ΠΑΙΔΕΙΑ

	Δεν ξέρω ίσως οι κύριοι κριτές θέλουν να βλέπουν τον κόσμο διαφορετικά, χωρίς προβλήματα ή δεν δέχονται κριτικές πάνω στο θέμα της Παιδείας !)   Παιδεία είναι η ανατροφή και η εκπαίδευση των παιδιών και των νέων ανθρώπων. Είναι όλα τα μέσα με τα οποία επιτυγχάνεται η μόρφωση και η καλλιέργεια του ανθρώπου, με σκοπό την δημιουργία μιας δυνατής και ελεύθερης προσωπικότητας. Η ανισότητα εκφράζεται μέσα από αρνητικές έννοιες όπως είναι ο Ρατσισμός, η ηττοπάθεια, η ξενοφοβία καθώς και οι διακρίσεις με βάση το φύλο, τη γλώσσα, την εθνικότητα, τη θρησκεία, την κοινωνική, αλλά και την οικονομική θέση.  Ανισότητα είναι η κοινωνική και η πνευματική ήττα του ανθρώπου. Είναι εμφανές και ευνόητο ότι οι δύο έννοιες είναι αντιφατικές μεταξύ τους και επομένως - θεωρητικά τουλάχιστον- δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Το ερώτημα είναι κατά πόσο η αντιφατικότητα αυτή αφορά και στην πράξη ή περιορίζεται μόνο στην θεωρία.  Σύμφωνα με τους φιλοσόφους μας μόνο η παιδεία μπορεί να πάει τον άνθρωπο μπροστά, μόνο με την παιδεία μαθαίνει ο άνθρωπος να σέβεται την διαφορά, και ο σεβασμός στην διαφορά είναι αυτός που προωθεί την ισότητα. Ωστόσο πολλά παιδιά υποφέρουν εξαιτίας της διαφοράς τους, όπως είναι τα παιδιά στο Αφγανιστάν, στο Πακιστάν, στην Αλβανία ακόμα και τα παιδιά τα πλαίσια των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.    Σε κάθε γωνιά της γης μπορεί να διαπιστώσει κανείς ότι ασκείται παιδεία ανισότητας.   Τα Συντάγματα των περισσότερων χωρών, καθώς και οι καταστατικοί χάρτες και οι διακηρύξεις όλων των Διεθνών Οργανισμών προστατεύουν, μέσα από τα άρθρα τους, την ισότητα στην παιδεία και την εκπαίδευση.  Στο άρθρο 26 Παρ. 1 της Γενικής Συνέλευσης του Ο.Η.Ε. αναφέρεται:  «Καθένας έχει το δικαίωμα στην εκπαίδευση». Πώς γίνεται ωστόσο να υπάρχουν εκατομμύρια παιδιά στον κόσμο, τα οποία δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, επειδή στις χώρες τους γίνονται διακρίσεις εθνικότητας, θρησκείας, ακόμα και φύλου; «Η Εκπαίδευση πρέπει να παρέχεται δωρεάν, τουλάχιστον στη στοιχειώδη και βασική βαθμίδα». Πώς δικαιολογείται τότε το γεγονός, ότι σε πολλά παιδιά λείπουν τα βιβλία ακόμη και τα τετράδια; Και σε πολλά σχολεία η υλικοτεχνική οικοδομή, ακόμα και η θέρμανση και οι κιμωλίες;  Γιατί ακριβώς λείπουν τα χρήματα για όλα αυτά;  «Η πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση πρέπει να είναι ανοιχτή σε όλους, υπό ίσους όρους, ανάλογα με την ικανότητα τους».  Γνωρίζουμε ωστόσο ότι πολλοί νέοι λόγο των διακρίσεων που αναφέρθηκαν, δεν έχουν την δυνατότητα εισαγωγής στα Α.Ε.Ι. «Η εκπαίδευση πρέπει να αποβλέπει στην πλήρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας και στην ενίσχυση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πρέπει να προάγει την κατανόηση, την ανεκτικότητα και την φιλία, ανάμεσα σε όλα τα έθνη και σε όλες τις θρησκευτικές ομάδες και να ευνοεί την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του ΟΗΕ για τη διατήρηση της ειρήνης». Πρέπει, αλλά δυστυχώς δεν λειτουργεί κατά αυτόν τον τρόπο, όταν στις περισσότερες χώρες δεν διδάσκονται η ιστορία και ο πολιτισμός όλων των λαών, όταν η προσέγγιση στις άλλες θρησκείες γίνεται με μισαλλοδοξία, όταν μέσα από την παιδεία καλλιεργείται όχι το πνεύμα της ειρήνης αλλά εκείνο της αντιπαλότητας με τους άλλους λαούς, όταν αλλοδαποί μαθητές στις χώρες υποδοχής τους δεν μπορούν από την πλευρά τους να έχουν πρόσβαση στο δικό τους πολιτισμό. Ας ρίξουμε μια ματιά και στις σχετικές διατάξεις του δικού μας συντάγματος και ας αναρωτηθούμε μήπως υπάρχει κάποια αντιφατικότητα.  