ΕΚΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ

Αδίδακτο κείμενο Ξενοφῶντος Ἀπομνημονεύματα

Βιβλίο ∆, κεφ. VIII, § 8-9 
(Πανελλήνιες 2010)

 

Εἰ δὲ βιώσομαι πλείω χρόνον, ἴσως ἀναγκαῖον ἔσται

τὰ τοῦ γήρως ἐπιτελεῖσθαι καὶ ὁρᾶν τε καὶ ἀκούειν ἧττον καὶ διανοεῖσθαι χεῖρον καὶ δυσμαθέστερον ἀποβαίνειν καὶ ἐπιλησμονέστερον, καὶ ὧν πρότερον βελτίων ἦν, τούτων χείρω γίγνεσθαι· ἀλλὰ μὴν ταῦτά γε μὴ αἰσθανομένῳ μὲν ἀβίωτος ἂν εἴη ὁ βίος, αἰσθανόμενον δὲ πῶς οὐκ ἀνάγκη χεῖρόν τε καὶ ἀηδέστερον ζῆν; Ἀλλὰ μὴν εἴ γε ἀδίκως ἀποθανοῦμαι, τοῖς μὲν ἀδίκως ἐμὲ ἀποκτείνασιν αἰσχρὸν ἂν εἴη τοῦτο· εἰ γὰρ τὸ ἀδικεῖν αἰσχρόν ἐστι, πῶς οὐκ αἰσχρὸν καὶ τὸ ἀδίκως ὁτιοῦν ποιεῖν;

-----------

τὰ τοῦ γήρως ἐπιτελοῦμαι= υφίσταμαι τα βάρη του γήρατος

Γ1.

Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του κειμένου.

Μονάδες 20 
 

Γ2.

Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από

τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: 
 

πλείω: τη δοτική του πληθυντικού του αρσενικού γένους

στον θετικό βαθμό. 
 

γήρως: τη δοτική του ενικού. 
 

δυσμαθέστερον: την αιτιατική του ενικού του θηλυκού

γένους στον θετικό βαθμό. 
 

ταῦτα: την αιτιατική του πληθυντικού στο αρσενικό γένος. 
 

Ἐμὲ: τη γενική πληθυντικού δευτέρου προσώπου. 
 

ὁρᾶν: το τρίτο ενικό πρόσωπο παρατατικού στην ίδια φωνή. 
 

Ἀποβαίνειν: το δεύτερο ενικό πρόσωπο προστακτικής

αορίστου δευτέρου στην ίδια φωνή. 
 

Γίγνεσθαι: το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο ευκτικής

αορίστου δευτέρου. 
 

Αἰσθανόμενον: το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής

παρακειμένου στην ίδια φωνή. 
 

Ἀδικεῖν: το απαρέμφατο αορίστου στην ίδια φωνή.

Μονάδες 10 
 

Γ3α.

Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω

λέξεων:

ἐπιτελεῖσθαι, πρότερον, τούτων, ἀβίωτος, ἐμὲ, ὁτιοῦν.

(Μονάδες 6) 
 

Γ3β.  
«ἀλλὰ μὴν ταῦτά γε μὴ αἰσθανομένῳ μὲν ἀβίωτος ἂν εἴη ὁ βίος»: να αναγνωρίσετε τον λανθάνοντα υποθετικό λόγο και να τον αναλύσετε.

(Μονάδες 4)

Μονάδες 10

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 

Γ1.

Αν λοιπόν, θα ζήσω περισσότερο καιρό,ίσως θα είναι αναγκαίο να υφίσταμαι τα βάρη του γήρατος, και να βλέπω και να ακούω λιγότερο και να σκέφτομαι χειρότερα και να μαθαίνω πιο δύσκολα και να ξεχνώ πιο εύκολα και από όσους ήμουν καλύτερος πρωτύτερα από αυτούς να γίνομαι χειρότερος. Αλλά όμως αν δεν αντιλαμβάνομαι τουλάχιστον αυτά, δεν είναι δυνατόν να ζήσω τη ζωή μου, και αν από την άλλη αντιλαμβάνομαι (αυτά) πως δεν είναι αναπόφευκτο να ζω χειρότερα και πιο αποτρόπαια; Αλλά όμως αν βέβαια θα καταδικαστώ σε θάνατο άδικα, γι'αυτούς που με σκότωσαν άδικα θα είναι ντροπιαστικό αυτό. Γιατί αν η αδικία είναι ντροπή, πως δεν είναι αισχρό και το να κάνει (κάποιος) οτιδήποτε άδικα;   

Γ2.

πλείω: τοῖς πολλοῖς

γήρως: τῶ γῆρα

δυσμαθέστερον: τήν δυσμαθῆ

ταῦτα: τούτους

Ἐμὲ: υμῶν

ὁρᾶν: εώρα

Ἀποβαίνειν: ἀπόβηθι

Γίγνεσθαι: γενοίμεθα

Αἰσθανόμενον: ᾔσθηνται

Ἀδικεῖν: ἀδικῆσαι

Γ3α.

ἐπιτελεῖσθαι: ονοματικό άναρθρο τελικό απαρέμφατο που λειτουργεί ως υποκείμενο στην απρόσωπη έκφραση ἀναγκαῖον ἔσται. Υποκείμενο εμέ (ετεροπροσωπία λόγω αναγκαστικής απρόσωπης σύνταξης)

πρότερον: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἦν
 

τούτων: Ονοματικός ετερόπτωτος προσδιορισμός ως γενική συγκριτική στο συγκριτικό βαθμό χεῖρω. Λειτουργεί ως κατ' επανάληψη όρος στην δευτερεύουσα αναφορική πρόταση (ὧν πρότερον βελτίων ἦν).

ἀβίωτος: Κατηγορούμενο που αναφέρεται στο υποκείμενο ὁ βίος μέσω του συνδετικού ρήματος ἂν εἴη.  
 

ἐμὲ: Αντικείμενο στη μετοχή τοῖς ἀποκτείνασιν

ὁτιοῦν: Σύστοιχο αντικείμενο στο τὸ ποιεῖν

  

Γ3β
Υπόθεση: μὴ αἰσθανομένῳ (υποθετική μετοχή που αναλύεται σε δευτερεύουσα υποθετική μετοχή της μορφής: εἰ μὴ αἰσθανοίμην (ει +απλή ευκτική)

Απόδοση: ἂν εἴη (ἀβιώτος), δυνητική ευκτική  
Είδος: Απλή σκέψη του λέγοντος