσεις Ζήτη Θεσσαλονίκη

2001, σελ . 30

3 Χαρακτηριστικό προλογικό σημείωμα όπου επιχειρείται ο ορισμός και η διασαφήνιση του θέματος. O αρθρογράφος ξεκαθαρίζει ευθύς εξαρχής για ποιο πράγμα θα μιλήσει.

4 Μικρές και σύντομες περίοδοι, οι οποίες διασφαλίζουν νοηματική συνοχή και γραμματοσυντακτική «πειθαρχία».

5 Η χρήση ρηματικών τύπων συμπυκνώνει το νόημα, ενισχύει το διδακτικό ύφος του γράφοντος και προκαλεί το ενδιαφέρον για τα περαιτέρω.

6 Επίκληση στην αυθεντία με απώτερο σκοπό να μας πείσει για το ρόλο που καλείται να επιτελέσει ο πνευματικός άνθρωπος.

7 Πρόταση κατακλείδα με επίκληση στο συναίσθημα του δέκτη (αναγνώστη). Η χρήση του «γιατί», ενισχύει τη θέση του αρθρογράφου αφού αποδεικνύει τον ισχυρισμό του.

8 Συμπύκνωση του νοήματος στο τέλος με απώτερο σκοπό την ενίσχυση της θέσης του αρθρογράφου. Ο αρθρογράφος χρησιμοποιεί επιστημονική γλώσσα με κύρια χαρακτηριστικά τη σαφήνεια, την απλότητα και την ουσία της σκέψης χωρίς βερμπαλισμούς. Αποφεύγει τη λογοτεχνίζουσα γλώσσα. Αυτό που τον ενδιαφέρει είναι να αφυπνίσει τους πνευματικούς ανθρώπους και γι’ αυτό χρησιμοποιεί εύστοχα τις παθητικές μετοχές, αφού θέλει τον πνευματικό άνθρωπο όχι παθητικό αλλά ενεργό και δραστήριο πολίτη.

Δοκίμιο

Ορισμός : Το δοκίμιο, όπως το δηλώνει και η λέξη, είναι μια δοκιμή, μια

απόπειρα για προσέγγιση και προβληματισμό πάνω σε θέματα που

απασχολούν τον άνθρωπο. Είναι μια σύντομη μελέτη που πραγματεύεται

προβλήματα φιλολογικά, φιλοσοφικά, επιστημονικά, κοινωνικά καθώς

και θέματα λογοτεχνίας.

Στόχος του δοκιμίου είναι :

< να προβληματίσει

<να θέσει ερωτήματα

< να διδάξει

<να συγκινήσει

<να τέρψει

< να καλλιεργήσει

Τα χαρακτηριστικά του δοκιμίου είναι :

<Η συντομία

< Η σαφήνεια

<Η καλλιέπεια (πλούσια και προσεγμένη έκφραση)

< διαλεκτική προσέγγιση (αντιπαραβολή θέσεων)

Είδη δοκιμίων :

Α) Αποδεικτικό δοκίμιο :

Ο συγγραφέας αποπειράται να πείσει τον αναγνώστη με τη χρήση κυρίως

επιχειρημάτων και τεκμηρίων.

Β) Στοχαστικό δοκίμιο:

Ο συγγραφέας εκθέτει τους προβληματισμούς του ακολουθώντας μια

συνειρμική πορεία σύνθεσης.

--1. Να σχολιάσετε τη γλώσσα του κειμένου.

Απάντηση

Εξετάζουμε γενικά:

- αν είναι κυριολεκτική, μεταφορική, ποιητική

- τη σαφήνεια και την ακρίβεια της γλώσσας

- το λεκτικό και εκφραστικό πλούτο

- αν υπάρχουν ειδικοί όροι

- τα σημεία στίξης

- το ύφος

- τη χρήση του ρηματικού προσώπου, χρόνων και εγκλίσεων

- τη σύνταξη, παρατακτική σύνταξη ή διαδοχική υπόταξη

γλώσσα	ύφος
απλή - λιτή	λιτό - απλό - φυσικό
φυσική	δραματικό
θυμίζει προφορικό λόγο	στοχαστικό
κυριολεκτική - αναφορική	τόνος διδακτικός, προτρεπτικός
σύνθετη σύνταξη	ειρωνικό
μικρο-μακροπερίοδος λόγος	καυστικό
μεταφορική - ποιητική	σαρκαστικό
πλούσια εκφραστικά σχήματα	καταγγελτικό
λόγος διαυγής - σαφής	λυρικό
αναλυτικός	μεγαλόπρεπο
με εξειδικευμένοι όρους	σοβαρό
ακριβόλογη έκφραση	αυστηρό
γραμματικά πρόσωπα	επίσημο
Εγκλίσεις χρόνοι

2.Σχολιάστε την καταλληλότητα - αποτελεσματικότητα του λόγου.

Απάντηση

Για να απαντήσουμε στην ερώτηση αυτή οφείλουμε να σχολιάσουμε τη γλώσσατο ύφος, τον τόνο, τους τρόπους πειθούς. Όμως ο σχολιασμός αυτός πρέπει να σχετίζεται με την επικοινωνιακή περίσταση και, εμφατικά, με το κειμενικό είδος. Πρέπει δηλαδή να σκεφτούμε ποιος είναι ο πομπός, σε ποιους απευθύνεται, με ποιο σκοπό, σε ποιο χώρο. Όλα αυτά έχουν άμεση σχέση με το λόγο που πρέπει να χρησιμοποιήσει ο πομπός, ώστε να είναι επικοινωνιακά αποτελεσματικοί.

3. Να αναζητήσετε μία παράγραφο που χαρακτηρίζεται από λιτότητα και μία παράγραφο που χαρακτηρίζεται από πειστικότητα.

Απάντηση

— Λιτότητα: αναζητούμε παράγραφο με απλό ύφος, φυσική ροή του λόγου, ελάχι­στα εκφραστικά σχήματα, συνήθως με μικροπερίοδο λόγο και εύληπτα νοήματα.

-- Πειστικότητα: αναζητούμε μία παράγραφο, όπου είναι εμφανής η χρήση τρόπωνπειθούς και.-καλύτερα- η επίκληση στη λογική (τεκμήρια - επιχειρήματα).

4.Να σχολιάσετε τον τίτλο του κειμένου.

Απάντηση

Σχολιάζουμε την έκταση, τη στίξη, το ύφος, το ρηματικό πρόσωπο, την ύπαρξη ήόχι ρήματος, αν προσελκύει το ενδιαφέρον του αναγνώστη και φυσικά αν είναι αντιπροσωπευτικός του νοήματος.

5.Να επισημάνετε λέξεις του κειμένου που ανήκουν στο ειδικό λεξιλόγιο της ………….. επιστή­μης, [Παν 2002]

Απάντηση

Επιλέγουμε από το ειδικό λεξιλόγιο του κειμένου τους πιο εξειδικευμένους όρους, τους πιο «ξένους» προς το μέσο αναγνώστη, ώστε να μη θεωρηθεί κάποια από τις επιλογές μας άστοχη.

6. Να επισημάνετε λέξεις που προσδίδουν συγκινησιακό και επιστημονικό τόνο στο κείμε­νο.

Απάντηση

- Όσον αφορά τις λέξεις που προσδίδουν συγκινησιακό τόνο επισημαίνουμε εκείνεςπου είναι συναισθηματικά φορτισμένες, που εγείρουν στον αναγνώστη συναισθήματα.

- Οι λέξεις που προσδίδουν επιστημονικό τόνο στο κείμενο είναι ειδικοί όροι που αναφέρονται συνήθως σε ένα επιστημονικό κλάδο.

7. Σημειώστε λέξεις και φράσεις του το συγγραφέα κειμένου που χρησιμοποιούνται από συνδηλωτικά. 