Στο άρθρο 16 Παρ. 2 αναφέρεται:    «Η Παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική διαγωγή των ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και την διάπλαση τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες».    Εφόσον λοιπόν για το κράτος αποτελεί βασική αποστολή, τότε γιατί υπάρχουν σχολεία στην Ελλάδα χωρίς την απαραίτητη υποδομή (διαδικτυακή σύνδεση, εργαστήρια), χωρίς καθηγητές, χωρίς αίθουσες, χωρίς θέρμανση;         Στο άρθρο 16 Παρ. 3 αναφέρεται: «Τα έτη υποχρεωτικής φοίτησης δεν μπορεί να είναι λιγότερα από εννέα».     Αν υπήρχε ο κατάλληλος έλεγχος από την πλευρά των κυβερνήσεων αλλά και από την πλευρά των δικαστικών αρχών, δεν θα μιλούσαμε για 10.000 Μαθητές που εγκαταλείπουν κάθε χρόνο το ελληνικό σχολείο, διαρροή πού έγινε ιδια ίτερα αισθητή από το 1991 και μετά, κυρίως σε Γυμνάσια παραμεθόριων περιοχών. Στο Άρθρο 16 Παρ. 4 αναφέρεται: «Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια. Το κράτος ενισχύει σπουδαστές που διακρίνονται καθώς και αυτούς που έχουν ανάγκη από βοήθεια ή ειδική προστασία, ανάλογα με την ικανότητα τους». Απολαμβάνουν ωστόσο όλοι οι πολίτες δωρεάν και κατάλληλη παιδεία; Υπάρχει ουσιαστική μέριμνα για την εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές ανάγκες; Γιατί τα περισσότερα συγγράμματα στα Πανεπιστήμια πληρώνονται από τους ίδιους τους φοιτητές; (Λες και θα μπορούσε να υπάρξει παιδεία χωρίς βιβλία !)  Πόσες πραγματικά ευκαιρίες και δυνατότητες δίνονται στους αλλοδαπούς που καταφεύγουν στην χώρα μας, είτε κυνηγημένοι από τις πατρίδες τους, είτε παρακινημένοι από την ελπίδα για μια «νέα αρχή»; Στο Άρθρο 16 Παρ. 7 αναφέρεται: «Η Επαγγελματική και κάθε άλλη εκπαίδευση παρέχεται από το κράτος...». Πώς δικαιολογείται τότε η ύπαρξη τόσων πολλών ιδιωτικών σχολείων, καθώς και η ολοένα αυξανόμενη στροφή των γονέων και μαθητών προς την ιδιωτική, παρά την κρατική/ δημόσια εκπαίδευση; Είναι πολλά ακόμα τα παραδείγματα που θα μπορούσε κανείς να αναφέρει και που δείχνουν ότι αυτές οι δύο  «θεωρητικά αντιφατικές μεταξύ τους» έννοιες, η παιδεία και η ανισότητα, συνυπάρχουν στο σημερινό πολιτισμένο και αναπτυγμένο κόσμο.  Αιτίες είναι ο Ρατσισμός (φυλετικός, κοινωνικός, θρησκευτικός ή ιδιότυπος), η αδιαφορία, η άγνοια, και πολλές φορές η μικροψυχία των ανθρώπων.    Η Παιδεία είναι μεγάλο αγαθό, που όλοι οι νέοι άνθρωποι θα έπρεπε να απολαμβάνουν. Και όμως υπάρχει παιδεία ανισότητας και αυτό είναι λυπηρό. Υπάρχει σε περιοχές όπου η ανεργία και η εγκληματικότητα είναι σε υψηλά ποσοστά ενώ το βιοτικό και πνευματικό επίπεδο των ανθρώπων ιδιαίτερα χαμηλό.  Υπάρχει, πολλές φορές, σε εμάς τους μαθητές του εξωτερικού, που λόγω της διγλωσσίας και της απόστασης από την μητρόπολη δεν έχουμε τις ίδιες δυνατότητες με τους συμπατριώτες και συμμαθητές μας στην Ελλάδα. Υπάρχει παιδεία ανισότητας εκεί όπου πολλοί μαθητές    -και κυρίως μαθήτριες- δεν επιτρέπεται να μορφωθούν, όσο το επιθυμούν, λόγω της πολιτικής κατάστασης που επικρατεί στη χώρα τους ή λόγο των θρησκευτικών αντιλήψεων που κυριαρχούν.  