Συμβουλή Ημέρας: Αφήγηση: Μαγικός παραμυθάς... ή αυτόπτης μάρτυρας;

Συμβουλή της Ημέρας: Αφήγηση: Μαγικός παραμυθάς... ή αυτόπτης μάρτυρας;

Σε όλες τις ιστορίες, μικρές και μεγάλες, για παιδιά ή πιο μεγάλα παιδιά, πάντα υπάρχει αυτός που μας διηγείται. Είναι ένας παντογνώστης παρατηρητής ή κάποιος ο οποίος μας δανείζει τα μάτια του; Τι θα διαλέξεις για την δική σου ιστορία;

Παντογνώστης Αφηγητής:
Τα Υπέρ: 
Είναι η πιο κοινή επιλογή για κάποιον που γράφει παραμύθι, 
Ο παντογνώστης αφηγητής βοηθάει στη δημιουργία "επεισοδίων" σαν μια ταινία, όπου μπορούμε να εισχωρούμε στις ζωές όλων των ηρώων, όχι μόνο του πρωταγωνιστή. Επίσης μπορούμε να σκιαγραφήσουμε καλύτερα τις προσωπικότητες των ηρώων.

Παράδειγμα: 
Η Κοκκινοσκουφίτσα περπατούσε στο δάσος, αλλά δεν ήξερε πως ο λύκος την παρακολουθούσε. Εμείς το ξέρουμε γιατί μας το λέει ο αθέατος αφηγητής, βλέπουμε ταυτόχρονα από δύο οπτικές γωνίες, από αυτή της Κοκκινοσκουφίτσας και αυτή του λύκου. 

Τα Κατά: 
Συχνά ο παντογνώστης αφηγητής περνά σε άλλο επίπεδο πληροφοριών για την πλοκή, μπορεί ακόμα και να καταστρέψει την αγωνία ή το μυστήριο αν δεν χρησιμοποιηθεί σωστά. Η ιστορία κινδυνεύει να γίνει περίπλοκη αν περνά ο συγγραφέας συνεχώς από το ένα "επεισόδιο" στο άλλο.
Για τον συγγραφέα που δεν νιώθει άνετα να δημιουργεί ταυτόχρονα πολλές προσωπικότητες και θέλει να επικεντρωθεί σε κάποιες, αυτός ο τρόπος αφήγησης είναι ένα ρίσκο.
Γενικά ο Παντογνώστης Αφηγητής βοηθά το μαγικό περιβάλλον των παραμυθιών, είναι η τέλεια βάση για δημιουργία "τραγικής ειρωνείας" (όταν ο αναγνώστης γνωρίζει κάτι που ο ήρωας δεν ξέρει ακόμη), και δίνει μια ποικιλομορφία και ενεργητικότητα χάρη στις πολλαπλές ζωές που παρουσιάζει. 
Θέλει μεγάλη ευθύνη για τις πληροφορίες και την σκιαγράφηση των ηρώων όταν είναι παραπάνω από ένας οι βασικοί.

Παράδειγμα: 
Το πιο απλό παράδειγμα που μου έρχεται είναι το βιβλίο του Νταν Μπράουν, το Inferno. Χρησιμοποιεί την ίδια τακτική με τα υπόλοιπα, οδηγεί δηλαδή τον αναγνώστη μέσα από τα μάτια του ήρωα, χωρίς να μιλάει σε πρώτο πρόσωπο, ενώ κάποιες φορές μεταφερόμαστε αλλού και βλέπουμε ότι βλέπει ένας άλλος, δευτερεύον ήρωας. 
Το παράδειγμα αυτό δεν είναι σίγουρα τόσο τρανταχτό όσα τα παραμύθια όπου πραγματικά γνωρίζεις τα πάντα, αλλά σίγουρα δεν είμαστε όλοι παραμυθάδες σε αυτή την παρέα!

Αυτόπτης Μάρτυρας:
Τα Υπέρ: 
Σε μια ιστορία αγωνίας είναι η καλύτερη επιλογή. Βλέπεις, νιώθεις, ακούς, φοβάσαι και αντιλαμβάνεσαι ό,τι και ο ήρωας, μέσα από τα μάτια του, είτε μιλάει ο ίδιος (βλέπε Twilight) είτε ο εστιασμένος μόνο στον ήρωα αθέατος αφηγητής (βλέπε Χάρι Πότερ). 
Είναι πιο εύκολο να ασχοληθείς με τον ήρωα σου, να τον ζυμώσεις καλά και να σου βγει πιο αληθινό από το να πρέπει να κάνεις το ίδιο με ένα σωρό άλλους ήρωες ταυτόχρονα. 
Επικεντρώνεσαι σε αυτόν, κοιτάς μέσα από τα μάτια του και καταφέρνετε να τον δέσεις με τον αναγνώστη όχι πιο πολύ, αλλά σίγουρα πιο εύκολα από ότι με κάποιον σε ιστορία με πολλαπλούς κεντρικούς ήρωες.

Τα Κατά: 
Μπορεί να γίνει βαρετό, χωρίς ροή, υποκειμενικό αν δεν προσέξεις. Αν ο ήρωας είναι "αντιήρωας" μπορεί να μη τον ανεχτεί ο αναγνώστης. 
Αν πάλι είναι καλός ή ουδέτερος, η αντικειμενικότητα του μπορεί να μην είναι ικανή να τραβήξει ενδιαφέρων. Καθώς όλα συμβαίνουν μέσα από τα μάτια του, πρέπει να είμαστε προσεχτικοί. Χρειάζονται πιο πολλές περιγραφές συναισθημάτων, απόψεων, αντιλήψεων, σκέψεων και αυτά είναι υποθέσεις που πρέπει να ελέγξεις άπειρες φορές το πότε, που και γιατί τα βάζεις.
Γενικά είναι μια ωραία επιλογή ο αυτόπτης μάρτυρας, την προτιμώ σε μικρές ιστορίες για να μη γίνετε κουραστικός αφού όλα είναι μέσα από την δική του οπτική γωνία αλλά και σε μεγαλύτερες ιστορίες μπορεί να κάνει θαύματα.

Παράδειγμα: 
Twilight και Χάρι Πότερ όπως είπα, αλλά και Υπερηφάνεια και Προκατάληψη αν δεν κάνω λάθος, όπου βλέπουμε την ζωή της Ελίζαμπεθ Μπένετ, χωρίς να την εξιστορεί η ίδια της.


Ασκηση: Μαγικός παραμυθάς... ή αυτόπτης μάρτυρας;

Μαγικός Παραμυθάς: Γράψε μια μικρή ιστορία, σαν παραμύθι, με μπόλικους ήρωες, και περιέγραψε λίγο από όλα! Δούλεψε την μετάβαση από το ένα πρόσωπο στο άλλο, εγώ βάζω ένα μεγάλο κενό μεταξύ παραγράφων όταν αλλάζω πρόσωπο.

Αυτόπτης Μάρτυρας: Γράψε μια ιστορία που έζησες, σε πρώτο πρόσωπο ή μετέφερε την ιστορία που έγραψες για τον Μαγικό Παραμυθά στα μέτρα ενός ήρωα. Πχ, αντί να βλέπουμε τον λύκο να φοράει την πιτζάμα και να περιμένει την Κοκκινοσκουφίτσα, να βλέπουμε την Κοκκινοσκουφίτσα ενώ πηγαίνει προς το σπίτι της γιαγιάς και σκέφτεται πως κάτι δεν πάει καλά.