Απάντηση

Πρόκειται για λέξεις με μεταφορική σημασία - χρήση. Το σχολικό βιβλίο τα ανα­φέρει, ωστόσο είναι πιθανό να μην διευκρινιστεί στις εξετάσεις.

8. Να επισημάνετε λέξεις και φράσεις με τις οποίες ο συγγραφέας διατυπώνει τις επιφυλάξεις του για κάποιο θέμα ή τις θέσεις του.

Απάντηση

Αναζητούμε λέξεις - φράσεις που εκφράζουν μια σχετικότητα (πιθανόν, ίσως, προ­σπάθεια προσέγγισης...).

9. Να επισημάνετε στοιχεία μεταφορικού και εικονοπλαστικού λόγου που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας. Ποια συναισθήματα προκαλεί;

[Πανελλ. 2001]

Π.χ…………………

……………………..

…………………….

……………………

Μεταφορές-συνυποδηλώσεις. Εικονοπλασία> δημιουργεί εικόνες μέσω επιθέτων, π.χ. κόσμος απέραντος, πολύχρωμος μα και λαβυρινθώδης είναι ο σύγχρονος. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί μεταφορικές – εικονοπλαστικές εκφράσεις, για να προσδώσει στο λόγο του μεγαλύτερη ζωντάνια, παραστατικότητα, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει αμεσότερα τον αναγνώστη και να τον προτρέψει να προβληματιστεί σχετικά ……………………………………………. (Προαιρετικά> Παράλληλα, εξισορροπεί το σοβαρό και αντικειμενικό ύφος του υπόλοιπου κειμένου που προσιδιάζει σε ένα… (π.χ. επιστημονικού περιεχομένου κείμενο).Έτσι ο λόγος αποκτά ποικιλία και το ενδιαφέρον του αναγνώστη ενεργοποιείται).

10. Να χαρακτηρίσετε το ύφος του συγγραφέα

Απάντηση

λιτό - απλό - φυσικό

δραματικό

στοχαστικό

τόνος διδακτικός, προτρεπτικός

ειρωνικό

καυστικό

σαρκαστικό

καταγγελτικό

λυρικό

μεγαλόπρεπο

σοβαρό

αυστηρό

επίσημο

11.Να ανιχνεύσετε στοιχεία εξομολογητικού (ή προσωπικού) τόνου στο δοκίμιο.

Απάντηση

Τέτοια στοιχεία είναι συνήθως η συγκινησιακή χρήση της γλώσσας, το φυσικό και. ανεπιτήδευτο ύφος, το α πρόσωπο, η διάθεση αυτοκριτικής, η κατάθεση προσωπικώνσκέψεων και συναισθημάτων, η χαλαρή διάρθρωση των ιδεών, η παράθεση βιωμάτων, αναμνήσεων, προσωπικών παρατηρήσεων κ.ά.

πηγές:

1."Έκθεση-έκφραση, ΟΕΔΒ
2."Θηρεύοντας το Λόγο", Εκδ. όμιλος συγγραφέων καθηγητών
3."Νεοελληνική Γραμματική" Μανόλη Τριανταφυλλίδη, ΟΕΔΒ
4."Βελτιώστε ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΑΣ" Γ. Μηνά

Παραγωγή επικοινωνιακού λόγου: Επιστολή

(Αποσπάσματα από δουλειά του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου)

Η επιστολή είναι γραπτός λόγος που χρησιμοποιούμε, για να επικοινωνήσουμε με

πρόσωπα τα οποία δεν είναι παρόντα - οικεία και μη - ή με κοινωνικές ομάδες που

θεωρούμε ως κατάλληλους δέκτες των μηνυμάτων μας, με στόχο:

• να πληροφορήσουμε για συμβάντα και καταστάσεις,
• να διαπιστώσουμε προβλήματα,
• να μεταδώσουμε σκέψεις και συναισθήματα,
• να εκφράσουμε απόψεις, εισηγήσεις, διαμαρτυρίες,
• να ανακοινώσουμε προθέσεις.

Ανάλογα με την επικοινωνιακή περίσταση, οι επιστολές χωρίζονται σε:

α) τυπικές-επίσημες, β) φιλικές. Επομένως, η προσφώνηση, η επιφώνηση, το

περιεχόμενο, το ύφος, η γλώσσα μιας επιστολής τροποποιούνται σύμφωνα με:

• τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του αποστολέα και του/της παραλήπτη/ριας (ηλικία, θέση, επάγγελμα, αξίωμα, μόρφωση, προσωπικότητα, συναισθήματα του καθενός),
• το σκοπό και το χρόνο συγγραφής της επιστολής,
• τη σχέση μεταξύ πομπού και δέκτη.

Το ύφος της επιστολής:

Όλα τα είδη των επιστολών πρέπει να χαρακτηρίζονται από:

συντομία, σαφήνεια, απλότητα, φυσικότητα, ακρίβεια,

ευπρέπεια, λεπτότητα, ευγένεια.

Είδη επιστολών

Τα ενδιαφέροντα του κάθε ατόμου, οι πολλαπλές ανάγκες της ζωής και οι

κοινωνικές συνθήκες συντέλεσαν στο να δημιουργηθούν διάφορα είδη επιστολών.

Τα πιο συνηθισμένα απ’ αυτά είναι:

1. Οι επιστολές κοινωνικού περιεχομένου (π.χ. οικογενειακές, φιλικές,

αισθηματικές, αγγελτικές, ευχετήριες, συγχαρητήριες,

συλλυπητήριες).

2. Οι επιστολές επαγγελματικού περιεχομένου (π.χ. αιτητικές,

συστατικές, διαφημιστικές, εμπορικές).

3. Οι επιστολές που απευθύνονται σε μια συγκεκριμένη Αρχή ή σε ένα

συγκεκριμένο πρόσωπο που βρίσκεται σε κάποιο αξίωμα.

4. Οι ανοιχτές επιστολές που δημοσιεύονται στον τύπο (π.χ.

διαμαρτυρίας, πληροφόρησης, ενημέρωσης).

5. Οι επιστολές που απευθύνονται σε ένα οικείο μας πρόσωπο με σκοπό,

όμως, την ανταλλαγή απόψεων πάνω σ’ ένα συγκεκριμένο θέμα.

Σε όλα τα είδη επιστολών παρατηρούνται κάποια κοινά χαρακτηριστικά

γνωρίσματα, κυρίως σε σχέση με τη δομή της (ημερομηνία, προσφώνηση,

περιεχόμενο, επιφώνηση). Εκτός από το θεματικό περιεχόμενο, εκείνο που

διαφοροποιείται είναι κυρίως το ύφος, το οποίο καθορίζεται από την επικοινωνιακή περίσταση της κάθε επιστολής.

Τα μέρη της επιστολής

1. Χωροχρονικό πλαίσιο αναφοράς: γράφεται στο πάνω δεξιό άκρο και

περιλαμβάνει τον τόπο και το χρόνο κατά τον οποίο γράφεται η επιστολή:

π.χ. Αμμόχωστος, 14 Οκτωβρίου 2004.

Σε περιπτώσεις επιστολής μέσω διαδικτύου γράφεται :

Από : ………………….@ ………………… gr

Προς : ………………….@ …………………fr.

Θέμα : …………………………………………

Προσφώνηση και επιφώνηση αριστερά.

2. Η προσφώνηση: Αγαπημένη μου μητέρα,

Αγαπητέ Αντρέα,

Μαρία μου,

Αξιότιμε κύριε,

Κύριε Διευθυντή, κ.ά.

3. Το περιεχόμενο της επιστολής

• Πρόλογος:

Aφορμή για τη σύνταξη της επιστολής και στόχος του

επιστολογράφου. Αυτοσύσταση. Γενική αναφορά στο θέμα

• Κύριο Μέρος:

Έκθεση ενός θέματος, ενός προβλήματος, ενός φαινομένου,

μιας άποψης κτλ.