Υπάρχει παιδεία ανισότητας και στην πατρίδα μας απέναντι στους αλλοδαπούς μαθητές, ανισότητα που δυστυχώς στηρίζεται και από τους γονείς ή τους συμμαθητές αυτών (είναι γνωστό και όχι ιδιαίτερα τιμητικό για την χώρα μας το γεγονός με τον αλβανό μαθητή, που επιθυμούσε και δικαιούταν να γίνει σημαιοφόρος). Ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης βαρύνει και τους φορείς της εκπαίδευσης, όπως είναι οι δάσκαλοι που πολλές φορές είτε δεν επιθυμούν την ίση κατανομή των μαθητών τους, είτε είναι αδύναμοι να αντιδράσουν και να ανατρέψουν το γενικότερο αίσθημα της ξενοφοβίας.  Και όμως εκείνο που πρώτα από όλα πρέπει να διδάσκουν είναι ο σεβασμός στην ελευθερία, στην ισότητα, στην διαφορά.  Ο σεβασμός στον άνθρωπο. Αναπόφευκτες συνέπειες αυτής της καταστάσεις είναι η αύξηση της ανεργίας καθώς και της εγκληματικότητας και γενικά της βίαιης συμπεριφοράς σε ένα ευρύτερο και κοινωνικό χώρο. Έτσι δεν κάνει εντύπωση η δημιουργία προκαταλήψεων που αφορούν κυρίως τους αλλοδαπούς και θίγουν άμεσα την προσωπικότητα, τον πολιτισμό και τα ίδια τους δικαιώματα στην ζωή. Και γίνεται ακόμα πιο θλιβερό το φαινόμενο, όταν φορείς των προκαταλήψεων αυτών είναι μαθητές και γενικότερα νέοι άνθρωποι.  Και είναι ακόμα χειρότερο, όταν ο χώρος όπου καλλιεργούνται και βρίσκουν πρόσφορο έδαφος είναι ο ίδιος ο χώρος όπου παρέχεται η παιδεία. Το βασικότερο ερώτημα που τίθεται είναι πώς θα μπορέσει η παιδεία και οι φορείς της να επαναπροσδιορίσουν τους στόχους τους και να μπορούμε τότε να μιλάμε για παιδεία ισότητας όχι μόνο στην θεωρία αλλά και στην πράξη.  Κατά την γνώμη μου εκείνο που πρωτεύει είναι η παροχή ανθρωπιστικής παιδείας, τόσο από τους εκπαιδευτικούς φορείς όσο και από την οικογένεια.    Ένα σημαντικό ρόλο επίσης μπορούν και οφείλουν να παίξουν τα ΜΜΕ, εφόσον έχουνε μεγάλη δυνατότητα πρόσβασης στο κοινό και κατά συνέπεια διαμόρφωσης της κοινής γνώμης. Ιδιαίτερη βαρύτητα επίσης πρέπει να δοθεί στην διαπολιτισμική εκπαίδευση, ώστε να έχουν την δυνατότητα οι μαθητές να έρχονται σε επαφή με άλλους πολιτισμούς, άλλες νοοτροπίες, άλλο τρόπο θέασης και αντιμετώπισης των προβλημάτων της ζωής.  Η οικονομική μέριμνα αλλά κυρίως το κοινωνικό ενδιαφέρον απέναντι σε όλους τους νέους ανθρώπους και η αναγνώριση των δικαιωμάτων τους για ισότιμη συμμετοχή στην παιδεία και στην εκπαίδευση, καθώς και το ξεπέρασμα των προκαταλήψεων , των δισταγμών και των φόβων απέναντι στο διαφορετικό, είναι η σημαντικότερη παράμετρος για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα που σίγουρα δεν τιμά τον πολιτισμό μας. Πέρα από τις όποιες θεωρητικές προσεγγίσεις, για να υλοποιηθούν οι προτάσεις αυτές χρειάζεται πάνω από όλα πραγματικό ενδιαφέρον, ουσιαστική βοήθεια και γενναιότητα ψυχής. Και όπως η τήρηση του Συντάγματος «επαφίεται στο πατριωτισμό μας», έτσι και η καλλιέργεια μιας ίσης και ανοιχτής σε όλους, ανεξαρτήτως εθνικής, κοινωνικής, οικονομικής ή άλλης προέλευσης παιδείας επαφίεται στον ανθρωπισμό μας και στο όραμα μας για έναν καλύτερο κόσμο, που κάποτε πρέπει να τον δούμε να γίνεται πραγματικότητα και να τον ζήσουμε. Γιατί μας αξίζει ...όλους μας! ΠΗΓΗ Κωνσταντίνος Μήτσης