ΕΙΚΟΣΤΗ ΤΡΙΤΗ ΑΣΚΗΣΗ

Να συμπληρώσετε τα κενά των ερωτηματικών αντωνυμιών του παρακάτω πίνακα

τίς, τίς, τί
Ενικός αριθμός
	αρσενικό	θηλυκό	ουδέτερο
Ονομαστική	τίς	τίς	τί
Γενική	τίνος,τοῦ	τίνος,τοῦ	τίνος,τοῦ
Δοτική		τίνι,τῷ
Αιτιατική	τίνα		τί
Κλητική	-	-	-
Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική	τίνες	τίνες	τίνα
Γενική	τίνων		τίνων
Δοτική		τίσι(ν)	τίσι(ν)
Αιτιατική	τίνας	τίνας
Κλητική	-	-	-

Ο επίλογος μιας Ιστορίας

Όλοι μας ξέρουμε πόσο σημαντική είναι η αρχή ενός βιβλίου, αυτές οι πρώτες σελίδες που μπορεί να σε κερδίσουν, αλλά μπορεί και να σε αποτρέψουν από το να συνεχίσεις την ανάγνωση.

Τι γίνετε όμως με τον επίλογο ενός βιβλίου;
Πως μπορεί ένα ‘κακό’ (κατά την άποψη μας πάντα) τέλος να σε κάνει νιώσεις για το υπόλοιπο βιβλίο, ακόμα και αν μέχρι πριν το τέλος σου άρεσε;


Για εμένα το τέλος ενός βιβλίου είναι πιο σημαντικό από την έναρξη. Πιστεύω ο,τι εκεί κρύβεται η μαεστρία ενός συγγραφέα, πως δένει όλους τους χαρακτήρες και τις περιπέτειές τους όμορφα και κυρίως: με λογική κατάληξη, χωρίς να μοιάζει πιεσμένη.

Σε αυτό το ποστ θα σας μιλήσω για τα αγαπημένα μου endings, αλλά και για μερικά που δεν μου άρεσαν τόσο.

*Την ιδέα για αυτό το ποστ την πήρα από ένα βιντεάκι απο το κανάλι της Helene στο Youtube. (Δεν μπορώ να κάνω λίνκ.)

1) Sister απο την Rosamund Lupton (Στα ίχνη σου, εκδ. Διόπτρα).
Αυτό μπορώ να το κατατάξω και στις δυο κατηγορίες: Το θεωρώ τρελό out of nowhere twist αλλά με στεναχώρησε πάρα πολύ, τόσο που πρώτη φορά (και μοναδική ) που έκανα αρκετές μέρες να ξεπεράσω το συναίσθημα που μου προκάλεσε.
Η ιστορία είναι η εξής: Όταν η μητέρα της Βεατρίκης την παίρνει τηλέφωνο να της πει ότι εξαφανίστηκε η αδερφή της η Τες, εκείνη παρατάει τα πάντα και πάει από την Αμερική στην Αγγλία για να βοηθήσει. Βυθίζεται τόσο πολύ στην αναζήτηση της αδερφής της που αποξενώνει τους πάντες γύρω της και μπλέκεται σε επικίνδυνα δίχτυα.

2) Pet Sematary απο τον Stephen King (Νεκροταφείο ζώων, Bell).
Θαρρώ το τέλος είναι εξαιρετικό στο να δείξει πόσο πολύ βαθιά στην θλίψη και στην απόγνωση μπορεί να σε ρίξει η απώλεια ενός αγαπημένου ανθρώπου, αλλά και πως κάθε πράξη έχει και τις συνέπειές της και ότι εντέλει, όπως λέει και ένας χαρακτήρας στο βιβλιο ‘Sometimes dead is better’.
Ο King το θεωρεί από τα πιο τρομακτικά του βιβλία και μπορώ να καταλάβω γιατί, έχει πάρει το χειρότερο εφιάλτη ενός γονιού και τον έκανε ‘πραγματικότητα’.
Η ιστορία έχει ως εξής: Μια οικογένεια μετακομίζει σε ένα όμορφο σπίτι κάπου σε μια επαρχιακή πόλη δίπλα σε μια ‘Εθνική Οδό’. Δάσος παντού τριγύρω και πίσω από το σπίτι, πιο βαθιά στο δάσος, υπάρχει το Νεκροταφείο Ζώων. Μόνο που δεν μένουν για πολύ καιρό νεκρά. Η περιοχή εκεί ήταν χιλιάδες χρόνια πριν ιερή.

3)Animal Farm απο τον George Orwell (Η φάρμα των ζώων)
Η φάρμα των ζώων έχει ένα πολύ ξεκάθαρο πολιτικό και κοινωνικό μήνυμα, με ένα πολύ δυνατό τέλος. Για αυτούς που δεν ξέρουν γιατί μιλάει το βιβλίο θα σας δώσω μια ιδέα. Όταν τα ζώα μιας φάρμας αποφασίζουν πλέον ότι δεν θέλουν να δουλεύουν σκληρά και να παίρνει όλα τα κέρδη ο αγρότης, σχεδιάζουν μια επανάσταση και πετυχαίνουν να ανεβάσουν στην εξουσία μια ‘κυβέρνηση’ από ζώα. Δυνατό ανάγνωσμα που δείχνει πολύ ξεκάθαρα ότι μια κυβέρνηση που υποτίθεται ότι ‘θέλει το καλό των σκληρά εργαζομένων’ ίσως και να κρύβει μέσα της ακριβώς το ίδιο πρόσωπο με το τέρας που πολέμησε! Νομίζω πως ήταν γραμμένο εναντίον του Σταλινικού κράτους (μπορεί και να κάνω λάθος).
Αυτοί είναι μερικοί από τους επιλόγους που βρήκα πολύ ενδιαφέροντες και θεωρώ ότι είναι δείγμα συγγραφικού ταλέντου.
Εσάς ποιο τέλος σας συγκλόνισε;


Επιμέλεια Λιάκας Παντελής



ΠΗΓΗ
Cherrybooklish Blog

Συμβουλή Ημέρας: Ο φανταστικός ήρωας.

Συμβουλή της Ημέρας: Ο φανταστικός ήρωας.
Ας παίξουμε τους ντετέκτιβ σήμερα και ας ψάξουμε τις ζωές των ηρώων μας. Φυσικά δεν υπάρχουν από μόνες τους, τις φτιάχνουμε εμείς. Οπότε δεν είναι και πιο εύκολο;
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε κάποια από τα κυριότερα σημεία της ζωής ενός ήρωα γιατί αυτά διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα και την συμπεριφορά του, μπορεί ακόμα και να έχουν άμεση σχέση με την πλοκή της ιστορίας μας και με ό,τι κάνει μέσα σε αυτήν ο ήρωας. 
Έτσι λοιπόν μπορούμε να βρούμε τα κίνητρα, τις ωθήσεις, τους βαθύτερους λόγους που τον έβαλαν να πάρει αποφάσεις και που τον οδήγησαν στο μονοπάτι με τέλος εκεί που αρχίζει το παρόν, δηλαδή το έργο που γράφουμε. 
Επίσης είναι σημαντικό να διαφέρει ο κάθε ήρωας από τον άλλο, αν είναι παραπάνω από ένας. Αλλιώς τα πρόσωπα θα χάνονταν μέσα στο πλήθος και η ιστορία μας θα έμενε χωρίς πρωταγωνιστή.



Άσκηση: Ο φανταστικός ήρωας.
Έχετε βρει ποιο θα είναι το κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας σας; Αυτό που θα μονοπωλεί σχεδόν το ενδιαφέρον του αναγνώστη και που θα ζει τις περιπέτειες και τα γεγονότα της πλοκής; 

Αν όχι:
α) Σκεφτείτε το φύλο, το όνομα και την ιδιότητα του.

β) Σκιαγραφήστε πρόχειρα, προς το παρόν, τον χαρακτήρα και την συμπεριφορά του.

γ) Ανακαλύψτε ποιος θα είναι ο ρόλος του μέσα στην ιστορία.

 
Αν ναι:
α) Δώστε περισσότερο χρώμα στο χαρακτήρα, τις σκέψεις, τον τρόπο που μιλά και αντιδρά σε κάποια κατάσταση.