Απόδειξη με τη χρήση λογικών επιχειρημάτων, τεκμηρίων.

διαπιστώσεων, παραδειγματικών αναφορών, μαρτυριών.

Απόκρουση των αντίπαλων επιχειρημάτων, αν υποάρχουν (προβολή

αντιρρήσεων, επιφυλάξεων, περιορισμών), που ισχυροποιεί

τη θέση του αποστολέα.

• Επίλογος:

Περιεκτική ανακεφαλαίωση κατά την οποία ο επιστολογράφος

εκφράζει σκεπτικισμό, συγκρατημένη αισιοδοξία ή καλεί τον /την

αποδέκτη της επιστολής: να συμμεριστεί, να κατανοήσει, να

ευαισθητοποιηθεί, να ανταποκριθεί έμπρακτα, να αναλάβει

πρωτοβουλίες, να κινητοποιήσει φορείς.

4. Η επιφώνηση:

(ανάλογη με την προσφώνηση) Με αγάπη, Με εκτίμηση,

Με σεβασμό, Με τιμή, Με φιλικούς χαιρετισμούς,

Ευχαριστώ για τη φιλοξενία (για επιστολή στον τύπο)

5. Η υπογραφή: Γεώργιος Γεωργίου (επίσημη επιστολή). ΔΕ ΒΑΖΕΤΕ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΣΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ. Μετά την επιφώνηση, π.χ. Με τιμή, γράφετε στη θέση του ονόματος ΑΠΟΣΙΩΠΗΤΙΚΑ ή (όνομα-ονοματεπώνυμο), ΜΟΝΟ ΤΗ ΛΕΞΗ «ΟΝΟΜΑ-ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ», όχι κάποιο πραγματικό.

ΜΟΝΟ ΟΝΟΜΑ (φιλική επιστολή). Επίσης, αν σας δώσουν ιδιότητα, ΜΕΤΑ ΤΟ ΟΝΟΜΑ, ΑΚΡΙΒΩΣ ΑΠΟ ΚΑΤΩ ΤΟΥ.

Π.χ.

Με τιμή,

………………….,

Πρόεδρος του 15μελούς Σχολικού Συμβουλίου

Σημείωση :

α) Ανάλογα με το βαθμό οικειότητας και σχέσης μεταξύ παραλήπτη και

αποστολέα της επιστολής, σημειώνεται ή όχι και το επώνυμο.

β) Στις εξετάσεις δεν επιτρέπεται οι μαθητές να σημειώνουν όνομα, ψευδώνυμο, τόπο ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο που μπορεί να φανερώνει την ταυτότητά τους. 

Επικοινωνιακό πλαίσιο επίσημης επιστολής.

Γνωρίζοντας την ταυτότητα του δέκτη και τους στόχους της επιστολής μας:

Χρησιμοποιούμε ύφος που

o φανερώνει σεβασμό και εμπιστοσύνη

o αναδεικνύει το δέκτη της επιστολής μας σε ξεχωριστό πρόσωπο

o δείχνει ότι τον θεωρούμε ως ειδήμονα, ως το πιο αρμόδιο πρόσωπο, για να

δεχτεί την επιστολή μας

o δεσμεύει το δέκτη να ανταποκριθεί στα αιτήματά μας

Κάνουμε επίκληση

o στο ήθος του δέκτη

o στη λογική και στο συναίσθημα του δέκτη

o στο ήθος του πομπού

Αρχίζουμε την επιστολή αναφερόμενοι

o στο θέμα ή / και στο στόχο μας

o στο γιατί έχουμε επιλέξει αυτό το δέκτη

o στο ποιοι είμαστε

Κλείνουμε την επιστολή με παραγραφίδιο

o αναμένοντας τη θετική του ανταπόκριση στα αιτήματά μας

o βέβαιοι για το ενδιαφέρον του

o αισιόδοξοι για τη στάση που θα υιοθετήσει

o ελπίζοντας στα μέτρα που θα λάβει.

ΜΠΟΡΟΥΜΕ, ΣΤΟ ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ, ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΗΔΗ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ ΒΑΣΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΝΑ ΠΡΟΣΔΟΚΟΥΜΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ.

ΕΠΙΦΩΝΗΣΗ

Επικοινωνιακό πλαίσιο φιλικής επιστολής που έχει ως σκοπό την ανταλλαγή απόψεων πάνω σ’ ένα συγκεκριμένο θέμα.

Γνωρίζοντας το δέκτη και αισθανόμενοι οικείοι απέναντί του:

Χρησιμοποιούμε ύφος που

o φανερώνει οικειότητα και εμπιστοσύνη

o αναδεικνύει το δέκτη της επιστολής μας σε ξεχωριστό για μας φιλικό πρόσωπο

o δείχνει ότι τον/τη θεωρούμε ως το πιο κατάλληλο άτομο, για να δεχτεί τις

σκέψεις μας

o καλεί το δέκτη να απαντήσει στους προβληματισμούς μας

Κάνουμε επίκληση

o κυρίως, ΟΧΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ, στο συναίσθημα του δέκτη (π.χ. μέσα από αυτά που μας συνδέουν)

o στο ήθος του πομπού και του «δέκτη» (κυρίως στα κοινά χαρακτηριστικά μας)

Αρχίζουμε την επιστολή αναφερόμενοι

o στο θέμα ή / και στο στόχο μας

o στο γιατί έχουμε επιλέξει αυτό το δέκτη

Κλείνουμε την επιστολή

o αναμένοντας τα σχόλια και τις απόψεις του

ΕΠΙΦΩΝΗΣΗ

Χρήσιμο λεξιλόγιο για επίσημες επιστολές

Στην εισαγωγή κάνουμε επίκληση στο ήθος του δέκτη

Απευθυνόμαστε σε σας

• ως το πλέον αρμόδιο πρόσωπο…

• γιατί πιστεύουμε ότι είστε το πιο αρμόδιο άτομο…

• ως άτομο που έχετε αποδείξει με τις ως τώρα πράξεις σας/ έργο σας…

• ως Πρόεδρο του/της... / ως κύριο εκπρόσωπο του/της …

• ως ενεργό μέλος… / ως άτομο με ενεργό δράση στο …

• ως προασπιστή των αρχών…

Στη συνέχεια, και πάλι κάνουμε επίκληση στο ήθος του δέκτη

• Εμπιστευόμαστε / εμπιστευόμενοι την υπευθυνότητα και το ήθος σας…

• Επικαλούμαστε το ήθος και την εντιμότητά σας…

• Επικαλούμαστε τα ανθρωπιστικά σας συναισθήματα…

• Επικαλούμαστε τις ιδιαίτερές σας ευαισθησίες στο ζήτημα …

• Γνωρίζοντας ότι διακατέχεστε από ειλικρινή ανθρωπιστικά συναισθήματα και

από μια εντονότατη αίσθηση του δικαίου…

• Γνωρίζοντας το ενδιαφέρον και τη μέχρι τώρα δράση σας στο χώρο …

• Πιστεύοντας ότι διαθέτετε την απαραίτητη γνώση και εμπειρία…

Ανάλογα κάνουμε επίκληση στο ήθος του πομπού

• Ως νέοι / ως μαθητές/ ως ενεργοί πολίτες

o ανήσυχοι για το μέλλον…

o που αγρυπνούμε… / που ενδιαφερόμαστε…

• Αισθανόμαστε βαρύτατη την ευθύνη / το χρέος απέναντι...

• Πιστεύοντας

o στις αρχές του δικαίου / της έννομης τάξης / της ελευθερίας…

o στις ανθρωπιστικές αξίες...

• Μας προβληματίζει, μας ανησυχεί, μας εξεγείρει το γεγονός ότι ...