β) Αποφασίστε αν είναι με τους καλούς ή τους κακούς της υπόθεσης, ή αν είναι ουδέτερος. Ακόμα σκεφτείτε ποια εντύπωσε θέλετε να αφήνει στον αναγνώστη.

γ) Βρείτε τα αρχικά, πρωτόγονα ακόμη σημεία που έρχεται σε επαφή με τους άλλους χαρακτήρες (αν υπάρχουν) και πως συμβιώνει με αυτούς, χωρίς πολλές λεπτομέρειες.

δ) Πολύ σημαντικό: κάντε μια λίστα με τα χαρακτηριστικά της ύπαρξης του: που γεννήθηκε, πότε, πόσο χρονών είναι στο έργο, οικονομική και οικογενειακή κατάσταση και ψυχική ίσως (είναι σημαντικό στις ιστορίες μυστηρίου) που ζει τώρα, τι σχέδια έχει, τι προβλήματα έχει.

ε) Περιγράψτε τον από την κορυφή ως τα νύχια, σαν να ήταν μπροστά σας: μαλλιά, μάτια, μύτη, αυτιά, έκφραση, τικ, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ύψος, πάχος, ρούχα, αναπηρίες αν υπάρχουν και ό,τι άλλο μπορεί να σκεφτείτε.

ΠΡΟΣΟΧΉ: Όλα αυτά δεν είναι υποχρεωτικό να τα αναφέρετε λεπτομερώς στην διήγηση σας, μπορεί να τα περιγράψετε στα γρήγορα ή και καθόλου, ωστόσο βοηθάει να τα έχετε στο μυαλό σας όσο φτιάχνετε τον σκελετό του ήρωα, δίνει μια πιο ολοκληρωμένη, αληθοφανή εικόνα.

Συμβουλή Ημέρας: Τα κεφάλαια μιας ιστορίας.

Η Συμβουλή της Ημέρας: Τα κεφάλαια μιας ιστορίας.

Κάθε ιστορία έχει κεφάλαια. Σε άλλες, μεγάλες ιστορίες, τα κεφάλαια μπορεί να έχουν δικούς τους τίτλους ή αριθμούς ή και τα δύο. Σε κάποιες πιο μικρές, παραμύθια διηγήματα κλπ, μπορεί να μη ξεχωρίζουν τόσο, αλλά πάντα υπάρχουν, όταν το θέμα αλλάζει δραματικά ή υπάρχει ένα μεγάλο κενό μεταξύ παραγράφων. Ο καθένας δίνει όποια μορφή θέλει στα κεφάλαια του. Όμως τί είναι ένα κεφάλαιο;

Κεφάλαιο Πρώτο: 
Η συγκίνηση της Αρχής.
Ένα κεφάλαιο όταν αρχίζει μας κάνει να ανατριχιάζουμε από τις απίστευτες πιθανότητες για την συνέχεια του. 

Κεφάλαιο Δεύτερο: 
Ένα κεφάλαιο κλείνει μέσα του μια μικρότερη ιστορία, με αρχή, μέση και τέλος. (Εκτός αν επίτηδες το αφήσετε να έχει μια πιο ελεύθερη και μυστηριώδη χροιά!)

Κεφάλαιο Τρίτο: 
Σε μια ιστορία με πολλούς ήρωες, το κάθε κεφάλαιο μπορεί να είναι η μετάβαση από ήρωα σε ήρωα. Τώρα είσαι στον έναν, μετά στον άλλο! (Βλέπε Καυτή Σοκολάτα).

Κεφάλαιο Τέταρτο: 
Η αρχή είναι τόσο δύσκολη! (για εμένα Πρέπει να δείξεις το περιεχόμενο του υπόλοιπου κεφαλαίου για να καταλάβει ο αναγνώστης που, πότε και με ποιον βρίσκεται!

Κεφάλαιο Πέμπτο: 
Το τέλος είναι συναρπαστικό! Μου αρέσει προσωπικά να αφήνω υπονοούμενα για το επόμενο κεφάλαιο ή να κλείνω με έναν αστείο ή ειρωνικό τρόπο ή κάτι που τέλος πάντων να προκαλεί συναισθήματα και επιθυμία να αλλάξεις σελίδα!

Κεφάλαιο Έκτο: 
Τα κεφάλαιο είναι όπως είπαμε μικρές ιστορίες. Για αυτό την στιγμή της αποκορύφωσης τους (δεν είναι είναι ανάγκη να είναι δραματική, απλά πάντα υπάρχει, είναι η ψυχή του κεφαλαίου) μη την ζορίζεις πολύ για να βγει! Στρώσε ένα καλά σκηνοθετημένο δρόμο, πέτα την! και άσε τον αναγνώστη να νιώσει αυτό που πρέπει να νιώσει. Στην σωστή όμως στιγμή.

Γενικά, τα κεφάλαια έχουν αρχή, μέση και τέλος (κατά βούληση) και περιλαμβάνουν μικρές ιστορίες και γεγονότα. Δεν είναι ανάγκη να έχουν μόνο μία. Αν είναι περισσότερες τις ζορίζουμε πολύ εύκολα με ένα μεγάλο κενό ή με αριθμούς. Μη ξεχνάτε την ψυχή του κεφαλαίου σας, κάποια στιγμή πρέπει να φανεί!

Παράδειγμα το Καυτή Σοκολάτα, όπου η ηρωίδα και ο εχθρός της ανταλλάζουν κεφάλαια και μιλούν αποκλειστικά ο καθένας μέσα από το δικό του ή στο Inferno, όπου τα επεισόδια κόβονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα σε κεφάλαια για να κρατούν την αγωνία.

Άσκηση: Τα κεφάλαια μιας ιστορίας.
Έχετε σκεφτεί λίγο την ιστορία που θέλετε να γράψετε; 
Την περνάτε μήπως ήδη στο χαρτί αλλά δεν υπάρχει μια ακριβής εικόνα του τι κάνετε; Να μια άσκηση για να βοηθήσει. 
ΠΡΟΣΟΧΉ: Αυτή η άσκηση είναι μόνο για όσους θέλουν να ξέρουν από την αρχή όλο το περιεχόμενο της ιστορίας τους. 
Όσοι θέλουν να ανακαλύπτουν στην πορεία την πλοκή και τα επεισόδια καλό είναι να μην την βάλουν στο μυαλό τους, θα επηρεάσει την μαγεία!
Σκέψου μια φορά, πολύ καλά την ιστορία. Σαν βαθιά ανάσα. Και τώρα χώρισε την στα βασικά της σημεία. 
Πχ. Σταχτοπούτα: 
1) Δούλευε σκληρά 
2)Πήγε στο παλάτι και γνώρισε τον Πρίγκιπα. 
3) Φόρεσε το γοβάκι και ζήσανε αυτοί καλά και εμείς καλύτερα.

Αφού κάνεις αυτό, χώρισε τα βασικά σημεία σε Κεφάλαια. Που θα ξεκινάς και που θα σταματάς; Τι συναίσθημα αφήνεις στον αναγνώστη; Τι είναι αυτό που θα τον κάνει να συνεχίσει στο επόμενο κεφάλαιο; 
Απάντησε σε αυτά τα ερωτήματα όσο πιο συγκεκριμένα μπορείς (αν μπορείς να κρατήσεις σημειώσεις και για τις κινήσεις - φράσεις του ήρωα κάνε το!) γραπτώς ή στο μυαλό σου.

Πρόσεχε τα κεφάλαια να είναι όμοια μεταξύ τους στο μέγεθος τις περισσότερες φορές. 
Δεν φαίνεται ωραίο το ένα να είναι 3 σελίδες και το 33.
Επίσης να ελέγχεις αν πράγματι χρειάζεται να κόψεις το κεφάλαιο. 
Το κάθε κεφάλαιο πρέπει να τελειώνει εκεί που τελειώνει το θέμα του. 
Πχ, δεν μπορούμε να περάσουμε στο επόμενο κεφάλαιο πριν χτυπήσει το ρολόι δώδεκα για την Σταχτοπούτα! (εκτός και αν το κάνουμε για σασπένς) 
Είναι στο χέρι σας να κρίνετε πότε πρέπει να αλλάξει το κεφάλαιο, ανάλογα με το τι εντύπωση θέλετε να αφήσετε.

Κινηματογραφικές βιογραφίες: Μυστικά και ψέματα.

"Είμαι τυχερός που δεν μπορεί να είναι υποψήφιος ο Μότσαρτ αυτή τη χρονιά" σχολίασε ο Μορίς Ζαρ λαμβάνοντας το Όσκαρ μουσικής για το "Πέρασμα στην Ίνδια" το 1984. Η ταινία του Φόρμαν, υποψηφία για 11 αγαλματίδια, κέρδισε τελικά οκτώ, επενδύοντας στις εξωφρενικότητες και τις υπερβολές του πιο ευφυή και επιδέξιου συνθέτη της ιστορίας
 

Amadeus (1984) του Μίλος Φόρμαν





Ένα ακόμη χαρακτηριστικό παράδειγμα πλήρως ανακριβούς κινηματογραφικής βιογραφίας (ή καλύτερα σκιαγράφησης ενός ιστορικού πρόσωπου) που κατάφερε να μαγέψει κοινό και κριτικούς κερδίζοντας πλήθος διακρίσεων, αποτελεί το φιλμ Αμαντέους του Τσέχου σκηνοθέτη Μίλος Φόρμαν (Στη Φωλιά του Κούκου, Υπόθεση Λάρι Φλιντ). Βασισμένο στο ομώνυμοθεατρικό του σεναριογράφου Πίτερ Σάφερ -το οποίο με τη σειρά του προέρχεται από έργο του Αλέξανδρου Πούσκιν- το φιλμ περιγράφει με μάλλον κωμικό και σχετικά ανάλαφρο τόνο την υποτιθέμενη έχθρα ενός από τους μεγαλυτέρους συνθέτες που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα, του αυστριακού Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ με τον διευθυντή της Βασιλικής Ορχήστρας της Βιέννης και της ιταλικής όπερας της αυλής Αντόνιο Σαλιέρι. Μια υπόθεση καθ' όλαφανταστική αφού η θανάσιμη έχθρα των δύο προέρχεται μόνο από τα γραπτά του Πούσκιν και από καμία άλλη ιστορική πηγή. Είναι προφανές λοιπόν ότι οι καλλιτεχνικές ελευθερίες τόσο του σεναρίου όσο και της σκηνοθεσίας, θα μπορούσαν να κατατάξουν το φιλμ σε ένα ξεκάθαρα φιξιονικό δημιούργημα, το οποίο διατηρώντας ίσως κάποια στοιχεία ιστορικής αλήθειας, αποπειράται να ζωγραφίσει με αδρές (και πολλές φορές χοντροκομμένες) γραμμές τη ζωή του πρώτου μουσικού σταρ, του παιδιού-θαύματος που διαμόρφωσε τη μουσική πραγματικότητα, χτίζοντας κάτι που σήμερα θα μπορούσαμε να ορίσουμε ως "καλλιτεχνικό αριστούργημα".



Οδηγημένος από την παράλογη (από ιστορική σκοπιά) πλοκή του Σάφερ, ο Φόρμαν σκηνοθετεί με σχεδόν ανέμελη παιδικότητα εκτονώνοντας συνεχώς την επιδεικτικά ρομαντικοποιημένη υπόθεση με αρκετά χοντροκομμένα κωμικά στοιχεία, παρουσιάζοντας τον Μότσαρτ ως έναν αλαζόνα και αλλοπρόσαλλο νεαρό, ο οποίος μοιάζει να ενδιαφέρεται μονάχα για την καλοπέραση και την κοινωνική του ευημερία. Η γραφή εμποτίζεται από μια ελάχιστα σοβαρή ματιά, αφήνοντας πολλές φορές να εννοηθεί ότι οι ταλαντούχοι μουσικοί χλεύαζαν τις μουσικές απαιτήσεις των αξιωματούχων της αυλής. Η αλήθεια είναι ότι το φαινόμενο Μότσαρτ (ο οποίος ειρήσθω εν παρόδω συνέθεσε για πρώτη φορά στα έξι του χρόνια) αντιμετώπιζε τη μουσική από το θρόνο της καλλιτεχνικής του διάνοιας, όμως η συγγραφή συμφωνιών χωρίς την παραμικρή προσπάθεια και χωρίς προετοιμασία (είναι γνωστό ότι ο Μότσαρτ αντιμετώπιζε προβλήματα με τις τεχνικές της σύνθεσης π.χ. την αντίστιξη) αποτελεί μάλλον υπερβολή.


Πέρα από τη φημολογούμενη θανάσιμη έχθρα που ποτέ δεν υπήρξε (ο Μότσαρτ έξαλλου είχε καλέσει προσωπικά τον Σαλιέρι στην πρεμιέρα του 'Μαγικού Αυλού' και στο προσωπικό του ημερολόγιο βρέθηκαν λόγια μεγάλης συμπάθειας) το σκιτσάρισμα της προσωπογραφίας του Ιταλού μουσουργού είναι σχεδόν ολότελα κατασκευασμένο. Ο ορκισμένος εργένης (έδωσε μέχρι και όρκο αγνότητας σε αντάλλαγμα της απόλυτης μουσικής ευφυΐας) στην πραγματικότητα ήταν πατέρας οκτώ παιδιών, ενώ φημολογείται ότι είχε πολλές ερωμένες. Ήδη από την εναρκτήρια σεκάνς τα ιστορικά λάθη κάνουν την εμφάνισή τους αφού ο Σαλιέρι κατά πάσα πιθανότητα δεν αυτοκτόνησε, ενώ η μικρή τομή στο λαιμό του φαίνεται ότι είχε προέλθει μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα, ύστερα από έναν κλονισμό το 1823.





Η υπονόμευση της καριέρας του Μότσαρτ από τον σχετικά ατάλαντο και αντιπαθή Ιταλό μουσικό (στην πραγματικότητα ο Σαλιέρι υπήρξε μεγάλος συνθέτης και δάσκαλος των σημαντικότερων κλασικών όπως του Μπετόβεν, του Λιστ και άλλων) αποτελεί τον βασικό κορμό του φιλμ, με τον Φόρμαν να εμμένει στην αποδόμηση της προσωπικότητας του Μότσαρτ σε σχέση με την καλλιτεχνική του δημιουργία. Η επιμονή του όμως στην ασυνάρτητη και πολλές φορές εκνευριστική περσόνα του συνθέτη αποσυντονίζει και πολλές φορές σε κάνει να περιπλανάσαι στο υπόβαθρο χάνοντας την ουσία, η οποία δεν μπορεί να είναι άλλη από τη λαμπρότερη καλλιτεχνική ιδιοφυΐα που γνώρισε ποτέ ο κόσμος. Άλλωστε, κανένας -ούτε ο Σαλιέρι ούτε κανείς άλλος- δεν κατάφερε να οδηγήσει τις όπερες του Μότσαρτ σε αποτυχία. Εκστασιασμένοι οι θεατές των "Γάμων του Φίγκαρο" (που στην ταινία παρουσιάζονται ως ένα βαρετό, μακρόσυρτο μαρτύριο) ζητούσαν συνεχόμενα encore, τα οποία τελικά διακόπηκαν μετά από παρέμβαση του Αυτοκράτορα. Ο δε "Δον Τζιοβάνι" που επίσης εντυπώνεται ως παταγώδης αποτυχία, στην πραγματικότητα υπήρξε εντυπωσιακά δημοφιλής.