Εκφράζουμε με ευγένεια τις εισηγήσεις ή τις διαμαρτυρίες μας

• Επιτρέψτε μας / θα θέλαμε / θα επιθυμούσαμε / αισθανόμαστε έντονη την

ανάγκη / αισθανόμαστε ως χρέος μας…

o να εκφράσουμε / να εισηγηθούμε...

o να καταθέσουμε τις απόψεις μας / τις ενστάσεις μας / τις έντονες

διαμαρτυρίες / τις διαφωνίες μας...

o να καταδικάσουμε / να καταγγείλουμε τη στάση / το γεγονός ότι /

το απαράδεκτο φαινόμενο...

Προσπαθούμε να συνδέσουμε τον πομπό με το δέκτη

• Θα θέλαμε να ενισχύσουμε τις προσπάθειές σας στον αγώνα...

• Συμμεριζόμαστε την αγωνία σας, τις απόψεις σας, τις ανησυχίες σας…

• Αντιλαμβανόμαστε τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεστε…

• Έχοντας πλήρη επίγνωση των δυσκολιών…

• Είμαστε βέβαιοι πως συμφωνείτε μαζί μας…

Εκφράζουμε την επιθυμία μας

• Επιθυμούμε / θα θέλαμε...

• Αναμένουμε τη θετική σας ανταπόκριση…

Χρήσιμο λεξιλόγιο για φιλικές επιστολές

Εξηγούμε γιατί γράφουμε στο συγκεκριμένο πρόσωπο

Παρευρέθηκα στο Συνέδριο με θέμα… και αυτά που άκουσα με συγκίνησαν / με

ενθουσίασαν / με προβλημάτισαν, γι’ αυτό θα ’θελα να μοιραστώ μαζί σου/σας

κάποιους προβληματισμούς.

Επικαλούμαστε με φυσικότητα τους δεσμούς φιλίας που μας ενώνουν

• Θα ’θελα να ήσουν εδώ, για να ανταλλάξουμε τις απόψεις μας στο επίμαχο

θέμα…

• Περίμενα με αδημονία τη στιγμή αυτή, όπου θα ξεδιπλώσω τις σκέψεις μου σ’ έναν άνθρωπο που είμαι σίγουρος /η πως θα με

καταλάβει.

• Σου γράφω γνωρίζοντας πως μπορείς να καταλάβεις-συμμεριστείς τις ανησυχίες μου.

• Θυμάμαι τις πολύωρες συζητήσεις μας πάνω στο θέμα …

• Θυμάσαι τις πολύωρες συζητήσεις μας πάνω στο θέμα …

Επικαλούμαστε με φυσικότητα το ήθος του δέκτη

• Σου γράφω, γιατί γνωρίζω πως και συ ανησυχείς/προβληματίζεσαι για το θέμα

αυτό.

• Θέλω (θα ’θελα) να μοιραστώ μαζί μ’ ένα πραγματικό/ή φίλο/η κάποιες

σκέψεις.

• Εμπιστεύομαι την κρίση σου/την άποψή σου και θα ’ θελα την κριτική σου.

• Γνωρίζοντας ότι κι εσύ ανησυχείς για τους ίδιους λόγους…

• Γνωρίζοντας τα ανθρωπιστικά σου συναισθήματα…

• Γνωρίζοντας το ενδιαφέρον σου για τα θέματα…

• Πιστεύοντας ότι διαθέτεις πολλές γνώσεις και εμπειρίες, θέλω να μοιραστώ

μαζί σου τις σκέψεις μου/να ζητήσω τις απόψεις σου.

Ανάλογα κάνουμε επίκληση στο ήθος του πομπού

• Γνωρίζεις πόσο με προβληματίζει / με ανησυχεί το θέμα...

• Ξέρεις πόσο σημαντικό ήταν πάντοτε για μένα να δραστηριοποιούμαι / να

εμπλέκομαι σε συλλογικές δράσεις…

Συνδέουμε το ήθος ή τις απόψεις του πομπού με αυτά του δέκτη

• Είμαι βέβαιος/η πως συμφωνείς μαζί μου ότι…

• Οι αντιρρήσεις σου και οι θέσεις σου στο συγκεκριμένο θέμα μου είναι γνωστές,

επίτρεψέ μου, όμως, να…

• Μπορώ, βέβαια, να φανταστώ τις αντιρρήσεις σου για το θέμα…

Εκφράζουμε την επιθυμία μας

• Αναμένω με αγωνία την απάντησή σου.

• Θα με ενδιέφερε πολύ η γνώμη σου.

Ανοιχτές επιστολές που δημοσιεύονται στον τύπο

Οι επιστολές αυτές μπορεί να απευθύνονται σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο ή μια

γνώμη, γι’ αυτό και δεν περιέχουν εμπιστευτικές πληροφορίες. Διατηρούν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της επιστολής ως προς τη δομή τους και ενδείκνυται να έχουν τίτλο. Χαρακτηρίζονται από συντομία, επίσημο ύφος,

κυριολεκτική γλώσσα, σαφήνεια και ακρίβεια στη διατύπωση του περιεχομένου

και λογική οργάνωση των μερών. Όταν στοχεύουν σε έντονη διαμαρτυρία, πρέπει

να αποφεύγονται η ειρωνεία, οι προσβλητικοί υπαινιγμοί και οι ύβρεις.

Η υγεία των συμπολιτών μας σε κίνδυνο με ευθύνη των Δημοτικών Αρχών (τίτλος)

Αγαπητή Σύνταξη, Η’ Αξιότιμε κύριε αρχισυντάκτη Η’ Αξιότιμε κύριε Διευθυντή της Χ εφημερίδας,

   σχετικά με το δημοσίευμα της εφημερίδας σας για την πρόθεση των Δημοτικών Αρχών της πόλης μας να επιτρέψουν την ανέγερση εργοστασίου χημικών σε κατοικημένη περιοχή, και μάλιστα κοντά στο δημοτικό σχολείο του προαστίου Χ, θεωρούμε χρέος μας να ενημερώσουμε τους συνδημότες μας για τις καταστροφικές συνέπειες που μια τέτοια απόφαση θα προκαλέσει στην υγεία των κατοίκων, και ιδιαίτερα των παιδιών.

Οι λόγοι της ανησυχίας μας είναι σαφείς: Αρχικά,(…)

Ως εκ τούτου, καλούμε όλους τους συμπολίτες μας να ενισχύσουν με κάθε μέσο τις προσπάθειές μας για αποτροπή μιας τέτοιας απόφασης. Εισηγούμαστε τη διοργάνωση (…)

Καλούμε, επίσης, εκείνους τους εκλεγμένους αντιπροσώπους μας στο Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης μας που χαρακτηρίζονται από γνήσιο ενδιαφέρον και ευαισθησίες για το κοινό συμφέρον, να αναλάβουν τις απαραίτητες πρωτοβουλίες, ώστε, προτού μια τέτοια απόφαση ληφθεί, να εξεταστούν όλες οι παράμετροι του θέματος και να ληφθούν υπόψη όλες οι συνέπειες για την πόλη μας και τους πολίτες της.

Ευχαριστούμε για τη φιλοξενία,

Ομάδα πρωτοβουλίας ……..

Επιστολές που απευθύνονται σε μια συγκεκριμένη Αρχή ή σε ένα

συγκεκριμένο πρόσωπο που βρίσκεται σε κάποιο αξίωμα.

Το περιεχόμενο και ο στόχος αυτών των επιστολών (ενημέρωση, διαμαρτυρία,

εισηγήσεις κτλ.) συνδέονται άμεσα με την ιδιότητα ή το αξίωμα του δέκτη π.χ.

επιστολή προς τον Υπουργό Παιδείας για διατύπωση εισηγήσεων ή

για έκφραση διαμαρτυρίας σε ένα θέμα σχετικό με την Παιδεία ή επιστολή προς

μία συγκεκριμένη Αρχή που στοχεύει στη διατύπωση ενός συλλογικού αιτήματος.

Τα γνωρίσματά τους ως προς τη δομή και το ύφος, είναι κοινά με αυτά της

ανοιχτής επιστολής. Είναι δυνατόν, όμως, να χαρακτηρίζονται από εντονότερη

επίκληση στο ήθος του συγκεκριμένου δέκτη, εφόσον αυτό εξυπηρετεί τους

στόχους της συγκεκριμένης επιστολής. Ως εκ τούτου, ανάλογα με τη σκοπό της, η επιστολή αυτή χρησιμοποιεί θετική/επιδοκιμαστική ή αρνητική/αποδοκιμαστική

φρασεολογία.

Π.Χ.

Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε της Δημοκρατίας (ή Εξοχότατε κ….),

    σας αποστέλλουμε την παρούσα επιστολή με σκοπό να προσθέσουμε τη διαμαρτυρία της τοπικής κοινωνίας μας στο πλήθος των διαμαρτυριών, που έχουν εγερθεί σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου ενάντια στην απόφαση της κυβέρνησης να.... Η επίδοση της επιστολής μας στο πρόσωπό σας απορρέει όχι μόνο από τον πρωτεύοντα θεσμικό σας ρόλο στην προάσπιση των δημοκρατικών αρχών, αλλά και από το επιστημονικό σας κύρος και το ηθικό σας ανάστημα που δικαιολογημένα σας έχουν καταστήσει ένα πρόσωπο σεβαστό .

     Θεωρούμε ότι... Κρίνουμε, συνεπώς, ότι μια αναψηλάφηση της υπόθεσης, (…) είναι νομικώς τεκμηριωμένη και, άρα, επιβεβλημένη. (…)

Την άποψή μας συμμερίζονται εκατομμύρια άνθρωποι σε κάθε άκρη του όμορφου πλανήτη μας, που είναι όμορφος, όμως μόνο όταν (…)

ΕΠΙΦΩΝΗΣΗ

Προσχεδιασμένος Προφορικός Λόγος

(Αποσπάσματα από δουλειά του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου)

ΟΜΙΛΙΑ

Το εν λόγω κειμενικό είδος απαιτεί από την πλευρά του μαθητή τη συγγραφή ενός προφορικού (ρητορικού) λόγου, τον οποίο υποτίθεται πως πρέπει να εκφωνήσει σε κάποια περίσταση. Οι σημαντικότερες από τις υποθετικές αυτές περιστάσεις είναι οι εξής:

ΟΜΙΛΙΑ: Πρόκειται για προφορικό λόγο που εκφωνείται με αφορμή

συγκεκριμένη περίσταση και με αντικείμενο ευρείας θεματολογίας

(πολιτικό, κοινωνικό, πολιτιστικό, επιστημονικό κλπ).

Είδη ομιλίας είναι και τα ακόλουθα:

- ΕΙΣΗΓΗΣΗ: Πρόκειται για ΣΟΒΑΡΗ- ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΗ ομιλία που εκφωνείται σε συλλογικό όργανο, η οποία περιλαμβάνει είτε προτάσεις πάνω σε συγκεκριμένο θέμα, είτε ανακοινώσεις σχετικά με συγκεκριμένο ζήτημα. Μια εισήγηση μπορεί να απευθύνεται σε όλα τα είδη ακροατηρίων που προαναφέρθηκαν για την ομιλία.

-ΔΙΑΛΕΞΗ: Πρόκειται για λόγο που εκφωνείται ενώπιον εξειδικευμένου

ακροατηρίου […] με σκοπό την πραγμάτευση ενός εξειδικευμένου

(συνήθως επιστημονικού) θέματος. Η διάλεξη μπορεί να απευθύνεται

μόνο σε ορισμένα είδη κοινωνικών ακροατηρίων

.

Μία ομιλία μπορεί να απευθύνεται:

α) σε εθνικό, διεθνές, κρατικό, διακρατικό, ή άλλο συλλογικό όργανο,

β) σε κοινωνικό ακροατήριο.

Αναφορικά με την ΟΜΙΛΙΑ ο πομπός είναι απαραίτητο να έχει υπόψη τα

ακόλουθα:

ΔΟΜΗ

- Προσφώνηση

- Πρόλογος/Εισαγωγή

- Κύριο μέρος

- Επίλογος

- Επιφώνηση

1. Προσφώνηση: Εξαρτάται άμεσα από την ιδιότητα του δέκτη και τις

επιδιώξεις του πομπού και τοποθετείται στο πάνω αριστερό μέρος του

κειμένου. Πρόκειται για τον εισαγωγικό χαιρετισμό που απευθύνει

ένας ομιλητής στο ακροατήριό του. Όταν στο ακροατήριο

παρευρίσκονται ιερωμένοι, προσφωνούνται στην αρχή. Η

προσφώνηση επιβάλλεται να είναι κλιμακωτή, δηλαδή ο πομπός

απευθύνεται στο ακροατήριό του ξεκινώντας από τους πιο υψηλά

ιστάμενους και προχωρώντας προς τους απλούς δέκτες.

Πρόλογος: Ο ομιλητής παρουσιάζει επιγραμματικά το θέμα, τη

σκοπιά από την οποία θα το αντιμετωπίσει και ταυτόχρονα επιδιώκει

να κερδίσει το ενδιαφέρον του ακροατηρίου.

Παράδειγμα:

-Ομιλία της Μελίνας Μερκούρη στο Λονδίνο στην Oxford Union το 1986.

Κύριε Πρόεδρε,

Αξιότιμα Μέλη,

Κυρίες και Κύριοι,

Καταρχήν επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω την Oxford Union που έφερε το θέμα αυτό για

συζήτηση και ευχαριστώ που με προσκαλέσατε. Νομίζω ότι θα ήταν καλό αυτό το βράδυ ν’

ακουστεί μια ελληνική φωνή. Μια φωνή έστω με τη φτωχή μου προφορά. Την ακούω και

μορφάζω. Θυμάμαι εκείνο που είπε κάποτε ο Brendan Behan για κάποιο εκφωνητή.

«Μιλάει σαν να ’χει τα Ελγίνεια Μάρμαρα στο στόμα του».

3. Κύριο μέρος: Ο ομιλητής έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει

ανάλογα με το θέμα:

-Αφήγηση: Πληροφορίες σχετικές με την ιστορική διαδρομή του θέματος ή

αναδρομή στο παρελθόν.

- Βεβαίωση: Αποδεικτικό και τεκμηριωτικό υλικό υπέρ της υποστηριζόμενης

θέσης. Παρατίθενται επιχειρήματα με παρουσίαση στοιχείων, δεδομένων,

μαρτυριών, απόψεων ειδικών, έτσι που να καλύπτεται σφαιρικά το θέμα και να

αναδεικνύεται η ορθότητα των θέσεων του πομπού.

- Ανασκευή: Εκ του αντιθέτου απόδειξη. Παρουσιάζεται η άλλη άποψη και

αντικρούεται, γεγονός που ισχυροποιεί τη θέση του ομιλητή. Προβάλλονται οι

κίνδυνοι που τυχόν θα προκύψουν από την επικράτηση του αντιθέτου.

Εισήγηση της Έφηβου Βουλευτή Παρασκευής Τριανταφυλλοπούλου στη Δ΄ Σύνοδο

της Βουλής των Εφήβων στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων.3

[…] Κύριοι συνάδελφοι,

                        δε νομίζετε ότι μαζεύτηκαν πολλά παράπονα για ένα "όραμα

ζωής"; Μήπως θα πρέπει να αρχίσει ο διάλογος; 'Όλοι συμφωνούμε στο ότι η εκπαιδευτική

μεταρρύθμιση θα πρέπει να είναι ολοκληρωμένη και να αρχίζει από το δημοτικό. Θα

πρέπει να υπάρχει αποσύνδεση του Λυκείου και των ΑΕΙ. Οι μαθητές θα πρέπει να

ψηφίζουν για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και οι Υπουργοί Παιδείας να έχουν

υπηρετήσει στο χώρο της εκπαίδευσης.