Δεν μπορείς πάντως να μην αναγνωρίσεις το σκηνοθετικό όραμα του Φόρμαν στην (έστω και φανταστική) σκηνή της συγγραφής του μεγαλύτερου ίσως κλασικού έργου όλων των εποχών, του Ρέκβιεμ σε Ρε ελάσσονα. Παρότι το συγκεκριμένο έργο προφανώς δεν ανατέθηκε στον Μότσαρτ από έναν καμουφλαρισμένο Σαλιέρι αλλά από τον κόμη Βάλζεγκ-Στούπαχ, ο οποίος όντως προσπάθησε να κρατήσει την ταυτότητά του μυστική (αν και ο συνθέτης σχεδόν ευθύς εξ αρχής ήξερε ποιος ήταν), εντούτοις η κινηματογραφική ποιητικότητα της συγκεκριμένης σκηνής χαρίζει τελικά στο ημιτελές αριστούργημα του συνθέτη τον μύθο που του αξίζει. Καθώς ο Σαλιέρι προσπαθεί να πατήσει πάνω στις νότες ακολουθώντας τα αυστηρά οριοθετημένα πλαίσια της σύνθεσης, ο Μότσαρτ στο κρεβάτι του θανάτου υπερβαίνει τα στερεότυπα, κορυφώνοντας τη δραματουργία και μεταβαίνοντας ουσιαστικά από το υλικό στο άυλο, από την φθαρτότητα στην αθανασία, υπό τους ήχους της δικής του επιμνημόσυνης δέησης. Η έκφραση στο βλοσυρό πρόσωπο του Φ. Μάρεϊ Έιμπραχαμ (βραβευμένου με Όσκαρ Ά ανδρικού ρόλου, και συνυποψήφιου με τον Τομ Χαλς στην ίδια κατηγορία) αντικατοπτρίζει υποδειγματικά την μοιραία αναγνώριση μιας από τις μεγαλύτερες μουσικές φυσιογνωμίες της ανθρωπότητας. Αν και τελικώς λίγες είναι οι σκηνές μεγαλείου και η ανυπέρβλητη μουσική επένδυση δεν μπορεί διαρκώς να εξιλεώνει τις γκροτέσκ αστοχίες, ωστόσο το φιλμ χαρακτηρίστηκε ως "ένα γοητευτικό δημιούργημα, κωμικό αλλά γεμάτο τρυφερότητα" κερδίζοντας την 53η θέση στoν κατάλογο με τις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών του Αμερικάνικου Ινστιτούτου Κινηματογράφου.

ΠΗΓΗ

Παναγιώτης Αχτσιόγλου, ExostisPress.gr

Κινηματογραφικές βιογραφίες: Μυστικά και ψέματα.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να μάθει κανείς για την καλλιτεχνική ιδιοφυΐα, το έργο και τη συμβολή στο σινεμά, ίσως του μεγαλύτερου και σίγουρα πιο πρωτοπόρου εκπροσώπου της 'κινούμενης εικόνας'. Κυρίως τα έργα του μιλούν από μόνα τους. Σίγουρα πάντως δεν λέει σχεδόν τίποτε σπουδαίο η ημι-αποτυχημένη βιογραφική απόπειρα του 1992.



Τσάπλιν (1992) του Ρίτσαρντ Ατένμπορο






Υπάρχει μια σημαντική διαφορά ανάμεσα στα δύο αδιαμφισβήτητα διασημότερα σκηνοθετικά έργα του μεγάλου Άγγλου δημιουργού, που πολύ πρόσφατα έφυγε από τη ζωή. Και τα δύο αφορούν τις ζωές ανθρώπων- συμβόλων που έδωσαν άλλη διαστάση, ο καθένας μέσα από το δικό του πεδίο μάχης, στη συνεχή προσωπική άλλα και συλλογική αναζήτηση της ευτυχίας. Όμως, αυτό που διαχωρίζει ξεκάθαρα το υπέροχο 'Γκάντι' του 1983 από το αδύναμο και επίπεδο 'Τσάπλιν' του 1992 δεν είναι τόσο οι ιστορικές του ανακρίβειες, όσο η έλλειψη ουσίας. Η βιογραφία του Ρίτσαρντ Ατένμπορο μοιάζει να μην αναφέρεται στον πυρήνα του καλλιτεχνικού θαύματος, αλλά να αναλώνεται σε κοινότοπα και ίσως αδιάφορα γεγονότα, αποτυπώνοντας ψυχρά την οπτική γωνία κάποιου που είναι απλός παρατηρητής τόσο της φιλμικής εξέλιξης, όσο και της πραγματικής ιστορίας. Πόσο ειρωνικό μπορεί να φαντάζει αυτό! Να κινδυνεύει κάποιος να θεωρήσει τη ζωή του σημαντικότερου ανθρώπου της έβδομης τέχνης, ρηχή και μονοδιάστατη.


Ψάχνοντας μάταια να βρει τη μεγαλοπρέπεια που τον ενέπνευσε, ο σκηνοθέτης βασίζεται σχεδόν μοναδικά (και απ' ότι φάνηκε λανθασμένα) στην αυτοβιογραφία του απόλυτου σταρ των πρώτων δεκαετιών του σινεμά, περιγράφοντας κυρίως την ερωτική ζωή και ελάχιστα τη δημιουργική έκρηξη της καριέρας του Τσάρλι Τσάπλιν. Ακολουθώντας ευθύγραμμα την πορεία του ηθοποιού, λιγότερο μέσα από μερικές ταινίες ορόσημο ('Τα φώτα της πόλης', 'Το χαμίνι', 'Ο χρυσοθήρας', 'Μοντέρνοι καιροί') και περισσότερο μέσα από τους γάμους και τις σχέσεις του με πολύ νεότερες γυναίκες, το φιλμ προσπαθεί αδέξια να συνδέσει κάθε γεγονός στη ζωή αυτής της μεγάλης κινηματογραφικής φυσιογνωμίας με τις εμπνεύσεις των προηγούμενων περιόδων της ζωής του. Χρησιμοποιώντας το φλασμπάκ ως ίσως το μοναδικό προωθητικό μέσο της ιστορίας, δίνει την αίσθηση ότι η ακρίβεια πάνω στο αυτοβιογραφικό βιβλίο (στην πραγματικότητα οι σκηνοθετικές ελευθερίες είναι ελάχιστες) είναι ικανή από μονή της να παρακάμψει τη σκανδαλοθηρική χροιά και την έντονη δραματοποίηση. Ήδη από τις αρχικές σκηνές, πιάνεις τον εαυτό σου να αναρωτιέται για ποιο λόγο κατασκευάστηκε με αυτόν τον προσανατολισμό. Η ίδια η κλειστή και επιφυλακτική στάση του Τσάπλιν απέναντι στην υπερέκθεση της προσωπικής του ζωής μοιάζει να ξεμπροστιάζει τον απλοϊκό τρόπο της αποτύπωσής της στην ταινία.


Ίσως η σημαντικότερη ιστορική του ανακρίβεια να βρίσκεται στο φινάλε του, που ζωγραφίζει έναν Τσάπλιν στην ευρωπαϊκή του εξορία (η βίζα του είχε αρθεί από το αμερικανικό υπουργείο δικαιοσύνης λόγω των αριστερών πολιτικών φρονημάτων του) να μην κάνει πρακτικά τίποτε. Αυτό δεν είναι απολύτως δίκαιο, γιατί εκείνο το διάστημα ο ηθοποιός -ο οποίος υπήρξε σεναριογράφος, σκηνοθέτης και συνθέτης των μουσικών επενδύσεων των δημιουργημάτων του- υπήρξε αρκετά παραγωγικός, σκηνοθετώντας δύο ταινίες. Επίσης, ίσως εσκεμμένα παραλείπεται και ένα σημαντικό επεισόδιο στη σχέση του με τη Μίλφρεντ Χάρις, την οποία και παντρεύτηκε μυστικά ύστερα από υπόνοιες της -δεκαεξάχρονης τότε- ηθοποιού ότι είχε μείνει έγκυος, κάτι το οποίο τελικά αποδείχτηκε ψέμα. Η Μίλφρεντ όντως έμεινε έγκυος κατά τη διάρκεια του γάμου τους, όμως το παιδί τους έζησε μόνο τρεις ημέρες και το ζευγάρι χώρισε οριστικά ένα χρόνο αργότερα.






Συνοψίζοντας, το φιλμ μοιάζει με ένα μεγάλο και χαμένο στοίχημα. Ο Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ, ερμηνεύοντας την εμβληματική προσωπικότητα, πετυχαίνει πολύ περισσότερα απ' ότι κανείς θα φανταζόταν. Δεν είναι μόνο η φυσική ομοιότητα (η οποία αναμφισβήτητα αποτελεί προτέρημα). Είναι το μόνιμα υγρό βλέμμα του ηθοποιού που μαγνητίζει, η ασταθής εσωτερική του ισορροπία, το έντονο συναίσθημα και ταυτόχρονα η ανασφάλεια ενός ανθρώπου που γνωρίζει τόσα πολλά, ενώ ο ίδιος αισθάνεται σαν να μη γνωρίζει απολύτως τίποτα. Ο ίδιος, μαζί με ένα λειτουργικό υποστηρικτικό καστ (κυρίως τον Κέβιν Κλάιν στο ρόλο του Ντάγκλας Φέρμπανκς) μοιάζει να κάνει ότι μπορεί, έχοντας ταυτόχρονα επίγνωση του μύθου που επιχειρεί να ενσαρκώσει. Δυστυχώς όμως, αυτό δεν είναι αρκετό.


Το φιλμ μοιάζει πνιγμένο σε μια διαρκή διαδικασία μελοδραματοποιήσης, αγνοώντας τη δημιουργικότητα της προσωπικότητας. Αν όχι παραβλέποντας, τότε σίγουρα περιθωριοποιώντας τη μοναδική καλλιτεχνική καινοτομία στην οποία βάσισε τη δικαιολογημένη φήμη του ο σπουδαίος ηθοποιός: την ανακάλυψη και κατασκευή ενός καλλιτεχνικού άλτερ έγκο χωρίς όνομα, χωρίς διεύθυνση, αλλά με χαρακτηριστική ιδιότητα. Ενός μικρού-μεγάλου ανθρώπου που τολμά να ονειρεύεται. Που κλέβει από μια κοινωνία που τον πετά στο περιθώριο το δικαίωμα να γελά, να κάνει λάθη, να λέει τη γνώμη του, να δακρύζει και να μελαγχολεί. Μιας περσόνας λεπτομερώς σχεδιασμένης, που υπερέβη τα κλισέ της εποχής και απέδειξε ότι η τέχνη (και ιδιαίτερα αυτή του κινηματογράφου) ζει και αναπνέει μέσα από τη δημιουργικότητα, από την αντισυμβατικότητα της καινοτομίας, μέσα από αυτούς που μαθαίνουν να ζουν έξω από το παιχνίδι.


Αντιπροσωπεύοντας το αδύνατο που τελικά πραγματοποιείται.





*αναδημοσίευση από το "σινεμά"

 

ΠΗΓΗ 

Παναγιώτης Αχτσιόγλου, ExostisPress.gr

Μήνυμα του ετοιμοθάνατου ποιητή στη νεολαία – Μπ.Μπρέχτ

Εσείς οι νέοι άνθρωποι των εποχών πού έρχονται
Καί της καινούργιας χαραυγής πάνω στις πολιτείες
Πού δε χτίστηκαν ακόμα, καί σεις
Πού δε γεννηθήκατε, ακούστε τώρα
Τη φωνή τη δική μου, πού πέθανα
Όχι δοξασμένα.
‘Αλλά
Σάν τόν αγρότη πού δέν όργωσε το χωράφι του
Καί τον χτίστη πού ξετσίπωτα το ‘βαλε στά πόδια
Σάν είδε την τρύπια στέγη,


Έτσι κ’ εγώ,
Δέ βάδισα με την εποχή μου, ξόδεψα τίς μέρες μου,
Καί τώρα πρέπει νά σας παρακαλέσω
Νά πείτε εσείς αυτά πού δεν ειπώθηκαν,
Νά κάνετε αυτά πού δεν έγιναν, καί μένα
Γρήγορα νά με ξεχάσετε, σας παρακαλώ,
Γιά νά μήν παρασύρει καί σας
Το δικό μου κακό παράδειγμα.


 Αχ, γιατί κάθησα στων στείρων το τραπέζι
Τρώγοντας το φαΐ
Πού αυτοί δεν ετοίμασαν;
 Αχ, γιατί ξόδεψα τα καλύτερα μου λόγια
Στη δική τους
Άσκοπη κουβέντα. Έξω όμως
Διάβαιναν οι άδίδαχτοι
Διψασμένοι νά μάθουν.


Αχ, γιατί
Τα τραγούδια μου δεν υψώνονται στα μέρη εκείνα
Πού θρέφουν τίς πολιτείες, εκεί
Πού ναυπηγούνται τα καράβια;
Γιατί δεν υψώνονται
Απ’ τίς γρήγορες ατμομηχανές
Σάν τον καπνό
Πού αφήνουν πίσω τους στον ορίζοντα;


Γιατί ο δικός μου λόγος
Είναι στάχτη και μεθυσμένου παραλήρημα στο στόμα
Εκείνων πού είναι χρήσιμοι καί δημιουργικοί.


Ούτε μιά λέξη
Δέν ξέρω νά πω σέ σας, γενιές των εποχών πού έρχονται,
Μήτε μιά υπόδειξη δε θα μπορούσα νά σάς κάνω
Μέ δάχτυλο τρεμάμενο,
Γιατί πώς το δρόμο νά δείξει
 Αυτός πού δεν τον διάβηκε!


 Γι’ αυτό σε μένα που τη ζωή μου
Έτσι σπατάλησα άλλο δε μένει
Παρά νά σας ζητήσω
Νά μή δώσετε προσοχή σε λέξεις
Πού βγαίνουν από το δικό μας
Σάπιο στόμα, μήτε καί συμβουλή
Καμιά νά μη δεχτείτε
‘Απ’ αυτούς πού στάθηκαν τόσο ανίκανοι,
‘Αλλά μόνοι σας ν’ αποφασίσετε
Ποιό τό καλό για σάς καί τί σάς βοηθάει
Τόν τόπο νά χτίσετε πού εμείς αφήσαμε
Νά ρημάξει σαν την πανούκλα,
Καί για νά κάνετε τίς πολιτείες
Κατοικήσιμες.



M. Μπρέχτ.

Συμβουλή Ημέρας: Το Περιβάλλον της Ιστορίας.

Ο αναγνώστης έχει 6 αισθήσεις, μία πάνω από τους συγγραφείς. Έχει αφή, όραση, ακοή, όσφρηση, γεύση και... φαντασία! Για να μείνει ικανοποιημένος λοιπόν, τα έργα μας πρέπει να έχουν λίγο από όλα αυτά. Και όλα μαζί μας κάνουν το Περιβάλλον της Ιστορίας.

Αφή: 
Δεν εννοώ φυσικά ότι θα ψηλαφίζει το χαρτί του βιβλίου. Μέσα στην ιστορία μας η ύλη που περιβάλλει τον ήρωα έχει την αντίστοιχη αφή του τοπίου. Στο Ανεμοδαρμένα Ύψη, ο τίτλος μας δίνει αμέσως εικόνα, ήχο αλλά και υφή, αυτή των ταλαιπωρημένων βράχων. Και μέσα στην ιστορία, μπορούμε να νιώσουμε στα πόδια μας το ανώμαλο έδαφος. Αυτή είναι η αφή.