………………Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται υποβάθμιση του πνευματικού μας πολιτισμού και τονίζεται η απουσία της πνευματικής ηγεσίας. Ευτυχώς, όμως, έχουν μείνει λίγοι ακόμη, όπως ο κ. Σαμαράκης, ο οποίος στη χθεσινή μας συγκέντρωση μας συμβούλεψε, για ακόμη μία φορά, να αντισταθούμε σ' αυτούς που θέλουν να δολοφονήσουν τα όνειρά μας. Εγώ σας απαντώ: "Αντιστεκόμαστε, κύριε Σαμαράκη, αντιστεκόμαστε" [...]

4. Επίλογος: Σύντομη ανακεφαλαίωση, ευχή, προτροπή, επιβεβαίωση

των επιχειρημάτων που χρησιμοποιήθηκαν για την υποστήριξη της θέσης.

5. Επιφώνηση: Τυποποιημένη φράση που τοποθετείται πάντοτε

ανεξάρτητα από το κείμενο στο κάτω δεξιό μέρος της γραπτής

διατύπωσής του, με την οποία ο πομπός εκφράζει τις ευχαριστίες προς

τις/τους δέκτες.

3 Τα παραθέματα διατηρούν την ορθογραφία των πηγών.

Αξίζει να προσεχθούν τα ακόλουθα:

- Ο πομπός επιβάλλεται να χρησιμοποιεί ύφος που να ταιριάζει στην επικοινωνιακή

περίσταση (επίσημο, οικείο, λογοτεχνικό, επιστημονικό κλπ.).

- Χρησιμοποιείται το δεύτερο πρόσωπο πληθυντικού και, όταν θεωρείται σκόπιμο,

χρησιμοποιείται και το πρώτο πληθυντικού για ποικιλία ύφους.

- Ακολουθούνται όλες οι οδηγίες που ισχύουν για κάθε μορφή γραπτού επικοινωνιακού

λόγου (π.χ. καθαρό γράψιμο, ευανάγνωστα γράμματα, παραγραφοποίηση, κλπ.)

 Υποδείγματα προσφωνήσεων σε προσχεδιασμένο προφορικό λόγο

ΟΙΚΕΙΟ/ΦΙΛΙΚΟ ΥΦΟΣ

Αγαπημένοι φίλοι

Αγαπημένοι συμμαθητές

Αγαπημένοι-οι συμπολίτες

Αγαπημένοι ομοεθνείς

Φίλες και φίλοι

Φίλοι ακροατές

Φίλοι συμμαθητές

Φίλοι συμπατριώτες

...... ΗΜΙΕΠΙΣΗΜΟ ΥΦΟΣ.........

-Αγαπητοί φίλοι

- Αγαπητοί σύνεδροι

- Αγαπητά μέλη

- Αγαπητοί συμπολίτες

- Αγαπητοί σύνοικοι

- Αγαπητοί δημότες

-Αγαπητοί πατριώτες

-Αγαπητοί συνάδελφοι

-Αγαπητοί ακροατές

....... ΕΠΙΣΗΜΟ/ΤΥΠΙΚΟ ΥΦΟΣ...............

• Κυρίες και κύριοι
• Αξιότιμοι κ.σύνεδροι
• Σεβαστά- αξιότιμα μέλη
• Σεβαστοί- αξιότιμοι καθηγητές
• Εκλεκτοί σύνεδροι
• Εκλεκτά μέλη
• Αξιότιμοι σύνεδροι
• Αξιότιμοι κυρίες και κύριοι
• Σεβασμιότατε
• Παναγιότατε
• Εξοχότατε…( Γ.Γ. Ο.Η.Ε. ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ)

..........................

Υποδείγματα εκφράσεων για το κύριο μέρος σε προσχεδιασμένο προφορικό λόγο

ΟΙΚΕΙΟ/ΦΙΛΙΚΟ ΥΦΟΣ

• Σκέψου…
• Αναλογίσου…
• Ας θυμηθείς όλα αυτά…
• Είναι αδιανόητο να…
• Δε θα μπορούσα να παραλείψω…
• Χωρίς να είμαι υπερβολικός…
• Ασφαλώς μπορούσα …
• Ενισχύοντας την άποψή μου…

ΕΠΙΣΗΜΟ/ΤΥΠΙΚΟ ΥΦΟΣ

• Ευθύνη και χρέος όλων μας…
• Ας επιστρατεύσουμε τα δικά μας…
• Ο προβληματισμός σας είναι η αφετηρία της δικής μας παραγωγικής δυναμικής…
• Αναφέρομαι στους προβληματισμούς που όλοι μας έχουμε…
• Εσείς οι πολιτικοί ηγέτες έχετε αναλάβει…

Υποδείγματα επιφωνήσεων σε προσχεδιασμένο προφορικό λόγο

ΟΙΚΕΙΟ/ΦΙΛΙΚΟ ΥΦΟΣ

• Ευχαριστώ.
• Ευχαριστώ πολύ.
• Σας ευχαριστώ.
• Σας ευχαριστώ πολύ.
• Σας ευχαριστώ και σας εύχομαι ό,τι καλύτερο.
• Σας χαιρετώ.

....... ΗΜΙΕΠΙΣΗΜΟ ΥΦΟΣ.............

• Σας ευχαριστώ για την αμέριστη προσοχή σας.
• Σας ευχαριστώ για το θερμό ενδιαφέρον σας.
• Σας ευχαριστώ θερμά.
• Σας ευχαριστώ εκ βάθους καρδίας.

........ ΕΠΙΣΗΜΟ/ΤΥΠΙΚΟ ΥΦΟΣ...........

• Σας ευχαριστώ για την προσοχή που επιδείξατε.
• Σας ευχαριστώ για το ενδιαφέρον που επιδείξατε.
• Σας ευχαριστώ προκαταβολικά για την ανταπόκρισή σας........................
• Σας ευχαριστώ για το χρόνο σας.

Επικοινωνιακό πλαίσιο: Πομπός: Δήμαρχος Ηρακλείου κ. Γιάννης Κουράκης

Επικοινωνιακή περίσταση: Εκδηλώσεις μνήμης του Νίκου Καζαντζάκη(Ηράκλειο 8 Ιουλίου 2004)

Δέκτης: Παρευρισκόμενοι

Kυρίες και κύριοι, Προσφώνηση

«Ο Καζαντζάκης με το έργο του, έχει ανοίξει διάλογο με το μέλλον», Πρόλογος

μας είπε ο διακεκριμένος συγγραφέας και στενός φίλος του Νίκου Καζαντζάκη Παντελής Πρεβελάκης, όταν, πριν από 27 χρόνια, η γενέθλια πόλη, το Ηράκλειο, τιμούσε με σειρά εκδηλώσεων το μεγάλο τέκνο της.

Και ο επιφανής φιλόλογος, καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωάννης Κακριδής, Κύριο Μέρος

που γνώρισε από κοντά το μεγάλο μας στοχαστή, ποιητή και συγγραφέα συμπλήρωνε με το δικό του προφητικό λόγο: θα κυλήσουν, φοβούμαι, χρόνια πολλά, ίσως και περισσότερες από μια γενιά, ώσπου να γραφτεί μια αυθεντική συνθετική μελέτη, που θα αποτιμά εξαντλητικά και απ’ όλες τις πλευρές το σύνολο της πνευματικής δημιουργίας του Νίκου Καζαντζάκη

και την προσφορά του στα ελληνικά γράμματα. […]

Και ερχόμαστε σήμερα, 37 ολόκληρα χρόνια μετά τις ρήσεις του Παντελή

Πρεβελάκη και του Ιωάννη Κακριδή τον σημαδιακό χρόνο της ιστορίας του Ελληνισμού,

το 2004, να επιβεβαιώσουμε αυτούς τους προφητικούς λόγους....