Όραση: 
Τα μάτια του ήρωα είναι τα μάτια του αναγνώστη. Σαν προβολείς στοχεύουν τα πάντα και μας περνά την εικόνα. Ταυτόχρονα και την αίσθηση του κάθε τοπίου. Στον Άρχοντα των Μυγών, το παραδείσιο νησί με το απέραντο γαλάζιο ωκεανό μας προσφέρει μια εικόνα στο μυαλό μας και ένα όμοιο συναίσθημα. Αυτή είναι η όραση.

Ακοή: 
Είναι οι λεπτομέρειες που κάνουν τον πρωταθλητή. Δεν μιλάμε για τους ήχους, αναφερόμαστε σε αυτούς. Το κελάρυσμα του νερού ή το φτερούγισμα των κορακιών, το θρόισμα των δέντρων έρχονται πλαγίως για να τονίσουν το περιβάλλον και να γαργαλίσουν τις αισθήσεις του αναγνώστη. Στην Τζέιν Έυρ, καταλαβαίνουμε πόσο σημαντικοί είναι οι ήχοι, όχι μόνο της φύσης αλλά και του ανθρώπινου παράγοντα, όταν η ηρωίδα ακούει μέσα στη μέση της νύχτας βήματα και βογκητά από το τελευταίο όροφο του αρχοντικού.

Όσφρηση: 
Όπως και η ακοή, είναι δευτερεύοντες αισθήσεις αλλά πολύ βοηθητικές για να αποδώσει ο συγγραφέας το τοπίο. Η μυρωδιά της αποσύνθεσης είναι χαρακτηριστικό του ότι κάτι δεν πάει καλά ενώ ένα άρωμα στον αέρα βοήθησε πολλές φορές τον Σέρλοκ Χολμς να αναγνωρίσει τον δράστη. Μάστερ των αρωμάτων δεν ήταν όμως ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, αλλά ο Πάτρικ Ζίσκιντ και το βιβλίο του Το Άρωμα, όπου μεταφράζει τον κόσμο σε μυρωδιές.

Γεύση: 
Συχνά χρησιμοποιείτε σε περιπτώσεις ανάγκης και μόνο όταν υπάρχει λόγος. Το φαγητό είχε μυστηριώδη γεύση, μπορεί να ήταν δηλητηριασμένο. Αναγνώριση κάποιου υλικού ή συστατικού με την γεύση ή ακόμη και αφύπνιση αναμνήσεων. Στο Καυτή Σοκολάτα, όχι μια ανάμνηση αλλά η γεύση βοήθησε να αναστηθούν οι ζωές δεκάδων ανθρώπων.

Φαντασία: 
Και φτάσαμε στο πιο υπέροχο από όλα. Η φαντασία λειτουργεί στον αναγνώστη διαφορετικά από ότι στους άλλους ανθρώπους. Εμείς την έχουμε για να ονειρευόμαστε και να δημιουργούμε μα για εκείνους είναι ακόμη μία αίσθηση που τους βοηθά να κατανοούν όσα εμείς γράφουμε. 
Όπως με τις 5 αισθήσεις κατανοούμε όλοι τον κόσμο που ζούμε, έτσι και με την Φαντασία γεμίζουμε τα κενά σε μια ιστορία. Κενά που πρέπει να αφήνει ο συγγραφέας για να δίνει την ευκαιρία στον αναγνώστη να γίνετε μέρος της ιστορίας, να την κάνει δική του, να νιώσει όμορφα μαζί της. Αλλιώς έχουμε μόνο ένα κουρασμένο αναγνώστη που απλά πηγαίνει μηχανικά όπου θελήσουμε, λέει ό,τι θέλουμε και σκέφτεται ό,τι θέλουμε. 
Τα κενά και τα υπονοούμενα σε μια ιστορία είναι απαραίτητα όπως στα αστυνομικά έργα που η λύση αργεί να έρθει και τα στοιχεία αραδιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε ο αναγνώστης να προσπαθεί να λύσει το μυστήριο πριν τον ήρωα! Αυτό κάνει την ιστορία συναρπαστική!

Παράδειγμα δεν βάζω για την Φαντασία. Κάθε καλό έργο έχει μέσα του την φωλιά που περιμένει την Φαντασία να ξαπλώσει. Ελπίζω κάποια στιγμή να φωλιάσει και στην δική σας ιστορία!


Άσκηση: Το Περιβάλλον της Ιστορίας.
Γράψε μερικές μικρές ιστορίες των 5-10 χειρόγραφων σελίδων με τα παρακάτω θέματα, προσπαθώντας να ενσωματώσεις στο Τοπίο τις 6 αισθήσεις. (αφή, ακοή, γεύση, όραση, όσφρηση και φαντασία).

1) Ο αχυρώνας.
2) Ο βάλτος με τα κοράκια.
3) Εκδρομή στο λιβάδι.
4) Ο λόφος με τις πεταλούδες.
5) Το έρημο σπίτι.
6) Το μυστήριο της σπασμένης γέφυρας.

Δεν χρειάζεται η πλοκή να έχει συνοχή και νόημα. Μπορείτε να είστε όσο παράλογοι θέλετε σε αυτές τις ιστορίες! Το νόημα της άσκησης είναι να μπορέσετε να περιγράψετε το τοπίο ερεθίζοντας τις αισθήσεις του αναγνώστη. Μπορείτε να επικεντρωθείτε σε μία σε κάθε ιστορία από αυτές ή να τις βάλετε όλες μαζί σε κάθε μία ή όπως θέλετε εσείς!

Συμβουλή Ημέρας: Μυθιστόρημα, νουβέλα ή διήγημα;

Η Συμβουλή της Ημέρας: Μυθιστόρημα, νουβέλα ή διήγημα;

Ξεκινάς να γράψεις. Πολύ ωραία. Όμως τί ακριβώς να γράψεις; Κάτι μεγάλο; Κάτι μικρό ίσως; Και στην τελική τι διαφορά έχουν τα μυθιστορήματα από τις νουβέλες και τα διηγήματα; 
Δείτε εδώ:

Μυθιστόρημα: 
Ονομάζουμε το πεζογράφημα (όχι δηλαδή ποίηση) το οποίο προέρχεται εξ ολοκλήρου από την φαντασία του συγγραφέα. Φυσικά μπορεί να περιέχει αληθινά στοιχεία ή ιστορικά γεγονότα αλλά τότε μιλάμε για άλλη κατηγορία, για το Ιστορικό μυθιστόρημα. 
Ένα μυθιστόρημα λοιπόν περιέχει μια ιστορία, ήρωες, πλοκή, αρχή, μέση και τέλος. 
Μπορεί να περιγράφει πολλά χρόνια ζωής (πχ: ) ή μόνο 24 ώρες (πχ: Κώδικας Da Vinci). 
Αυτό που το κάνει μυθιστόρημα όμως είναι το μέγεθός του, ο μέσος όρος είναι οι 250 σελίδες. 
Επίσης η πλοκή είναι συνήθως μεγάλη και με περισσότερους χαρακτήρες και γεγονότα. 
Είναι απαραίτητο για την καλή δομή του να έχει ευδιάκριτη αρχή, μέση και τέλος.

Νουβέλα: 
Αμέσως επόμενη στη σειρά μεγέθους έρχεται η Νουβέλα με μέσο όρο σελίδων τις 100 (πάνω κάτω). Έχει την γενική μορφή ενός μυθιστορήματος όμως σε πιο σύντομη και απλουστευμένη έκδοση. Φέρει τα ίδια χαρακτηριστικά και ιδιότητες και θεωρείται αυτόνομο βιβλίο.