Το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα, 47 ολόκληρα χρόνια μετά το θάνατό του, οργανώνεται

προς τιμήν του πλήθος εκδηλώσεων, σ’ ολόκληρο τον κόσμο μας βεβαιώνει ότι η μνήμη

του διατηρείται ολοζώντανη. Το μέλλον της διαχρονικής παρουσίας του στην πνευματική

ζωή των λαών είναι μακρότατο, κάνει και θα κάνει πάντα ένα γόνιμο διάλογο μαζί του.

Όπως κάνει πάντα το έργο των μεγάλων πνευματικών δημιουργών της ιστορίας μας. Μ’

αυτή την πεποίθηση η Πολιτιστική Ολυμπιάδα σε συνεργασία με τον Δήμο Ηρακλείου,

οργανώνει τη σειρά των εκδηλώσεων, που ανανεώνουν το διάλογο με τη μεγάλη μορφή

του Νίκου Καζαντζάκη.

Σήμερα που ο Ελληνισμός καλείται και πάλι να αποδείξει ότι είναι ικανός να διατρανώνει

και να μεταδίδει τα μηνύματα του πολιτισμού, της ειρήνης της ισότητας και της

συναδέλφωσης, με την οργάνωση πολιτιστικής ολυμπιάδα μαζί με το ιστορικό «ευ

αγωνίζεσθαι» των αθλημάτων ο καστρινός γίγαντας του πνεύματος γίνεται περισσότερο

από ποτέ επίκαιρος. Ο ίδιος πίστεψε τα ιδανικά αυτά, που γεννήθηκαν στην Ελλάδα κι

έγιναν κτήμα του πολιτισμένου κόσμου. Ο ίδιος με τη ζωή και το έργο του καλλιέργησε

και το ανέδειξε με το δικό του υπέροχο τρόπο, τα μετέδωσε με το στιβαρό και

διεισδυτικό του λόγο που γοήτευσε τον κόσμο.

[...] Θέλω να ευχαριστήσω το Υπουργείο Πολιτισμού και την Επίλογος

Πολιτιστική Ολυμπιάδα για

τη μεγάλη συμβολή της στην οργάνωση των εκδηλώσεων Νίκος Καζαντζάκης 2004 με

το Δήμο Ηρακλείου.

[...] Ευχαριστίες και στην Εταιρεία Κρητικών Ιστορικών Μελετών που μετέχει με

εκθέματα [...]

Σας ευχαριστώ πολύ. Επιφώνηση

Σημεία στίξης

Πηγή: Φυλλάδιο του Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου (σχεδόν αυτούσιο)

ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ

Συντακτικά

Τελεία,
άνω τελεία,
διπλή τελεία,
κόμμα,
παύλα,
διπλή παύλα,
παρενθέσεις,
αγκύλες

Σχολιαστικάθαυμαστικό,
ερωτηματικό,
αποσιωποιητικά,
εισαγωγικά

Α. Η Γραμματικο-συντακτική λειτουργία της στίξης

Τελεία (.)

Χρησιμοποιείται για να δηλώσει:

- το τέλος περιόδου

- σύντμηση λέξεων

- συντομογραφίες

Άνω τελεία (·)

Σημειώνεται για να δηλώσει:

- το τέλος ημιπεριόδου

Η ημιπερίοδος έχει μεν νοηματική αυτοτέλεια, όχι όμως και ολοκληρωμένο νόημα. Για να ολοκληρωθεί, είναι απαραίτητο και το τμήμα του λόγου που ακολουθεί. 

Σύμφωνα με τη  Νεοελληνική Γραμματική του Χρίστου Τσολάκη εκδόσεις ΟΕΔΒ η άνω τελεία χρησιμεύει για να χωρίσει μέσα στη φράση δύο μέρη από τα οποία το δεύτερο επεξηγεί / διασαφηνίζει το πρώτο ή έρχεται σε αντίθεση μαζί του. Επίσης , στην περίπτωση παράθεσης / απαρίθμησης στοιχείων . (απάντηση στην σχετική άσκηση της σελίδας 155 )

Διπλή τελεία (:)

Χρησιμοποιείται για:

- να εισαγάγει παράθεμα

- να εισαγάγει κατάλογο στοιχείων

- να εισαγάγει γνωμικό, παροιμία κ.τ.λ.

- να συνδέσει προτάσεις από τις οποίες η δεύτερη επεξηγεί την πρώτη ή είναι αποτέλεσμα της πρώτης

- να γίνει διάκριση μεταξύ θέματος και σχολίου σε κείμενα επιγραμματικού χαρακτήρα

Κόμμα (,)

Είναι ίσως το συχνότερο σημείο στίξης και χρησιμοποιείται:

- σε ασύνδετο σχήμα

- στην αρχή και το τέλος παρενθετικής πρότασης

- πριν και μετά την κλητική προσφώνηση

- στην παράθεση και την επεξήγηση

- στις δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις εκτός από τις ειδικές, τις ενδοιαστικές, τις πλάγιες ερωτηματικές και τις βουλητικές (όταν όμως αυτές χρησιμοποιούνται ως επεξηγήσεις, τότε το κόμμα μπορεί να σημειωθεί)

Παύλα (-)

Χρησιμοποιείται για να δηλώσει:

- την εναλλαγή προσώπων στο διάλογο

- το διάστημα μεταξύ δυο ορίων

- την ένωση στοιχείων

- τη διάζευξη

Διπλή παύλα (- -)

Χρησιμοποιείται για:

- την οριοθέτηση παρενθετικών σχολίων

Τα σχόλια αυτά είναι επεξηγηματικά ή συμπληρωματικά και θεωρούνται αρκετά χρήσιμα ώστε να συμπεριλαμβάνονται στα γραφόμενα.

Παρενθέσεις ( ) και Αγκύλες ([ ] { } < >)

Σημειώνονται για να συμπεριλάβουν:

- παραπομπές

- πηγές παραθεμάτων

- επεξηγηματικά στοιχεία

- σχόλιο που επεξηγεί ή συμπληρώνει αλλά είναι επουσιώδες

Β. Η στίξη ως σχόλιο

Θαυμαστικό (!)

Ως σχόλιο χρησιμοποιείται γενικά για να δώσει έμφαση στο συναίσθημα. Ειδικότερα, για να δηλώσει:

- θαυμασμό

- έκπληξη

- ειρωνεία

- απορία

- αμφισβήτηση

- αποφασιστικότητα

- ανησυχία

- για να υπογραμμιστεί η εντύπωση από κάτι απίστευτο

αλλά και αμφιβολία, υπερβολή, πάθος, φόβο, πόνο, χαρά, ελπίδα, κ.ά.

Παραδείγματα:

α) θαυμασμός:

Εξαιρετική η ερμηνεία του ρόλου!

β) έκπληξη:

Κανένας υπεύθυνος δε σκέφτηκε ότι τέτοιες παραγωγικές δραστηριότητες θα προκαλέσουν προβλήματα στο φυσικό περιβάλλον!

Όταν το θαυμαστικό βρίσκεται εντός παρενθέσεων στο εσωτερικό της πρότασης, δηλώνει έκπληξη σε σχέση με ένα από τα στοιχεία του μηνύματος.

Οι αποφάσεις λήφθηκαν δια βοής (!) στο Συνέδριο του κόμματος.

γ) ειρωνεία:

Φαίνεται πως κανένας Γερμανός πολίτης δε γνώριζε την ύπαρξη στρατοπέδων συγκέντρωσης !

Σπουδαίος πολιτικός !!!

δ) απορία:

Τι παράξενη συμπεριφορά!

ε) αμφισβήτηση:

Πιστεύεις κι εσύ τέτοια πράγματα!

στ) αποφασιστικότητα:

Θέλω γράμματα! Αποκρίθηκε ο μικρός αυθόρμητα, μηχανικά, χωρίς να σκεφτεί τι έλεγε με το ίδιο πάντα αφαιρεμένο και παράξενο ύφος*.

ζ) ανησυχία:

Από την εκπομπή ρύπων όμως, κινδυνεύουν και οι υπαίθριες αρχαιότητες!

η) για να υπογραμμιστεί η εντύπωση από κάτι απίστευτο

Και όμως, ο πολίτης συχνά, εκλαμβάνει ως αληθινό το ψευδές, όταν αυτό προβάλλεται ως τέτοιο από τα ΜΜΕ!

Με την απλή συντακτική του χρήση το θαυμαστικό σημειώνεται:

- ύστερα από επιφωνήματα ή επιφωνηματικές φράσεις

- σε προστακτικές

Ερωτηματικό (;)

Ως σχόλιο, μπορεί να δηλώνει:

- προβληματισμό

- προτροπή

- ειρωνεία

- αμφισβήτηση της αξιοπιστίας μιας θέσης

- αμφιβολία

- διατύπωση ρητορικής ερώτησης (ερώτησης δηλαδή της οποίας η απάντηση είναι αυτονόητη)

- πρόθεση του γράφοντος να αφυπνίσει τον αναγνώστη

αλλά και για να δείξει απειλή, να προκαλέσει το ενδιαφέρον, να δώσει παραστατικότητα.

Παραδείγματα:

α) προβληματισμό:

Γιατί άραγε επιλέχτηκε μια εικόνα ως αφόρμηση και όχι ένα κείμενο;

β) προτροπή:

Δεν πρέπει οι νέοι να συμμετέχουν ενεργητικά στις κοινωνικές διαδικασίες;

γ) ειρωνεία:

Τέτοια ανασφάλεια νιώθουμε πια ως εθνικό σύνολο;

δ) αμφισβήτηση της αξιοπιστίας μιας θέσης:

Είναι παιχνίδι η ζωή;

ε) αμφιβολία:

Ο κατάλληλος(;) άνθρωπος στην κατάλληλη θέση.

Όταν το ερωτηματικό βρίσκεται εντός παρενθέσεων στο εσωτερικό της πρότασης, δηλώνει αμφιβολία / αμφισβήτηση σε σχέση με ένα από τα στοιχεία του μηνύματος. στ) διατύπωση ρητορικής ερώτησης:

Δεν έχει πια αποδείξει η ζωή πώς η τεχνολογία έχει το πρόσωπο του Ιανού;

ζ) πρόθεση του γράφοντος να αφυπνίσει τον αναγνώστη:

Δεν είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι η βλάβη στο φυσικό περιβάλλον είναι παράλληλα και ηθική βλάβη;

Αποσιωπητικά (…)

Ως σχόλιο ο γράφων τα χρησιμοποιεί για να δηλώσει:

- κάποιο υπονοούμενο το οποίο πρέπει να συμπεράνει ο αναγνώστης

- στιγμιαία παύση της ανάγνωσης πριν από ένα στοιχείο του μηνύματος στο οποίο πρέπει ο αναγνώστης να εστιάσει την προσοχή του

- συγκίνηση

- ντροπή

- δισταγμό

- απειλή

- προβληματισμό

Παραδείγματα:

α) κάποιο υπονοούμενο το οποίο πρέπει να συμπεράνει ο αναγνώστης:

Παρά τα όσα είχαν ανακοινωθεί, ο υπουργός δεν παραβρέθηκε στη συνάντηση των συνδικαλιστών…

β) στιγμιαία παύση της ανάγνωσης πριν από ένα στοιχείο του μηνύματος στο οποίο πρέπει ο αναγνώστης να εστιάσει την προσοχή του:

Γλώσσα είναι…ολόκληρος ο λαός σύμφωνα με τους Φλαμανδούς.

γ) συγκίνηση:

Μέσα στην πικρή μοναξιά της φυλακής, έφερε ξάφνου στο μυαλό του τους πολιτικούς κρατούμενους άλλων εποχών…κι ένιωσε παράξενα συντροφευμένος για λίγο.

δ) ντροπή:

Στην εποχή της κατανάλωσης, το μέτρο, κύρια φιλοσοφική αρχή των αρχαίων Ελλήνων, μας είναι πια ολωσδιόλου ξένο…τι να πει πια κανείς;

ε) δισταγμό:

Η ατομική αντίσταση…ναι, να ηρωοποιείται, αλλά όχι να ιεροποιείται.

στ) απειλή:

Λύματα, φυτοφάρμακα, σκουπίδια…ο πολιτισμός μας πολιορκείται ασφυκτικά από τα ίδια του τα απορρίμματα.

ζ) προβληματισμό:

Ο ντόπιος τουρίστας αντιμετωπίζεται από την τουριστική βιομηχανία ρατσιστικά…

Εισαγωγικά (« »)

Ως σχόλιο, χρησιμοποιούνται δηλώνοντας:

- αποστασιοποίηση του γράφοντος από τα γραφόμενα

- μεταφορική χρήση μιας λέξης του κειμένου

- έμφαση

- αμφισβήτηση

- ειρωνεία

Παραδείγματα:

α) αποστασιοποίηση του γράφοντος από τα γραφόμενα, απαξίωση μιας έννοιας:

Περιορισμένα «κέρδη» άφησε στο λαό μας η μεταναστευτική πολιτική που ακολούθησε ως τώρα.

β) μεταφορική χρήση μιας λέξης του κειμένου:

Γερή «γροθιά» δέχτηκε ο αθλητισμός προχθές την Κυριακή από τη δράση ταραχοποιών στοιχείων στα γήπεδα.

γ) έμφαση:

Αρχίζω την κάθε μέρα μου προφέροντας τη λέξη «Ελευθερία»*.

δ) αμφισβήτηση:

Έτσι, οι ντόπιοι πληθυσμοί σ’ αυτές τις χώρες του πλανήτη, έπεσαν θύματα της απληστίας των «πολιτισμένων» λευκών.

ε) ειρωνεία :

Ο υπεύθυνος έφτασε στο χώρο με τη «συντροφιά» αστυνομικών δυνάμεων.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΞΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ

 (σελ.221-222 του σχολικού βιβλίου )

(Λόγοι πολιτικών, διατάγματα, προκηρύξεις, διαφημίσεις, άρθρα σε εφημερίδες, νομοθεσίες κτλ. , καθώς και κάθε λόγος στον οποίο υποκρύπτονται εξουσιαστικές τάσεις. )

Γλώσσα με έντονο (ή λανθάνοντα ) διατακτικό χαρακτήρα .

Ελλειπτικές προτάσεις, δογματισμός, απόλυτες θέσεις, αυταπόδεικτες αλήθειες

Κυριαρχία ονοματικού λόγου, γιατί ο ρηματικός και κάθε άλλος παραστατικός λόγος οδηγεί τον αναγνώστη στη σκέψη.

Λεκτικοί συμβολισμοί που καλλιεργούν την αοριστία, τη γενικότητα , την ασάφεια, την ταυτολογία, τη μυστικοπάθεια, τον ημικαταληπτό λόγο.

Μεγαληγορία, στόμφος, πομπώδες ύφος.

Γλώσσα φθοράς και διαφθοράς, ξύλινη, αποστεωμένη, μουσειακή χωρίς επικοινωνιακό χαρακτήρα.

ΠΗΓΗ

heyteacher-kalliopi.blogspot.gr