Διήγημα: 
Τα αγαπάμε για την χαριτωμένη διάρκεια τους, μικρά ώστε να μην κουράζουν αλλά αρκετά μεγάλα ώστε να συναρπάζουν. 
Κάποιος που θέλει να ασχοληθεί με διηγήματα πρέπει να έχει στο μυαλό του πως φτάνουν συνήθως ως τις 50 σελίδες (αριθμός από μόνος του μεγάλος για ένα διήγημα) ενώ ξεκινούν από τις 5 - 10 σελίδες. 
Δεν έχουν τον κατάλληλο χώρο για πολύ ανάπτυξη πλοκής ή χαρακτήρων, εκτός και αν ο συγγραφέας θελήσει να συμπυκνώσει την ιστορία του σε περίληψη. 
Είναι και αυτό ένα στιλ. Να έχετε στο νου σας ότι δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει αρχή ή τέλος, όπως στα μυθιστορήματα. Πολλά από τα πιο υπέροχα διηγήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας ξεκινούν σαν καλοκαιρινή καταιγίδα και σταματούν τόσο άξαφνα, σαν χαστούκι. 
Παράδειγμα: Ιταλό Καλβίνο: Τελευταίο έρχεται το Κοράκι. Επίσης, να σημειώσω ότι δεν μπορούν να δημοσιευθούν από εκδοτικούς οίκους αυτόνομα αλλά σε "συλλογές".

Βινιέτα: 
Σχετικά άγνωστη κατηγορία. Πρόκειται για μικροσκοπικά χειρόγραφα των 5 σελίδων όπου συνήθως ο συγγραφέας ξεσπά μια ιδέα του, ένα όνειρο, ένα "κάτι" που του έκανε εντύπωση ή απλά ήθελε να το γράψει σε χαρτί. Μπορούν να κρύβουν μεγάλη μαγεία μέσα τους.
Για όσους ξεκινούν τώρα να γράφουν, αυτός ο πίνακας δίνει μια ιδέα για της υπέροχες επιλογές!
 



Άσκηση: Μυθιστόρημα, νουβέλα ή διήγημα;
Επέλεξε ένα θέμα, ό,τι σου αρέσει και ξεκίνα να το γράψεις σε μορφή Βινιέτας. 
Αφού τελειώσεις, μελέτησε τα καίρια σημεία του έργου και προσπάθησε να το μετατρέψεις σε ένα Διήγημα (10 με 15 σελίδες). Αυτό το διήγημα τώρα μετέτρεψε το με την φαντασία σου σε Νουβέλα και μετά σε Μυθιστόρημα. 

Παρατήρησε:
1) Ποια κομμάτια κράτησες από την Βινιέτα ως το Μυθιστόρημα;

2) Τι είδους πρόσθετες πληροφορίες έβαλες για να μεγαλώσεις την πλοκή; ( Έβαλες;)

3) Πόσο μεγέθυνες την ζωή και τον χαρακτήρα και τα ερεθίσματα προς τον αναγνώστη;

4) Μήπως κάπου έβαλες περιττά στοιχεία και παρέλειψες κάποια πιο σημαντικά;

Αυτή η άσκηση μας δείχνει το πως κατανοούμε την έννοια του "σημαντικού" σε ένα χειρόγραφο. 
Όσο πιο μικρή ιστορία γράφουμε, τόσο πιο πολύ πρέπει να σκάψουμε και να βρούμε το ζουμί, την καρδιά που πρέπει να αναδείξουμε.

Συμβουλή Ημέρας: Οι Μεγάλες και οι Μικρές Προτάσεις.

Η Συμβουλή της Ημέρας: Οι Μεγάλες και οι Μικρές Προτάσεις.


Τα δύο αυτά είδη προτάσεων μπορούν να χωρέσουν και να προσαρμοστούν σε κάθε είδος έργου. Καθώς έχουν διαφορετικές ιδιότητες και μορφές όμως, πρέπει να γνωρίζουμε που ταιριάζουν καλύτερα. 

Οι Μικρές Προτάσεις ή αλλιώς Βραχυπερίοδος λόγος:
Είναι εξαιρετικά βοηθητικές οι μικρές, ολοκληρωμένες προτάσεις σε ιστορίες μυστηρίου και αγωνίας, ειδικά όταν φτάνουμε στο σημείο της κορύφωσης. Σαν αναστατωμένη φωνή, η μικρή πρόταση προσδίδει μια αγωνία στην ροή του λόγου και νιώθουμε την ενέργεια που εκπέμπει. Το πρόβλημα όμως φαίνεται όταν αρχίζει να γίνεται κουραστική η επανάληψη ρημάτων και προσώπων. Για αυτό το λόγο και οι μεσαίου μεγέθους προτάσεις είναι προτιμότερες για το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας, αφήνοντας τις μικρές, συνεχόμενες ίσως προτάσεις για το σημείο του σασπένς.

Οι Μεγάλες Προτάσεις ή αλλιώς Μακροπερίοδος λόγος:
Βοηθούν στην ομαλή σταθερή περιγραφή ενός τοπίου ή μιας κατάστασης. Δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε για κάποιο άσχημο γεγονός. Η έλλειψη μικρών προτάσεων μπορεί να καλυφτεί μες τις κατάλληλες λέξεις για να δείξουμε τον πόνο και την οδύνη καμιά φορά. Με τις μεγάλες προτάσεις κάνουμε καμιά φορά επίδειξη γραμματικής και συντακτικής ευελιξίας, συνδυάζουμε κύριες με δευτερεύουσες, πολλαπλά νοήματα ή περιεχόμενα, μπορεί να αλλάζουμε και θέμα μέσα στην ίδια πρόταση καμιά φορά, όπως τώρα που σας ενημερώνω ότι γράφω από το σαλόνι του σπιτιού μου, όμως αυτό μπορεί να κρύβει παγίδες. Αν δεν προσέχουμε το νόημα μπορεί να χαθεί πολύ εύκολα. Να μη γνωρίζουμε που βρισκόμαστε μέσα στην πρόταση, να κάνουμε λάθη στην σύνταξη ή ακόμη και να ξεχάσουμε τί θέλαμε να πούμε (μου έχει συμβεί πολλές φορές.) Ο Μακροπερίοδος λόγος λοιπόν δεν είναι για τους πρωτάρηδες, θέλει πολύ δουλειά για να ελεγχθεί, αλλά όταν γίνει αυτό, μπορεί να δώσει έναν αέρα κουλτούρας και δεξιοτεχνίας στα κείμενα σας.



Άσκηση: Οι Μεγάλες και οι Μικρές Προτάσεις.
Γράψτε δυο μικρές παραγράφους όπου θα περιγράφετε έναν αγώνα ποδοσφαίρου, δυο σκυλιά που μαλώνουν ή κάτι παρόμοιο. Την μία παράγραφο γράψτε την με μικρές, κοφτές προτάσεις, σαν να βλέπετε το συμβάν μπροστά σας και την άλλη με μεγάλες προτάσεις, σαν να περιγράφετε τι είδατε χτες.

Παράδειγμα 1: 
"Ο σκύλος άρπαξε την παντόφλα και έτρεξε σαν τρελός. Έτρεξε, έτρεξε, βγήκε στον δρόμο με φόρα. Ένα αμάξι κόρναρε και σταμάτησε λίγο πριν τον πατήσει. Ο σκύλος γρύλισε. Έβαλε την ουρά στα σκέλια και έτρεξε πίσω στην αυλή."

Παράδειγμα 2: 
"Με το που άρπαξε την παντόφλα στα δόντια του, ο σκύλος άρχισε να τρέχει σαν τρελός προς τον δρόμο χωρίς να δει το αμάξι που ερχόταν καταπάνω του και που ευτυχώς πρόλαβε να φρενάρει εγκαίρως. Ο σκύλος πάγωσε από τον τρόμο του και γρύλισε όμως συνήλθε γρήγορα και βάζοντας την ουρά στα σκέλια έτρεξε πάλι πίσω στην αυλή"